16
Vikinglar kashfiyoti: Grenlandiya
Vikinglardan biri
Erik Sariq
qotilligi uchun Islandiyadan surgun qilin-
gan edi. Bir necha hafta kemada xavf-xatarlarga to'la suzishdan so‘ng
u va uning sheriklari qalin tuman bilan qoplangan yerni ko'rib qolishadi.
Ularni zimiston va xilvat qirg'oq qarshi oldi, qirg'oq ortida ulkan muz
liklar qalashib yotardi. Dengiz sayyohlari qirg'oq bo'ylab janub tom on
ga suzdilar va orolning janubiy chegarasiga yetib borish uchun 600 km
dan ortiq yo'l bosib, shu yerda manzil qurdilar. Ular bu yerda turar joy
izlari, qayiqlarning qoldiqlari va tosh qurollarni topdilar. Orolning eng
janubida qishni o'tkazgan vikinglar bahorda g'arbiy qirg'oqni ko'zdan
kechirish uchun yo'lga chiqdilar. 983-yilda Erik yangi yerga 500 ga ya
qin kishi mol-mulki va uy hayvonlari bilan joylashtirilgan 25 ta kemadan
iborat butun boshli flotiliyani olib keladi. Tez orada janubiy va g'arbiy
qirg'oqda odamlar muqim yashaydigan bir necha qishloq paydo bo'ldi.
Ular
dengiz hayvonlari, birinchi navbatda qirg'oqbo'yi atrofida juda
ko'p uchraydigan, shu sababli Grenlandiya kitlari nomini olgan kitlar-
ni ovlash bilan shug'ullanishgan. Ular Islandiyaga va
hatto Norvegiya-
ga mo'yna, gaga (qimmatbaho parli o'rdak) pari, kit mo'yi, morjning
Vikinglarning
safar haritasi
iN D I Y A
qoziq tishlari, dengiz hayvonlarining terisini
jo'natib,
ulardan non, temir buyumlar, quri-
lish materiallari, shu jumladan yog‘och-taxta
olishgan. Grenlandiyaning past bo‘yli daraxt-
lari faqatgina tinga yarardi. 0 ‘rmonlar Lab
rador yarim orolidagina mavjud bo'lib,
iqlimi
og'ir bo'lganligi uchun u yerga suzib borish
juda xavfli edi.
XIII asrga borib orolning aholisi 5 mingga
yetdi, bu yerda yuzga yaqin kichik qishloqlar
Knorr - norm anniarning
paydo bo'ldi. Biroq oradan 200 yil o'tib uning
yuk kem asi
aholisi keskin kamayib ketdi. Bunga nafaqat
«kichik muz davri» deb ataladigan havoning sovub ketish davri sabab
bo'ldi, balki grenlandiyaliklarning o'z mustaqilligini yo'qotgan Islandiya
bilan savdo aloqalarining buzilishi ham o'z ta’sirini krsatdi.
XVIII asrda
bu yerga yangi kolonistlar (daniyaliklar) kelishdi va faqatgina eskimoslarni
uchratishdi. Normannlar yashagan qishloqlar harobaga aylanib bo'lgan
edi. XXI asr boshiga kelib bu yerda 58 ming odam istiqomat qiladi.
Grenlandiyani tadqiq qilish - xavfli ish, buning uchun ko'p qurbon-
liklar qilishga to'g'ri keladi. Misol uchun aynan shu yerda 1930-yilda
nemis geofizigi
Alfred Vegener
halok bo'lgan.
Vegener - uch marta
Grenlandiyaga uyushtirilgan ekspeditsiyada ishtirok etgan. Bu eks-
peditsiyalarning barchasi o'ta xavfli bo'lgan va olimni mahalliy aholi-
eskimoslar bir necha bor falokatdan qutqarib qolishgan.
«Grenlandiya» so'zi «yasxil mamlakat» deb tarjima
qilinadi. Unga bu nomni uni kashf etgan kishilar
berishgan. Aslida butun Grenlandiya qalin muz
Dostları ilə paylaş: