Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi kafedrasi

Individuallashtirish o‘qitishning mu’im omili. O‘quvchi-ning jismoniy rivojlanganligi ko‘rsatkichlari – bo‘yi, tanasi va aozolarining uzun yoki qisqaligi, yo‘g‘on yoki ingichkaliligi, vazni, bo‘g‘inlarharakatchanligi, ko‘krak qafasi, ekskursiyasi jismoniy sifatlari – kuchliligi, tezkorligi, chaqqonligi, chidamliligining rivojlanganligi, psixologiya nuqtai nazari-dan qaysi tipga mansubligi va boshqalar individning xusu-siyatlarihisoblanib, ular taolimning samaradorligiga katta taosir ko‘rsatadi. O‘qituvchi yoki murabbiyning individni qayd qilingan xususiyatlaridan birortasiga nisbatan loqaydligi tarbiya jarayonida, mashg‘ulotlar samaradorligidan ko‘zlangan maqsaddan uzoqlashtiradi. Masalan, jismoniy rivojlan-ganlik ko‘rsatkichlaridan, buyining darozligi (balandligi) – “akselerat”ligidek xususiyati past bo‘yli tengdoshi bilan bir guru’da shug‘ullanayotganida taolim jarayoniga salbiy yoki ijobiy taosir ko‘rsatishi mumkin. SHuholatga tayanib uzunasiga qo‘ygan konpdan sakrash mashqida o‘qituvchi uchun muammoni vujudga keltiradi, yaoni baland bo‘yili uchun depsinish “most”ini sport ji’ozidan uzoqroq qo‘yish lozim, bo‘yi teng-doshidan past bo‘lgan o‘quvchini mashq texnikasini buzib bajarishga sabab bo‘ladi. CHunki ji’ozidan uzoq qo‘yilgan mostdan depsinish bo‘yi tengdoshidan past o‘quvchi uchun kuchiga yarashadan ko‘proq zo‘riqish talab qo‘yibgina emas, o‘qitishda shug‘ullauvchining individual xususiyatini eotiborga olmas-likga, ortiqcha muammolarni vujudga ketishiga olib keladi.
Jismoniy yuk meoyori bir xil o‘quv guru’dagi o‘quvchilar uchun jismoniy tayyorlik ko‘rsatkichlariga turlicha taosir ko‘rsa-tishi mumkin. Tanlangan mashqni shug‘ullanuvchi kuchiga, tezkor-ligiga, chidamliligiga bog‘liqligi individning xususiy portre-tining to‘laligicha cho‘zish imkonini beradi.


Munatazamlilik uslubiy prinsipida
Mashg‘ulotlarning tizimi, dam olish bilan jismoniy yukning almashuvining to‘g‘ri navbatlashuvi va ularning ketma-ketligining o‘zaro bog‘liqligi taolim jarayonida muntazamlilik uslubiy prinsipining asosiy nizomidir.