5
Modulun spesifikasiyası
K/t və ya bağçılıq ixtisasları üzrə baza modullar
Modul (təhsil sahəsi): İqlim və ətraf mühit
Modulun nömrəsi: 10
Dərs saatı (məsləhət görülən):
İxtisas üzrə nəzəri dərslər: 20 Saat
İxtisas üzrə praktiki dərslər: 20 Saat
Məqsəd:
"İqlim və ətraf mühit" modulunda k/t məhsulları istehsalının təbii faktorlar ilə bağlılığı, bundan irəli gələn k/t fəaliyyəti və ekosistem arasında qarşılıqlı
əlaqə əks etdirilib. Fermer bu qarşılıqlı əlaqələri bilməli və onları dayanıqlı, resurs qənaətli və ətraf mühitə ziyan vurmayan formada tətbiq etməyi
bacarmalıdır.
Təhsil alanlar hava şəraitini formalaşdıran mühüm faktorları bilir, hava şəraitində asılılıqları başa düşür və hava proqnozundan istifadə edə bilirlər.
Onlar iqlim və torpaqdan istifadə arasında qarşılıqlı təsiri başa düşür, hava şəraitinin dəyişməsinin nəticələrini anlayır, ekoloji asılılıqları və
ekosistemdən k/t-na təsirini başa düşürlər.
Tədrisin məqsədi Tədrisin məzmunu (nəzəri)
Dərs
saatları
(nəzəri)
Tədrisin məzmunu
(praktiki məşğələlər)
Dərs
saatlar
ı
(prakti
ki
məşğəl
ələr)
İstehsalattəcrübə
si
Dərs
saatla
rı
(istehs
alat
təcrü
bəsi)
Metodik
göstərişlər
Havanı müəyyən
edən faktorlar,
hava prosesləri və
ölçmə metodları
haqqında
təsəvvürə
malikdir.
Hava faktorları, onların qarşılıqlı
təsiri və ölçülməsi: Temperatur,
atmosfer təzyiqi, külək, rütubətlilik,
yağıntı, siklon və anti-siklon.
2
Temperaturun, atmosfer
təzyiqinin, yağıntı və
rütubətin ölçülməsi.
5
6
Sinoptik xəritə və
hava
proqnozlarının
əhəmiyyəti
haqqında təsəvvür
əldə edir.
K/t müəssisəsinin fəaliyyətində hava
proqnozlarının əhəmiyyəti, hava
müşahidəsi.
2
Hava şəraitinin
dəyişməsini əks etdirmək.
2
İqlim
məlumatlarının
k/t istehsalı üçün
əhəmiyyəti
haqqında təsəvvür
əldə edir.
İqlim, bitkiçilik və heyvandarlıq
arasında əlaqə, iqlim faktorları, iqlim
və bitkiçilik, iqlim və heyvandarlıq,
iqlim dəyişiklikləri.
4
Ölkədəki iqlim və əkin
regionlarını xəritədə
göstərmək.
3
Ekosistemdəki
sadə asılılıqları
bilir.
Ekoloji faktorlar, onların əhəmiyyəti,
onların qarşılıqlı təsiri, onların
təhlükəsi, bioloji (canlı) faktorlar,
qeyri-bioloji faktorlar, bioloji
tarazlıq, ekosistem, maddələr və
enerji dövranı, bioloji tarazlığın
mümkün pozulmaları, məs: mono
kultura, kimyəvi maddələr və
suvarmadan normadan artıq istifadə,
şoranlaşma.
4
Görülən
tədbirlər,
bitki tərkibi və
landşaft arasında
mövcud əlaqələri
bilir.
Təbii bitki qrupları, təbii şərait, məs:
rütubətli zonalar,
quraq zonalar, k/t
üçün bitki qrupları, əkin və çəmən
bitkiləri, meyvə və tərəvəzlər, meşə
və indikator bitkiləri.
4
Bitki qruplarını bilmək,
indikator bitkiləri
müəyyən etmək.
5
K/t torpaqlarının
davamlı
(dayanıqlı)
istifadəsinin
əhəmiyyətini bilir.
Ekoloji təmiz əkin prosesi, növbəli
əkinin əsasları, torpağın becərilməsi,
gübrələmə, bitki mühafizə tədbirləri,
şəraitə uyğun heyvanların
saxlanması.
4
Məlumatların toplanması
və müqayisəsi.
5
Bu modulun tədrisi digər modullardan asılı deyil. Amma bu modul üzrə tədrisin birinci tədris ilində aparılması məsləhət görülür.
7
Giriş
Hörmətli oxucu
!
Bizə məlumdur ki, kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatın aparıcı istiqaməti olmaqla yanaĢı,
olduqca riskli və təbiətdən asılı bir sahədir. Kənd təsərrüfatının təbiətdən asılılığı onu
deməyə əsas verir ki, bu sahə ilə məĢğul olanlar iqlim
-torpaq-
bitkiçilik və heyvandarlıq
arasında qarĢılıqlı əlaqələri bilməli, ətraf mühit və bizi əhatə edən kənd təsərrüfatı
yönümlü elementlər (bitki örtüyü, su, hava, torpaq ehtiyatı, heyvandarlıq və s.) haqqında
geniĢ təsəvvürə malik olmalıdırlar.
"
Ġqlim və ətraf mühit
"
mövzusu üzrə tərtib olunmuĢ
modulda
iqlim amilləri (havanın
temperaturu, yağıntılar, külək, havanın rütubətliliyi, atmosfer təzyiqi və s.), onların
ölçülmə metodları və kənd təsərrüfatında rolu, hava proqnozu və onun əhəmiyyəti, ətraf
mühit və onun əsas kənd təsərrüfatı yönümlü elementləri arasında qarĢılıqlı
əlaqə,
bitkilər üçün tələb olunan əsas həyat amilləri və onların nizamlanması yolları,
aqrolandĢaftda (kənd təsərrüfatı yönümlü təbii ərazi kompleksi) ekoloji tarazlığın
pozulma səbəbləri, iqlim dəyiĢiklikləri və ona qarĢı qabaqlayıcı tədbirlər, təbii
eh
tiyatlardan uzun müddət və səmərəli istifadə yolları və s. məsələlər ətraflı Ģərh edilmiĢ
və mövzulara uyğun praktik tapĢırıqlar verilmiĢdir.
Əziz Ģagirdlər! Sizə bu modulda olan mövzular tədris olunmaqla, siz ətraf mühitin
uyğun elementləri ilə kənd təsərrüfatı arasında qarĢılıqlı əlaqələri öyrənəcəksiniz, iqlim
amilləri və onların kənd təsərrüfatında idarə edilməsi, risklərin azaldılması, aqroekoloji
tarazlığın qorunması yolları və s. məsələlər haqqında bilik və bacarıqlara
yiyələnəcəksiniz.