Issn 81-0591 2 9 1 issn 2181-0591

 
Ключевые слова:
руслa, бортик, гидропост, беф, затвор, ребристый берег, уровень. 
 
IMPROVEMENT OF OPERATING CONDITIONS WHEN USING "SHOHRUD" CHANNEL 
 
Mamatova Mohigul -4th year, 1st group student, Khaydarova Fotimabonu Tolkinovna"- 
"Specialization in use and diagnosis of pumping stations and devices". 
Yavov Aziz -teacher-trainee of the department "Hydraulic structures and pumping stations" of the 
Bukhara Institute of Natural Resources Management of the National Research University of Irrigation 
and Agricultural Mechanization Engineers, Head of the Department of General Professional, Republic 
of Uzbekistan. E-mail:
[e-mail]
 
 
Annotation.
In this article, the current technical condition of the Shahrud canal, which is being 
built and used in order to provide water to cultivated fields in the border and Bukhara region in 
Kyziltepa Kogon districts of Navoi and Bukhara regions, as well as the current technical condition of 
the control road, hydropost, hydrotechnical Additional information about the facility and the irrigation 
area has been added. Reliable and efficient use of the channel provides information for studying the 
mode of filling and emptying the channel. 
SUV RESURSLARIDAN OQILONA FOYDALANISH, YERLARNING
 
MELIORАTIV HOLАTINI YAXSHILАSH, АTROF-MUHIT MUHOFАZАSI 
VА GIDROTEXNIK INSHOOTLАR
 

---

17 
“Suv va yer resurslari” agrar-gidromeliorativ ilmiy-ommabop jurnal
 
6(17)-son 2022-yil
Key words: c
hannel, side bank, hydropost, byef, zatvor, ridge bank, level. 
Shoxrud kanali –Shoxrud-Do‘stlik ITB ning asosiy suv keltiruvchi kanali hisoblanadi. Kanal 
Buxoro va Kogon tumanlarini qisman ajratib turuvchi tumanlararo kanal hisoblanadi. Shoxrud kanali 
Buxoro tumanining Janubi-Sharqida joylashgan. Kogon tumanining Shimoli-Sharqida joylashgan 
bo‘lib, umumiy uzunligi 9,8 km. Suv manbayi Zarafshon daryosi hisoblanadi. “Shoxrud” kanali suv 
o‘tkazish qobiliyati - 66,0 m
3
/sek, tubining kengligi - 9,0 m, qiyaligi m=1,5, o‘rtacha chuqurligi 3,0 m. 
Shoxrud kanali Kobdun va Jo‘yzar tumanlararo kanallariga suvni yetkazib beradi.
Kanal turi (tuproq o‘zanli).
Kogon tumani sug‘oriladigan yerlari suvga bo‘lgan ehtiyojini qondiruvchi asosiy suv yo‘llari.
Amu-Buxoro kanalidan Shoxrud kanali orqali, shular bilan bir qatorda Quyumazor va To‘dako‘l 
suv omborlari hisoblanadi. Bulardan tashqari tumanning gidrografik tarmoqlari ko‘p miqdordagi 
sug‘orish, zovur va zaxkash shahobchalardan iboratdir. 
Dala kuzatuv jarayonida quyidagi holatlar kanalning is’h rijimiga ta’sir qiladigan birqator 
kamchiliklar aniqlandi.Suv olib keluvchi kanal: Kanalni loyqa bosgan va qiyaliklari yiqilgan. 
Shumunosabati bilan Kanalning suv olish qobilyati hozirgi kunda 45-50 m³/sek ga tus’hub qolgan . 
Mazkur kanalning “Kobdun” suv olish inshootiga ulangan beton qismi yorilib, cho‘kgan. Gidrouzelning 
“Xushberg” arig‘iga suv chiqarish uchun gidrouzelning yuqori befida suv sathi ko‘tarilganda, dambadan 
suv urib ketish ehtimolligi mavjud. 
Dala kuzaruvlar jarayonida kanalda bo’shatish to’ldirish rеjimiga to’liq amal qilinmaganligi 
holatlari aniqlandi gidromeliorativ tizmlardagi kanallarni quyidagicha bo’shatish va to’ldirish rеjimiga 
amal qilinadi.Kanal trassasi cho’kadigan gruntlardan o’tgan bo’lsa uni
ishga tushirish davrida 
to’ldirish rejimiga 
katta ahamiyat beriladi. Gruntni yuvilis’h jadalligi gruntning fizik-mexanik 
xossalariga bog‘liq bo’lmay balki uning namligiga ham bog‘liqdir.Kanal to’ldirilayotganda uning tubini, 
qiyaliklari va dambalarini cho’kishiga ahamiyat beriladi, chunki suglinokli grunt (soz tuproqli)larda 
yoriqlar hosil bo’ladi. CHo’kish 10…15 sm va undan ko’p bo’lis’hi mumkin [1].