Journal of selcuk communication

Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
22
Gönderi veya tweet’in kullanım amacı ise,  
1. An itibariyle ne yaptığını paylaşmak 
2. Mikroblog muhabirliği 
3. Gündemi yorumlamak 
4. Özel amaçlı sesleniş 
a. Belirli bir kişiye özel sesleniş 
b. Genel sesleniş 
5. Medya metinlerini yorumlamak 
a. Yazılı basın 
b. Görsel-işitsel medya 
c. İnternet medyası 
6. Siyasi görüşünü yaymak 
7. Kendi  siyasal  etkinliğini  görünür  kılmak, 
duyurmak 
8. Kodlanamıyor  
şeklinde birimleştirilmiştir.  
İncelenen  gönderi  ve  tweet’in  hedef  kitlesi 
kim sorusunun birimleri ise,  
1. Seçmen 
a. Genel 
b. Kendi seçmeni 
c. Diğer seçmen 
2. Parti üye ve delegeleri 
3. Yakın çevresi 
4. Uluslararası kamuoyu ve örgütler 
5. Özel konuşma yaptığı kişi 
6. Diğer 
şeklinde  birimleştirilmiştir.  Örneğin,  bu  soru 
birimi aşağıdaki tweet’e uygulandığında;  
Görsel 2: Twitter’da Mention Özelliği Kullanımı 
 
MHP  Milletvekili  Zuhal  Topçu,  yukarıda 
görülen 
tweet’lerinde 
Twitter’ın 
mention 
özelliğini  kullanarak  doğrudan  birer  kişiye 
hitap  etmiştir.  Bunlardan    biri,  “yanıt”  olarak 
gerçekleşmiştir. 
2011  Genel  Seçimleri  süresince  partilerin, 
liderlerin ve milletvekili adaylarının gönderi ve 
tweetleri  kendilerini  tanımlama/tanıtma  biçimi 
(hesap  ve  profil  bilgileri  üzerinden),  kullanım 
sıklıkları  ve  biçemi  (gönderi  paylaşma, 
yorumlama  veya  yanıtlama;  retweetleme  ve 
yanıtlama),  ileti  konuları  ve    siyasal  iletinin 
amacı  ile  hedef  kitlesi  her  iki  kodlama 
şablonunda 
kategorize 
edildikten 
sonra, 
gönderi  ve  tweetlerin  dilinin  nitel  bir 
çözümlemeye  tabii  tutulması  için  dilsel 
pratiklerle 
ilgili 
kodlama 
birimleri 
geliştirilmiştir.  Burada  özellikle  siyasetin  ve 
siyasetçilerin nasıl bir siyasi dile/söyleme sahip 
olduklarının  ortaya  çıkartılması  amaçlanmıştır. 
Bu amaç doğrultusunda; gönderi ve tweetlerde 
kullanılan  kelime  veya  kelime  grupları 
saptanmıştır.  Örneğin,  araştırmada  aşağıdaki 
dilsel pratikler incelenmiştir: 
1. Metafor: Eğretileme (9). 
2. Metanomi: Düzdeğişmece. (10)  
3. Yananlam 
4. Atasözü 
5. Özlüsöz kullanımı 
a. Yerli / Yabancı 
i.Yerli 

---

Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nitel - Nicel Arayüzey… (5-29) 
 
23 
ii.Yabancı 
b. Özlüsözün kim tarafından söylenmiş olduğu? 
i.Yazarlar 
ii. Düşünürler 
iii.Medya mensupları 
iv.Devlet adamları 
v.Dini önderler 
vi.Anonim 
6. Deyim 
Dilsel 
pratiklerin 
metin 
üzerinde 
nasıl 
çözümleneceğine örnek verirsek: Recep Tayyip 
Erdoğan, yukarıdaki Facebook gönderisinde bir 
Azeri 
atasözü 
paylaşarak 
görüntüsünü 
oluşturmuştur.  
 
Görsel 3. Facebook Gönderisi İçinde Atasözü Kullanımı Örneği 
 
Görsel 4. Tweet İçinde Başka Bir Liderin Sözüne Gönderme Yapılması Örneği 
 
 

---

Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
24
Yukarıdaki  tweet’inde  Kemal  Kılıçdaroğlu, 
İsmet İnönü’ye ait bir sözü paylaşmıştır. 
Daha  sonra  gönderiler  ve  tweetler  için, 
aşağıdaki  üslup  özelliklerinden  hangilerinin 
geçerli olduğu saptanmıştır. 
1. Kinaye: Dolaylı, üstü kapalı anlatılan söz. 
2. Hakaret: Onur kırma, onura dokunma. 
3. Sitem :  Bir  kimseye,  yaptığı  bir  hareketin 
veya söylediği sözün üzüntü, alınganlık, kırgın-
lık  vb.  duygular  uyandırdığını  öfkelenmeden 
belirtme 
4. Alay:  Bir  kimsenin,  bir  şeyin,  bir  durumun, 
gülünç,  kusurlu,  eksik  vb.  yönlerini  küçümse-
yerek eğlence konusu yapma. 
5. Sataşma: Bir kimseyi rahatsız edecek davra-
nışta bulunmak, musallat olmak. 
6. Küçümseme:  Değer  ve  önem  vermemek, 
küçük görmek. 
7. Yüceltme:  Yükseltmek,  yüce  bir  duruma 
getirmek. 
8. Övme :  Birinin  veya  bir  şeyin  iyiliklerini, 
üstünlüklerini söyleyerek  değerini  yüceltmek, 
methetmek, sena etmek, yermek karşıtı. 
9. Kışkırtma  Kışkırtmak:  Bir  kimseyi  kötü  bir 
iş  yapması  için  harekete  geçirmek,  tahrik  et-
mek. 
10.Yatıştırma Yatıştırmak: Ölçülü, ılımlı, sakin 
davranmasını sağlamak, sakinleştirmek 
Gönderi  ve  tweet’in  dilindeki  bakış  açısının 
“Üstten”,  “Eşitler  arası”  veya  “Kodlanamıyor” 
olması da bu nitel birimleştirme şablonunda yer 
almıştır.    Gönderilerin  ve  tweetlerin  dilinin 
“Yazı 
dili”, 
“Konuşma 
dili” 
veya 
“Kodlanamıyor” 
olması 
da 
saptanmıştır. 
Örneğin;  Ertuğrul  Kürkçü’nün  bu  Facebook 
gönderisi, “yazı dili”nde yazılmıştır.  
 
Görsel 5. Yazı Diline Örnek Gönderi 
   
 
 
 
 

---

Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nitel - Nicel Arayüzey… (5-29) 
 
25 
Görsel 6. Konuşma Diline Örnek Tweet 
 
 
Muharrem  İnce’nin  bu  tweet’i,  “konuşma 
dili”nde  ve  eşitlerarası  bir  dil  ile  yazılmış  bir 
tweet örneği olarak kayıtlanmıştır. 
Son  olarak, incelenen  siyasal  iletilerin  popüler 
kültür  ve  popüler  kültür  kahramanları  ile 
ilişkisini  ortaya  koymak  için  iki  soru 
geliştirilmiştir.  Türkiye’de  siyasi  liderlerin  ve 
siyasetçilerin  genel  olarak  popüler  kültürden 
sözcük  dağarcıklarını  zenginleştirmek  ve 
doğrudan  kendi  popülerliklerini  arttırmak  için 
kullandıkları  gözlemlendiği  için  bu  iki  soru 
geliştirilmiştir.  İlk  soruda  gönderilerde  ve 
tweetlerde    popüler  kültür  metinlerine  bir 
gönderme  yapılıp  yapılmadığı  da  sorulmuştur. 
Siyasal  ileti  içinde  gönderme  yapılan    popüler 
kültür  metni,  bir  televizyon  dizisi,  şarkı  sözü, 
film,  taşıt  yazıları,  duvar  yazıları  vb.  olabilir. 
İkinci olarak gönderilerde ve tweet’te herhangi 
bir  kahramana  gönderme  olup  olmadığı 
sorulmuştur. Bu kahraman, tarihteki başarılı bir 
kişi  olabileceği  gibi,  günümüzden  bir  kişi  de 
kahraman olarak sunulabilir. 
Çalışmanın  bundan  sonraki  bölümünde  ise 
proje  ekibi tarafından geliştirilen nicel ve nitel 
içerik  çözümlemesi  kodlama  cetveli  üzerinden 
genel bir değerlendirme yapılacaktır.  
GENEL DEĞERLENDİRME 
Çalışmanın  bu  kısmında,  araştırma  projesinde 
benimsenilen  görgül  araştırma  yönteminin  ve 
bu    araştırmaya  özgü  geliştirilen  tekniklerin 
eleştirel  ve  öz-düşünümsel  bir değerlendirmesi 
yapılacaktır.    Rogers’ın  (2010)  çalışmasında 
dijital 
yöntem 
veya 
e-yöntem 
olarak 
adlandırdığı 
yaklaşıma 
ilişkin 
soruları 
şunlardır:  
1. 
Sosyal 
bilimlerden 
klasik 
yöntemler 
uyarlanarak 
dijital 
medya 
ve 
İnternet 
çalışmalarına neler katılabilir? 
2. Ne tip yeni yaklaşımlar getirilebilir? Küresel 
dijitalleşmenin  karşısında  yerel  olan  bir  dijital 
var mıdır? Yerel olan dijital, nesneler (bağlantı, 
etiket  vs.)  ve  cihazların  (arama  motorları  ve 
diğer  tavsiye  makineleri)  araştırılması  olarak 
görülebilir mi? 
3.  Mecrayı  izleyen  araştırma  stratejilerine 
odaklanmak  gerekir.  Sosyal  ve  kültürel 
araştırmaya  yönelik  olarak  bu  mecraya  ilişkin 
yöntemlerden ne öğrenebiliriz?   
Rogers’a  göre,  bu  sorular  temelinde  yeni  bir 
çalışma  ekseni  oluşturmak  gereklidir:  dijital 
yöntemler.  Bu  yöntem  çalışmasında  da  klasik 
sosyal  bilim  araştırma  yöntemlerinden  içerik 
çözümlemesi 
dijital 
zemine 
uygulanmış, 
arayüzeyin  özelliklerinden  dolayı  yöntem 
üzerinde  yeniden  değerlendirme  yapılmıştır. 
Sosyal  medya  ortamlarının  araştırma  soruları 
çerçevesinde  nasıl  kategorileştirilebileceği  ve 
kodlama 
birimlerinin 
ne 
şekilde 
oluşturulabileceği yukarıda ayrıntılı ve örnekler 
üzerinden serimlenmiştir.  
Araştırma  yöntem  ve  teknikleri  üzerinden 
böyle  bir    değerlendirme  yapılmasının  nedeni 
iletişim 
araştırmalarının 
görece 
klasik 
sayılabilecek  alanlarından  biri  olan  siyasal 
iletişimin  ve  siyasal  iletişim  çalışmalarında 
egemen  olan  görgül  araştırma  tekniklerinden 

---