Józef Stalin o materializmie dialektycznym I historycznym
Yüklə 257,71 Kb. Pdf görüntüsü
|
8
między tym, co obumiera, a tym, co się rodzi, między tym, co się przeżywa, a tym, co się rozwija, stanowi treśd wewnętrzną procesu, rozwoju, treśd wewnętrzną przeobrażania się zmian ilościowych w jakościowe. Dlatego też, według metody dialektycznej, proces rozwoju od niższego do wyższego odbywa się nie w drodze harmonijnego rozwoju zjawisk, lecz w drodze ujawniania się sprzeczności właściwych rzeczom, zjawiskom, w drodze «walki» przeciwstawnych tendencji, działających na gruncie tych sprzeczności. «Dialektyka we właściwym znaczeniu — mówi Lenin — jest to badanie sprzeczności w samej istocie rzeczy» (Lenin, «Zeszyty filozoficzne», str. 263). I dalej: «Rozwój jest to «walka» przeciwieostw» (Lenin, «W sprawie dialektyki», p. w zbiorze: «Marks, Engels, marksizm», Warszawa 1948 r., str. 229). Oto są pokrótce podstawowe cechy marksistowskiej metody dialektycznej. Łatwo zrozumied, jakie ogromne znaczenie ma rozciągnięcie zasad metody dialektycznej na badanie życia społecznego, na badanie historii społeczeostwa, jak ogromne znaczenie ma zastosowanie tych zasad do historii społeczeostwa, do praktycznej działalności partii proletariatu. Jeżeli nie ma na świecie zjawisk izolowanych, jeżeli wszystkie zjawiska są wzajemnie powiązane i warunkują się nawzajem, to jasne jest, że każdy ustrój społeczny i każdy ruch społeczny w historii należy oceniad nie z punktu widzenia «wiecznej sprawiedliwości» lub też jakiejkolwiek innej z góry powziętej idei, jak to nieraz robią historycy, lecz z punktu widzenia warunków, które zrodziły dany ustrój i dany ruch społeczny i z którymi ten ustrój i ruch są związane. Ustrój niewolniczy jest dla
współczesnych warunków nonsensem, niedorzecznością urągającą prawom rozwoju. Ustrój niewolniczy w warunkach rozkładającego się ustroju wspólnoty pierwotnej jest zjawiskiem zupełnie zrozumiałym i zgodnym z prawami rozwoju, albowiem jest on krokiem naprzód w porównaniu z ustrojem wspólnoty pierwotnej. Żądanie republiki burżuazyjno-demokratycznej w warunkach istnienia caratu i społeczeostwa burżuazyjnego, powiedzmy w Rosji w r. 1905, było żądaniem
9
zupełnie zrozumiałym, słusznym i rewolucyjnym, gdyż republika burżuazyjna byłaby wówczas
krokiem naprzód. Żądanie republiki burżuazyjno- demokratycznej w naszych obecnych warunkach w ZSRR jest żądaniem bezsensownym i kontrrewolucyjnym, albowiem republika burżuazyjna w porównaniu z Republiką Rad jest krokiem wstecz. Wszystko zależy od warunków, miejsca i czasu. Rzecz zrozumiała, że bez takiego historycznego podejścia do zjawisk społecznych nie może istnied i rozwijad się nauka historii, albowiem tylko takie podejście chroni naukę historyczną od przeistoczenia się w chaos przypadkowości i stek najbardziej niedorzecznych błędów. Dalej. Jeżeli świat znajduje się w nieustannym ruchu i rozwoju, jeżeli prawem rozwoju jest obumieranie tego, co stare, i rozwijanie się tego, co nowe, to jasne jest, że nie ma «niewzruszonych» ustrojów społecznych, «wiecznych zasad» własności prywatnej i wyzysku, «wiecznych idei» podlegania chłopów obszarnikom i robotników kapitalistom. A zatem ustrój kapitalistyczny może byd zastąpiony przez ustrój socjalistyczny, podobnie jak ustrój feudalny został w swoim czasie zastąpiony przez ustrój kapitalistyczny. A zatem należy nastawiad się nie na te warstwy społeczne, które się już nie rozwijają, jakkolwiek są jeszcze w danej chwili siłą przeważającą, lecz na te warstwy, które się rozwijają i mają przyszłośd, chociaż nie stanowią jeszcze w danej chwili siły przeważającej. W latach osiemdziesiątych zeszłego stulecia, w okresie walki między marksistami a narodnikami, proletariat w Rosji stanowił nieznaczną mniejszośd w porównaniu z chłopstwem indywidualnym, które stanowiło ogromną większośd ludności. Ale proletariat rozwijał się jako klasa, gdy tymczasem chłopstwo jako klasa się rozpadało. I właśnie dlatego, że proletariat rozwijał się jako klasa, marksiści orientowali się na proletariat. Nie omylili się, bo jak wiadomo, proletariat wyrósł potem z nieznacznej siły na pierwszorzędną siłę dziejową i polityczną. A zatem, żeby się nie omylid w polityce, trzeba patrzed naprzód, a nie wstecz.
10
Dalej. Jeżeli przejście powolnych zmian ilościowych w szybkie i nagłe zmiany jakościowe jest prawem rozwoju, to jasne jest, że przewroty rewolucyjne, dokonywane przez klasy uciskane, są zjawiskiem zupełnie naturalnym i nieuniknionym. A zatem przejście od kapitalizmu do socjalizmu i wyzwolenie klasy robotniczej spod jarzma kapitalistycznego może byd urzeczywistnione nie drogą powolnych zmian, nie drogą reform, lecz jedynie drogą jakościowej zmiany ustroju kapitalistycznego, drogą rewolucji. A zatem, żeby się nie omylid w polityce, trzeba byd rewolucjonistą, a nie reformistą. Dalej. Jeżeli rozwój dokonuje się w drodze ujawniania się sprzeczności wewnętrznych, w drodze ścierania się — na gruncie tych sprzeczności — sil przeciwstawnych w celu przezwyciężenia tych sprzeczności, to rzecz jasna, że walka klasowa proletariatu jest zjawiskiem zupełnie naturalnym i nieuniknionym. A zatem nie należy zacierad sprzeczności ustroju kapitalistycznego, lecz trzeba je ujawniad i rozwikład, nie należy tłumid walki klasowej, lecz trzeba ją doprowadzad do kooca. A zatem, żeby się nie omylid w polityce, trzeba stosowad nieprzejednaną klasową politykę proletariacką, a nie reformistyczną politykę harmonii między interesami proletariatu i burżuazji, a nie ugodową politykę «wrastania» kapitalizmu w socjalizm. Oto jak się rzecz ma z marksistowską metodą dialektyczną, gdy 'ją zastosowad do życia społecznego, gdy ją zastosowad do historii społeczeostwa. Co się zaś tyczy marksistowskiego materializmu filozoficznego, to jest on w swoim założeniu wprost przeciwstawny idealizmowi filozoficznemu.
Yüklə 257,71 Kb. Dostları ilə paylaş:
|