Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

darajasiga
nisbatan
1.Shim oliy Amerika
4 ,3
3 ,5
1 3,8
9 ,2
2. Lotin Amerika
1 7 ,0
1 1,3
14,7
3 3 ,6
3 .G ’arbiy Yevropa.
2 ,5
1,9
9 ,4
7 ,7
4. M arkaziy-Sharqiy
Y evropa
0 ,2
0,1
0 ,2
3 1 ,2
5. MDH
9 ,0
6 ,3
10,7
2 4 ,3
6. R o ssiy a
6 .7
4 .7
8 .8
2 2 ,0
7. 0 ’rta Sharq v a
Shim oliy Afrika
9 ,9
6 9 ,3
3 5 ,4
7 9 ,2
8. S au d iya Arabistoni
3 6 ,0
2 5 ,5
1 1.9
8 7 ,5
9. Afrika Sahroi Kabirdan
janu bga
4 ,7
3 ,3
5 ,3
2 5 ,4
10. O siyo
5 ,4
4 ,0
9 ,7
1 6,0
11. Avstraliya va
O keaniya
0 ,4
0 ,3
0 ,8
1 3 ,8
12. Jah on m iqyosid a
1 40,4
1 00 ,0
1 0 0 ,0
4 1 ,0
13. OPEK mamlakatlari
109,1
7 7 ,6
4 0 ,8
7 7 ,4
I s h o n c h li g a z z a x ir a la r i 
2 -J a d v a l
R egion va m am lakatlar
Zaxira, mlrd
t
(0 1 .0 1 .2 0 0 0 )
Jahon
zaxiralari
qismi
(foiz)
Jahonda
qazib chi-
qarishdagi
qismi (foiz
2 0 0 7 )
Zaxiralarni
hozirgi qazib
chiqarish
d arajasiga
nisbatan
1.Shim oliy Am erika
6 ,4 6
4 ,4
3 0 ,2
9 ,2
2.Lotin Am erikasi
7 ,1 6
4 ,9
5 ,7
5 4 ,7
3 .G ’arbiy Yevropa
4 ,7 0
3 ,2
11.4
1 7,7
4.M arkaziy-Sharqiy
Yevropa
0 ,4 5
0 ,3
0 ,7
2 6 ,8
5. MDH
5 6 ,7 0
3 8 ,7
2 8 ,2
8 6 ,4
6. R o ssiy a
4 8 ,1 4
3 2 ,9
2 3 ,6
8 7 ,4
7. 0 ’rta Sharq v a
Shim oliy Afrika
5 6 ,3 5
3 8 ,5
12,4
1 9 4 ,3
8.Afrika Sahroi Kabirdan
jan u b ga
4 ,3 3
3 ,0
0 ,5
3 9 7 ,2
9. O siyo
8 ,8 7
6,1
9 ,6
4 0 ,2
10. Avstraliya va
O keaniya
1,41
0 ,9
1,3
4 1 ,2
1 1.Jahon m iqyosid a
1 4 6 ,4 3
100
1 00
6 1 ,9

---

E k o lo g ik m u a m m o la r h am m a ’lum d a r a ja d a m uhim o tkirlik bilan k o ’tarila
b o s h la d i. A n a s h u v a q td a ja h o n resu rsla ri t e z k u n d a tu g a s h i h a q id a birinchi
m u d h is h b a s h o r a t la r p a y d o b o ld i. R e s u r s la r n in g is r o f g a r c h ilig i d a v r id a n
e n e r g iy a d a n o q ilo n a fo y d a la n is h davrida m u q obil e n e r g e tik a u s tid a ish lar fa o l
olib b o rilm o q d a (q u y o s h v a s h a m o l e n e r g iy a s id a n fo y d a la n is h , s u v ko tarilaishi
v a p a s a y is h i, g e o te r m a l v a yad ro e n e r g e tik a s i).
Mineral resurslar
M ineral r esu rsla r - h is o b g a o lin g a n kon zaxiralari - rudali v a r u d a siz, ustki
q a t l a m i a r v a y e r b a g ’rid a , k  lla r v a d e n g i z s u v la r i o s t i d a , x  j a lik d a
ish la tila d itja n la ri.
S a n o a t m a h s u lo tla r in i ish la b c h iq a r is h in in g a s o s i y b a z a s i b o ’lg a n m in-
eral r e s u r sla r g a eh tiyoj y ild an -yilga o ’sib b o r m o q d a . Har yili ja h o n d a y e r b a g ’ridan
1 0 0 mlrd. to n n a d a n ortiq turli m ineral x o m a s h y o v a y o q ilg ’i olin ad i. Tarkibi v a
fo y d a la n is h x u s u s iy a tla ri b  y ich a m ineral r es u r sla r ikki a s o s iy g u r u h g a ajralib
turadi: m eta ll - q o ra , rangli, a s l v a radioaktiv; m e ta ls iz - qurilish m ateriallari,
k o n -k im y o x o m a s h y o s i (su lfat, apatit, fosforit, kaliy, o s h tuzi) va b o sh q a la r .
P la n e t a d a m in era l r e s u r sla r jo y la sh u v i n o t e k is r a v is h d a b lib , bu h o la t
turli tek to n ik ja r a y o n d a g i ayrim liklari, ularni o ld in g i g e o lo g iy a d a v r id a p a y d o
b  lg a n lig i v a h.k.lar bilan b o g liq d ir.
M ineral resu rsla r h a m m a turlarga e g a b  lg a n h e c h bir d a v la t y q. F a q a t
2 0 - 2 5 d a v la t ja h o n z a x ira la m in g 5 fo izd a n ortiq bir turdagi x o m a s h y o g a m a ’lum
m iqdorga e g a ; faqat 1 0 dav la tg a yaqin, ular o ra sid a R o s siy a , A Q SH , Xitoy, Avstraliya,
K a n a d a , JA R , Braziliya h a m sh u n d a y bir turdagi x o m a s h y o qism ini eg a lla y d i.