JurnaliSTİkasi bülənt Çaplı
Yüklə 83,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
79 IV BÖLÜM TELEXƏBƏRİN HAZIRLANMASI / TAPŞIRIQLAR / ƏDƏBİYYAT TAPŞIRIQ 7: İkibölümlü tapşırıqdır. Öncə testi çözür, sonra verilən tələblərə dayanıb ssenari yazmalısan. 1) Test: Jurnalistləriniz uzunmüddətli araşdırma ilə məşğuldur. Onlar topladıqları bilgi və dəlilləri yoxlayıb, azı iki müstəqil qaynaqdan təsdiqləyərək informasiyanın düzgünlüyünə əmin olublar. Növbəti addım nöqsanlara yol verdiyi iddia edilən şəxslərin özəl yaşamına müdaxilə ittihamlarının önünü kəsməkdir. Danılmaz dəliliniz varsa, bunu polis və başqa rəsmi qu- rumlar təsdiqləyirsə, hansı halda şəxsin özəl yaşamına qarışmaq əsaslandırıla bilər? Həmin şəxs: a) cinayət əməlinə yol veribsə; b) korrupsiyaya cəlb olunubsa; c) səriştəsizlik və etinasızlıqda suçlanıbsa; d) ictimai sağlamlıq və güvənliyə qorxu yaradıbsa; e) ictimaiyyəti çaşdıran açıqlamalar edibsə; f) hökumət rəsmilərinin nüfuzuna zərbə vuran siyasi bəyanatlar veribsə; g) yerli biznesə zərbə vuran bəyanatlar veribsə; h) yuxarıdakıların hamısı. 2) İndi bu mövzunu konkret əhvalat əsasında, üstəlik, stendap, interküy və xəbər qrafikindən yararlanaraq ssenari hazırla və dərsdə müzakirəyə çıxar. TAPŞIRIQ 8: Qəliz bir mövzu seçib, həmin mövzunu açmaqdan ötrü özgün baxış bucağı tapmağa çalışın. Öz mövqeyinizi sizinlə birgə çalışan daha təcrübəli həmkarlarınızla müzakirə və müdafiə etməyə can atın. Xəbərinizi daha da dolğunlaşdırmağa, hətta baxış bucağınızı dəyişməyə hazır olun. Müzakirədən sonra material üzərində işə başlayın. 1. Oya Tokgöz. Temel gazetecilik.6-cı baskı.Ankara, 2006 2. Erkan Yüksel, Halil İbrahim Gürcan. Habercinin el rehberi. Eskişehir, 2001 3. Erik Meyin seminarları; www.internews.az 4. Məmmədli Z., Əliyev İ., Hacılı R. Media hüququ. Bakı, 2005 5. Məmmədli Z. A-dan Z-yə telexəbər. Bakı, “Yeni Nəsil”, 2009 6. Repkova T., Demokratik cəmiyyətdə peşəkar qəzet buraxmaq yolları. Bakı, “Qanun”, 2006 7. Девид Рендалл. Универсальный журналист. Москва, 2003 8. Справочник по свободе массовой информации в Интернете. Москва, 2007 9. Виктория Маккаллах Кэрролл. Новости на ТВ. Москва, «Мир», 2000 10. Johan Galtung, C. Vincent Richard. Global Glasnost: Toward a New Information and Communication Order? Hampton Press, 1992 11. Jan Shaffer. Civic journalism: Redefining News. Engaging Readers. Making a Difference. Bax: www. Pewcent- er.org/doingcj/speeches/s_kobe.html(232001) 12. Wilbur Schramm. Messages and Media: A Look at Human Communication. Harper and Row. New York, 1973 ƏDƏBİYYAT 80 V BÖLÜM XƏBƏR BURAXILIŞI NƏDİR? XƏBƏR PROQRAMLARI FORMATLARI Yayım jurnalisti kimi bizim fəaliyyətin sonucu – yaratdığımız televiziya məhsulunu seyrçiyə başdan sona izlətməkdir. Bu gundəlik xəbərlər, yaxud infor- masiya buraxılışı ola bilər. Jurnalist və telexəbərçilər komandası öz efir vaxtından maksimum effektli yararlanmağa çalışmalıdır. • Ana xəbər və ara xəbərlər • Xəbər bülleteni • Fləş xəbərlər • Həftəsonu bülleteni • Xəbər buraxılışları • 24 saatlıq xəbərlər Xəbər jurnalistikasının əsas hədəfi öz xəbərlərini izləyiciyə ən uyğun və rahat formada çatdırmaqdır. Çünki televiziya xəbərləri illər öncəki kimi yeganə, tək və təkrarolunmaz lider mövqeyində deyil. Artıq izləyicinin aldığı ilk xəbər qaynağı televiziya xəbərləri olmaya da bilər. Buna görə də televiziya xəbərçiləri yeniliklərin çatdırılma üsullarını bir də gözdən keçirməli, yenidən dəyərləndirməlidir. İlk baxışda heç nə dəyişməyib – yaxşı, savadlı, diqqətlə tərtib olunmuş vizual materiala maraq, çatımlı tərzdə Bu bölümdə siz televiziyada xəbər buraxılışının istehsalının əsas prinsiplərini öyrənəcəksinız. Ümumi qaydalara və prinsiplərə bələd olduqdan sonra bunları işlədiyiniz və ya gələcəkdə işləyəcəyiniz redaksiyanın fəaliyyətinə uyğunlaşdırmaq asandır. yazılmış kadrarxası və kadrda səslənən mətnlərə ehtiyac aradan qalxmayıb. Ona görə də yayımçılar, televiziya jurnalistləri bu müsbət cəhətləri öz güclü tərəflərinə çevirməyi bacarmalıdırlar. Və təbii ki, dünya televiziya jurnalistikasında, daha az isə bizim yerli televiziyaçılıqda xəbərlərin çatdırılmasının çoxlu forma və ölçüləri var. Bura çox dinamik, qısa xəbər başlıqlarından tutmuş, dayanmadan informasiya verən 24 saatlıq xəbər kanallarına qədər müxtəlif formatlar daxildir. Xəbər buraxılışları formatları çeşidləməsində iki kate- qoriya müəyyənləşdirilir - ana xəbər və ara xəbər. Bu çeşidlənmə zamanı iki prinsip əsas götürülür 1. Buraxılışın vaxtı (buraxılışın hansı zaman kəsiyində yayımlanmağı) 2. Buraxılışın hədəf auditoriyası (buraxılışın kimlərə ünvanlanması) • Xəbər buraxılışı nədir? • Xəbər proqramları formatları hansılardır? • Ana xəbər bülleteni nədir? • Xəbər buraxılışı necə hazırlanır? • Xəbər buraxılışı hazırlığının texniki elementləri nədir? • Xəbərin oxunuş sürətini necə ölçməli? TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ XƏBƏR BURAXILIŞI NƏDİR? / XƏBƏR PROQRAMLARI FORMATLARI 81 V BÖLÜM ANA XƏBƏR BÜLLETENİ NƏDİR? XƏBƏR BÜLLETENİ Televiziya xəbərçiliyində “prime-time”ın (ən çox televiziya izləyicisinin ekran başında olduğu zaman kəsimi - 20.00- 23.00 arası) başlanğıcında yayımlanan axşam xəbər bületeninə ana xəbər bülleteni deyilir. Ən çox izlənilən seqment olaraq televiziya kanalının izləyicilərinə təsiri, inamı və gücü ana xəbər bülleteni ilə ölçülür. Buna görə də: “Ana xəbər telekanalın nüfu- zudur”, - deyə bilərik. • Ana xəbər kanalın TV xəbər xidməti (və ya xəbər mərkəzi) tərəfindən hazırlanır. Ana xəbəri, əsasən, məşhur bir xəbər aparıcısı, yaxud ankorman, ya da xəbər mərkəzinin xəbəri təhlil edərək çatdıra biləcək rəhbərlərindən olan professional jurnalist aparır. • Unutmayın: ana xəbər bülleteninin xəbərləri, kontenti bütünlükdə telekanalın yayım siyasəti çərçivəsinə uyğun olaraq seçilir. • Ana xəbər bülleteninin həcmi də telekanalın yayım siyasəti və yayım tərzinə uyğun olaraq, 45- 60 dəqiqə müddətində olur. Bir ana xəbər bülletenində təxminən 20-25 xəbər olur. Xəbər bülleteni gün ərzində baş vermiş olayların kiçik, yığcam, 1-5 dəqiqəlik buraxılışlarıdır. Onun daxilindəki sujetlər, xəbərlərin hər biri təqribən 10-30 saniyəlik zaman kəsimində çatdırılmalıdır. Bülletenlər müntəzəm efirə verilir. Amma xəbər bülletenlərinin daha bir formatı da var, bunlar xüsusi bülletenlər adlanır. • Ana xəbər bülleteni öncədən hazırlanmış xəbər süjetləri (televiziyaçıların slenqində bu material, reportaj, yayım bantı və s. kimi də adlandırıla bilər) və süjetlərdən öncə aparıcı, xəbər spikeri və ya ankormanın xəbərlə əlaqədar qısa təqdimatından ibarət olur. Ana xəbər bülletenində canlı bağlantılar, studiyaya xüsusi dəvət olunmuş və canlı yayıma çıxan qonaqlar da ola bilər. • Ana xəbər bülleteninin sırası öncədən hazırlanır; olay yerindən çəkilən kadrların üzərinə mətn oxunur, olayın təbii səsi və xəbərlə əlaqəsi olan insanlardan alınan müsahibələr daxil edilir, bütün bunlar məntiqli bir formada əlaqələndirilərək bant, süjet halında VTR (Video Tape Recoder)-dən yayımlanır. Onlar öncədən müəyyən olunmuş sıra ilə xəbər spikerinin lakonik təqdimatı ilə efirə verilir. • Xəbər spikeri təqdimatında yardımçı alət kimi xəbər masası üzərindəki yazılı mətn və ya telesuflyora yerləşdirilmiş mətndən yararlanır. Bu sadə və çatımlı prinsipi anladıqdan sonra dünya jurnalistikasında xəbər buraxılışının digər formatlarını gözdən keçirək. QEYD. Böyük Britaniyada xəbərlərin yığcam icmalına bülleten deyilir. ABŞ-da isə bülleten Britaniyada nyusfləş adlandırılan, bir olaya həsr olunmuş kiçik xəbər buraxılışına deyilir (BJ, səh. 137) Yəni xəbərçilık terminologiyası müxtəlif ölkələrdə fərgli ola bilər. TELEXƏBƏR PROQRAMININ MENECMENTİ ANA XƏBƏR BÜLLETENİ NƏDİR? / XƏBƏR BÜLLETENİ Yüklə 83,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|