JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–29_Issue-4_May_2023
119
MUHOKAMA VA NATIJALAR
O’zbekiston Respublikasida mavjud siyosiy partiyalarning faoliyat olib borishi
uchun huquqiy asos eng avvalo, bu bosh qomusimiz bo’lmish konstitutsiyamizdir.
Konstitutsiyamizda belgilangan o’zbekiston Respublikasaida
ijtimoiy hayot
siyosiy institutlar, mafkuralar va fikrlarning xima xilligi asosida rivojlanadi. Hech
qaysi mafkura davlat mafkurasi sifatida o’rnatilishi mumkin emas
7
normasining
mavjudligi respublikamizda turli xil qarashlarga,
dasturlarga, xilma-xil fikrlarga
tayangan jamiyatning turli qatlamlarini o’z ichiga olgan siyosiy partiyalarning faoliyat
yuritishi uchun huquqiy asosdir.
Siyosiy partiya O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining qarashlar, manfaatlar va
maqsadlar
mushtarakligi
asosida
tuzilgan,
davlat
hokimiyati
organlarini
shakllantirishda jamiyat muayyan qismining siyosiy irodasini ro‘yobga chiqarishga
intiluvchi hamda o‘z vakillari orqali davlat va jamoat ishlarini idora etishda
qatnashuvchi ko‘ngilli birlashmasi hisoblanadi. O’zbekiston respublikasining 1997-yil
7-yanvardagi “Siyosiy partiyalar tog’risida”gi qonuniga
muvofiq Siyosiy partiyalar
fuqarolarning huquq va erkinliklarini amalga oshirish maqsadida, xohish-irodani erkin
bildirish, partiyaga ixtiyoriy ravishda kirish va undan chiqish, a’zolarining teng
huquqliligi, o‘zini o‘zi boshqarish, qonuniylik va oshkoralik asosida tuziladi va
faoliyat ko‘rsatadi
8
deb takidlangan. Unga muvofiq Davlat siyosiy partiyalar huquqlari
va qonuniy manfaatlari muhofaza
etilishini kafolatlaydi, ustavda belgilangan o‘z
maqsadlari va vazifalarini bajarishlari uchun ularga teng huquqiy imkoniyatlar yaratib
beradi, davlat hokimiyati va boshqaruv organlari, korxonalar, muassasalar,
tashkilotlarning va ular mansabdor shaxslarining siyosiy
partiyalar ichki ishlariga
aralashishlari yoxud, agar faoliyat qonunga hamda o‘z ustavlariga muvofiq amalga
oshirilayotgan bo‘lsa, ular faoliyatiga u yoki bu tarzda to‘sqinlik qilishlari man etiladi,
siyosiy partiyalarning davlat organlari va mansabdor shaxslar faoliyatiga aralashuviga
yo‘l qo‘yilmaydi, siyosiy partiyalar tashkilotlarining tadbirlari asosan ular a’zolarining
ishdan tashqari vaqtida va ana shu partiyalar mablag‘i hisobidan amalga oshiriladi,
xususiy ish beruvchilarning o‘z xodimlaridan ular mehnat vazifalarini bajarayotgan
paytda partiya nomidan siyosiy faoliyat bilan shug‘ullanishni talab qilishi man etiladi,
siyosiy partiyalar apparati xodimlariga nisbatan mehnat to‘g‘risidagi, ijtimoiy ta’minot
va ijtimoiy sug‘urta haqidagi qonunchilik tatbiq etiladi deb belgilangan. Shuningdek,
ushbu qonunda siyosiy partiyalarga o‘z faoliyati to‘g‘risidagi axborotni erkin tarqatish,
o‘z g‘oyalari, maqsadlari va qarorlarini targ‘ib qilish, saylab qo‘yiladigan davlat
organlaridagi o‘z vakillari orqali tegishli qarorlarni tayyorlashda ishtirok etish,
qonunda belgilab qo‘yilgan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, davlat
hokimiyati organlari
saylovlarida ishtirok etish, partiya faoliyati bilan bog‘liq
7
O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 12-m
8
O
‘zbekiston Respublikasining Qonuni, 26.12.1996 yildagi 337-I-son