Kasbiy ta`lim” fakulteti «Informatika va axborot texnologiyalari» kafedrasi

r – koordinata boshidan nuqtaning xy tekisligidagi proektciyasigacha bo’lgan masofa.
Ө – xz tekisligi bilan P nuqta va Z o’qi orqali o’tuvchi tekislik orasidagi burchak.
z- P nuqtadan xy tekisligigacha bo’lgan masofa



2 – Rasm. Tcilindrik koordinata sistemasi.
Sferik koordinatalar sistemasida nuqtaning fazodagi o’rni 3ta koordinata (r, Ө, φ) bilan aniqlanadi:
r- nuqtadan koordinata boshigacha bo’lgan masofa.
Ө- xz va P nukta xamda z o’kdan o’tuvchi tekisliklar orasidagi burchak.
φ – oz o’qi va Ө va P nuqtalardan o’tuvchi nur orasidagi burchak.



3 – Rasm. Sferik koordinata sistemasi.
Nuqta koordinatalarini bir sistemadan ikkinchisiga o’tkazish mumkin.
Masalan sferik koordinata sitemasidan Dekart koordinatalariga o’tish quyidagicha bajariladi.
X= r sinө - sinө-cos ;
Y= r -sinө - sin ;
Z= r -cos
Qo’yilgan masala va bajarilayotgan ish holatiga qarab turli fazolarni va ular bilan bog’liq koordinata sistemasini tanlash mumkin. Aksariyat hollarda uch o’lchovli modellashtirish dasturlarida fazolarning quyidagi turlari tanlanadi.
Ob`ekt fazosi (object space), u o’z mahalliy koordinata sistemasida ob`ekt shaklini modellashtirish uchun ishlatiladi. Har bir ob`ektning o’z koordinata sitemasi bo’ladi.
Umumiy fazo (wored space) – qurilgan ob`ektlarni sahnaga joylashtirish, affin o’zgartirishlarni bajarish (ko’chirish, burash va masshtablash), sahnani yoritishni ifodalash, ob`ektlar harakat dinamikasini hisoblash va hokazo. U barcha ob`ektlar uchun umumiy fazo vazifasini bajaradi.
Ko’rinish fazosi (view space) – bu fazo virtual kuzatuvchi (odatda kamera) yoki sohaning aniq proektciyasi bilan bog’lanib, sahnaning ko’rinish oynasida akslanish va ishlash mumkin bo’lgan qismidir (viewport). Bu – xuddi nuqtai nazar kabi.
Ekran fazosi (screen space) – bu 2D - fazo (tekislik) bo’lib unda 3 D – ob`ektlarning proektciyasi ekran tekisligida akslanadi.
UVW – parametrik fazo (UVW parametric space) – murakkab egri chiziqlarni va sirtlarni modellashtirishda ishlatiladi.