Kasbiy ta`lim” fakulteti «Informatika va axborot texnologiyalari» kafedrasi

Toroidal tugun

1. 
   Create (yaratish) buyruqlar panelidagi Geometry (geometriya) tugmasini bosing, ro’yxatdan Extfended Primitives variantini tanlang va Torus Knot (torondal tugun) tugmasini bosing.
   

Bu ishlar yordamida jismlarning butun bir oilasini fazoda ularni siljitib, shaklini, truba ko’ndalang kesimi o’lchamini o’zgartirib, yasash mumkin.

2. 
   Diametri bo’yicha cho’zilgan toroidal tugunni yassash uchun Creation Metod (yaratish usuli) majmuasi o’lagichini Diametr (Diametr) holatida o’rnating. Peoroidal tuguni radius bo’yicha yasash uchun Radius (Radius) ulagichini o’rnating.
   
3. 
   Asosidagi egri chiziq aylana shaklini olishi uchun Base Curoe (Asos egri chizig’i) bo’limidagi Circle (aylana) o’lagichni o’rnating.
   
4. 
   Worp Cound (Sinishlar soni) ni 3 ga va Warp Heigh (sinishlar balandligi)ni 0,8 ga teng, deb boring. Bu qiymatlarning miqdori asos egri chizgi radiusining ulushlarida beriladi.
   
5. 
   Tugunning boshlang’ich nuqtasi joylashish kerak bo’lgan Perspective proektciyasi ixtiyoriy oynasining nuqtasida LM ni bosish va asos egri chizig’ini tortib, kursorni suring. Aylana radiusini shunday tarzda belgilab, LM ni qo’yib yuboring. Kursorni asos egri chizig’i markaziga yoki markazidan bir qancha masofaga siljiting va LM ni bosing. Bu bilan tugun trubkasi ko’ndalang kesimi radiusi berilgan bo’ladi.
   

Base Curve (Asos egri chizig’i) bg’limidagi Radius (Radius) parametri mikdori asos egri chizig’i aylanasi radiusining Cross Section (kesim) bo’limidagi Radius (radius) parametr esa – tugun trubkasi kesimi radiusining o’zgarishini aks ettiradi.

6. 
   Tugma trubkasining ko’ndalang kesimi shaklini aylanadan Elliptikka o’zgartiring. Buning uchun, Eleppsning katta va kichik yarim o’qlari nisbatalarini boshqaruvchi, Cross Section (kesim) bo’limidagi Eccentricity (ekstckptrisitet) miqdorini sozlang (1.5-rasm).
   

Yasalgan toroidal tugun 1.6-rasmda ko’rsatilgan ko’rinishga ega bo’ladi.
Asos egri chizig’i uch o’lchamli tugun shakliga ega bo’lish uchun Base coure (Asos egri chizig’i) bo’limidagi Knot (tugun) ulagichni o’rnatish kerak.

1.5.-rasm. Teoroidal tugun kesimi parametrlari jadvali.

7. 
   Parametrlarning boshqa konfguratciyali yana bitta tugunini yasaymiz. Knot (tugun) o’lagichning o’rnating va P=2, Q=3 parametrlar qiymatlarini bering. Bu ishlar natijasida hosil bo’lgan tugun 1.7.-rasmda ko’rsatilgan.
   
8. 
   R va Q parametrlar tugun trubkasining markazi atrofi va ko’ndalang o’qi bo’ylab ketgan aylanmalar sonini boshqaradi.
   
9. 
   Keyinchalik hali Twist (aylanma) Lump Height (chiqish balandligi) va Lump Offiset (chiqish fazasi) parametrlarini sozlab ham tugun shakllarini turli-tuman qilish mumkin. Lump Height (chiqish balandligi) tugun trubkasi kesimining radiusi hisoblarida berilgan, Lump offset (chiqish fazasi) esa tora aylanasidagi chiqish holatini ko’rsatadi.
   

1.6-rasm. Torandal tugun.

1.7-rasm R = 2 va Q = 3 bo’lganda Porandal tugun

1.8-rasm. Bu parametrlarning tora shakliga ta`sirini namoyish eta oladi.

1.8-rasm. Parametrlar yordamida o’zgartirilgan Torondal tugun.

Ob`ektlarni o’zgartirish
Yasalgan ob`ektlar bilan ish davom ettirish uchun ularni 1.9-rasmda ko’rsatilgan kabi oynada joylashtiramiz. Buning uchun siljitish shakli almashtirishlarni bajaramiz.

1. 
   Select and Move (ajratish va joylashtirish) tugmasida LM bosiladi.
   
2. 
   Kursor Perspective oynasidagi tugunga o’rnatiladi. LM bosiladi, u qo’yib yuborilmasdan, 1.9-tasvirga ko’ra, toroidal tugun siljitiladi va sichqon tugmasi qo’yib yuboriladi.
   

Toroidal tuguni siljitish uchun foydalangan buyruq shaklni ixtiyoriy yo’nalishda joylashtirishga imkon beradi. Shundan keyin ko’chirish uchun buyruqlarning koordinata o’qlarida siljitish erkinligini cheklashga imkon beruvchi boshqa guruxidan foydalanamiz. (1.10-rasm)

3. 
   X (X o’qi bo’ylab siljish) tugmasida LM ni bosing. Kursorni tor (yuqori) oynasidagi toroidal tugun ustiga o’rnating. LM ni bosing va uni qo’yib yubormasdan tugunni x o’qi bo’ylab siljiting.
   
4. 
   U (o’qi bo’ylab siljish). Tugmasida LM ni bosing. Tugunni boshqa tugun ichiga joylashtiring.
   

   1.9-rasm. Aralashtirish yo’li bilan hosil qilingan ob`ektlar.

   1.10-rasm. Koordinata o’qlaridagi cheklik tugmalari.

5. 
   LM ni XU (erkin siljish) tugmasida bosing va ob`ektlarni Perspective oynasida joylashtiring. Agar yasalgan ob`ektlaringiz ulkan yoki, aksincha, haddan tashqari kichik bo’lsa, ularni masshtablashtiring.
   
6. 
   Select and Scole (ajratish va asboblar panelini bir me`yorida masshtablash) tugmasida LM ni bosing.
   
7. 
   Kursor taroidal tugunda o’rnating, LM ni bosing va uni qo’yib yubormasdan, kursorni pastga torting.
   

Ob`ekt o’lchamlarini kichraytirish global koordinatalar sistemasining hamma uchala o’qlari bo’ylab bir tekisda amalga oshirildi.

8. 
   Kursorni tugunga o’rnating, LM ni bosing va uni qo’yib yubormasdan, kursorni yuqoriga torting. Bu holda ob`ekt o’lchamlari proportcional o’sadi.
   

MA`RUZA №6
KAMERA BILAN IShLASh
Umumiy ko’rinishni aniq nuqtai nazardan ko’rish imkonini loyiha oynasini sozlash amali beradi. Biroq, bu maqsadda kameradan foydalanish qulay hisoblanadi. Shu bilan birga animatciya rejimida kamerani oyna bo’ylab ko’chirish mumkin.