Kararlarinin uygulanmasi
Yüklə 329,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
14 4. Ataman Grubu Kararları Sonrası Ulusal Düzeyde Alınan Genel Önlemler 4.1 Yasama Türkiye Anayasası’nın 34. maddesine (Değişik: 3/10/2001-4709/13 md.) göre: Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla sınırlanabilir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir. 34. maddenin birinci ve ikinci fıkraları AİHS’in 11. maddesi ile büyük ölçüde benzerdir. 34. maddenin ilk fıkrası barışçıl gösterilerin izinsiz yapılabileceğini açıkça koruma altına almaktadır. 06.10.1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanun, Anayasa’nın 34. maddesince temel hak olarak koruma altında alan toplantı hakkını uygulamak üzere çıkarılan yasadır.
2911 sayılı yasanın 1. maddesi, yasanın amacını toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanımına ilişkin şekil, şart ve usulleri düzenlemek olarak açıklamaktadır. Yasanın 3. maddesi buna ek olarak ‘Herkes, önceden izin almaksızın, bu Kanun hükümlerine göre silahsız ve saldırısız olarak kanunların suç saymadığı belirli amaçlarla toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir’ demektedir. Yasanın 6. ve 7. maddeleri, 22., 23. ve 24. maddeler ile beraber okunduğunda, fiiliyatta 2911 sayılı yasanın meşru olan ve olmayan gösteriler arasında keskin bir ayrıma gittiğini göstermektedir. Yasanın 6. maddesi toplantıların kamu düzenini ve genel asayişi bozmayacak şekilde yapılmasını ve vatandaşların günlük yaşamını zorlaştırmamasını zorunlu kılmaktadır. 7. madde toplantılara güneş doğmadan başlanamayacağını ve güneş battıktan toplantıların devam edemeyeceğini hükme bağlamaktadır. 22. madde genel yollar, parklar, mabetler, kamu hizmeti görülen bina ve tesisler ve bunların eklentilerinde ve TBMM’ye 1 km mesafe yakınlıktaki yerlerde gösteri yürüyüşlerini yasaklamaktadır. 23. madde, barışçıl olmayan toplantı ve gösterilen yanı sıra 9. ve 10. maddedeki usul gerekliliklerine uymayan ve 6. maddede belirtilen yerlerde yapılmayan gösterilere de yasak getirmektedir. 23. madde ayrıca diğer yasalarca yasaklanan gösteriler ile mevzuatça gayrikanuni sayılan işaretler, sesleri ve sloganları içeren gösterileri de yasaklamaktadır.
15 24. madde 2911 sayılı yasa uyarınca kanuna aykırı olan gösteriler ile 23. maddedeki ihtimaller dahilinde sonradan gayrikanuni duruma gelen gösterileri dağıtmak hususunda ilgilileri yetkilendirmektedir. Nihayet 24. madde, gösterinin kanuna aykırı addedildiği hâllerde mahalli idareye güç kullanarak dağıtma yetkisi vermektedir. 2911 sayılı yasa her türlü toplantı için bir bildirim sistemi getirmektedir. Uygulamada bir izin sistemine dönüşen bildirim sistemi 34. maddenin 1. fıkrasının ruhundan uzaklaşmaktadır. Ayrıca yasa, toplantı ya da gösterinin barışçıl olup olmasına bakılmadan yasaya aykırı ilan edilmeleri hususunda mahalli idarelere geniş bir takdir hakkı tanımaktadır. Örneğin, bir parkta gerçekleşen barışçıl bir gösteri sırf parkta gerçekleştiği için, bir toplantı alanında yapılan barışçıl bir gösteri eylemcilerin “kanunsuz bir slogan” attıklarının değerlendirilmesi hâlinde yasaya aykırı ilan edilebilir ve dağıtılabilir. 2911 sayılı yasanın 24. maddesinde anılan yetkililer, toplantı ya da gösteri bir uyarı ile kanunsuz ilan edildiği andan itibaren göstericilerin şiddet kullanıp kullanmadığına bakmaksızın gösterinin tümüne yönelik güç kullanabilmektedirler. 36 Eylemcilerin barışçıl olmadığı hâllerde uyarıya da gerek olmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 34. maddesi Ataman Grubu içtihatlarının özü ile bağdaşık olsa da 2911 sayılı yasadaki düzenlemeler bir bütün olarak toplantı özgürlüğüne Anayasa’daki korumanın çok altında bir koruma sağlamaktadır. 37 2911 sayılı yasada öngörülen gerekliliklerin hiçbiri mülki amire, öncelikle gösterinin barışçıl olup olmadığını değerlendirme sorumluluğu getirmemektedir. Yukarıda da ifade edildiği üzere, AİHM, Ataman Grubu davalarında 2911 sayılı yasanın kullanımının “demokratik bir toplumda gerekli olma” kıstasını sağlayamadığını sürekli olarak ifade etmiştir. 2911 sayılı yasa özü itibariyle barışçıl gösteri özgürlüğünü korumamakta ve barışçıl bir gösteri ya da toplantı yasadışı ilan edildiği andan itibaren kolluk kuvvetleri tarafından barışçıl gösterilere veya eylemcilere karşı güç kullanılmasını zorunlu bir hale getirmektedir. 4.1.1. Ataman Grubu Davaları sonrası 2911 sayılı yasaya 2008, 2010 ve 2014 yıllarında yapılan değişiklikler Ataman Grubu’nun ilk davası Oya Ataman-Türkiye davasının 2006’da neticelendirilmesinden bu yana, 2911 sayılı yasa, 8 Şubat 2008 38 , 25 Temmuz 2010 39 ve nihayet 13 Mart 2014 40 tarihlerinde olmak üzere üç ayrı değişiklik geçirmiştir. 36 Türk Hükûmetince 11.09.2007 tarihinde Şahin vd. davasına ilişkin paylaşılan bilgi notu için bkz.: http:// www.coe.int/t/dghl/monitoring/execution/Reports/pendingCases_en.asp?CaseTitleOrNumber=ata- man&StateCode=&SectionCode. Karşılaştırınız. Habertürk “Bakanlıktan biber gazı genelgesi” http://www. haberturk.com/polemik/haber/855946-bakanliktan-biber-gazi-genelgesi (Erişim Tarihi: 22.11.2014) 37 2911 sayılı yasanın amacı ve Anayasa md. 34’le AİHM’in 11. maddeye yönelik içtihatları arasındaki bariz çelişki, mutlaka, bireysel başvuru yolu ile Anayasa Mahkemesi’nin önüne gelecektir. 38 28., 29., 30., 31., 32. ve 35. maddelerde yapılan değişiklikler. 39 32., 33., 34-a maddelerde yapılan değişiklikler. 40 6., 7., 11., 12., 13., 23., 24., 28., 36. ve 37. maddelerde yapılan değişiklikler. Yüklə 329,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|