Journal of new century innovations wsrjournal com Volume – 10 Issue-3 August 2022


JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS



Yüklə 10,02 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə31/87
tarix20.01.2023
ölçüsü10,02 Mb.
#98854
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   87
67-56-PB

JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS 
WSRJournal.com


Volume-10_ Issue-3_August_2022 
34 
holatda xlor bir valentli bo’ladi. Lekin xlor III davrda turganligi sababli uning 3fif-
pog‘onachasida yana beshta orbital bor va ularga 10 ta elektron joylashishi 
mumkin.Xlor atomining qo'zg'algan holatida elektronlar 3p- va 3spog'onachalardan 
3d-pog‘onachaga o‘tadi (sxemada strelkalar bilan ko‘rsatilgan). Bitta orbitalda turgan 
elektronlarning bir-biridan ajralishi (toqlashishi) valentlikni ikki birlikka oshiradi. 
Ravshanki, xlor va uning analoglari (ftordan tashqari) faqat toq o ‘zgaaivchan valentlik 
1, 3, 5, 7 va shularga muvofiq keladigan musbat oksidlanish darajalarini namoyon 
qilishi mumkin. Ftorda erkin orbitallar yo‘q, demak kimyoviy reaksiyalarda uning 
atomida juftlashgan elektronlarning ajralishi sodir bo’lmaydi. Shu sababli 
galogenlarning xossalarini ko‘rib chiqishda ftorning va ftor birikmalarining o‘ziga xos 
xususiyatlarini doimo e ’tiborga olish lozim.[4] 
Xulosa: 
Galogenlar vodorodli birikmalarining suvdagi eritmalari kislotalar hisoblanadi: H 
F — ftorid kislota, HC1 — xlorid kislota, HBr — bromid kislota, H J — yodid kislota. 
Shuni nazarda tutish kerakki, galogenlarning um umumiy - xossalari bilan bir qatorda 
bir-biridan farqi ham bor. Bu ayniqsa, ftor va uning birikmalari uchun xosdir. H F — 
HC1 — H Br — HJ qatorda kislotalarning kuchi ortib boradi, bunga sabab H R ning 
(bunda R — element) bog’lanish energiyasi xuddi shu yo'nalishda kamayib borishidir. 
Bu qatorda ftorid kislota boshqalaridan kuchsizroq, chunki qatorda H — F bog’lanish 
energiyasi eng kattadir. HG molekulasining (bunda G — galogen) puxtaligi ham xuddi 
shu tartibda kamayib boradi, bunga sabab yadrolararo masofaning kattalashuvidir (8.1-
jadvalning 6-punktiga q.). Kam eriydigan tuzlarning eruvchanligi AgCl — AgBr — 
AgJ qatorda kamayib boradi; ulardan farqli ravishda, AgF suvda yaxshi eriydi. 
Boshqa galogenlarga qaraganda ftor elektronlarini mahkam tutib turadi (8.1- 
jadvalning 3- va 4-p), uning bitta (—1) oksidlanish darajasi bor. Ftor suv bilan xlorga 
qaraganda boshqacharoq reaksiyaga kirishadi: suvni parchalab, vodorod ftorid
kislorod (II) ftorid, vodorod peroksid, kislorod va ozon hosil qiladi: 
F
2
+H
2
0= 2H F + 0 2 0 = 0 2 3 0 = 0 3 
0 + F 2=F20 H
2
0 + 0 = H 
2

2



Yüklə 10,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   87




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə