11
Dünya ədəbiyyatı
135
illiyi
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy
1883-1945
YANV
AR
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy 1883-
cü il yanvar ayının 10-da Nikolayevsk
şəhərində (indiki Saratov vilayəti,
Puqaçov şəh.), qraf ailəsində ana-
dan olmuşdur. Samara real məktəbini
bitirdikdən sonra, 1901-ci ildə Peter-
burq Texnoloji İnstitutuna daxil olmuş,
lakin ədəbiyyata olan güclü həvəsinin
təsiri ilə 1907-ci ildə təhsilini yarımçıq
qoymuşdur. Elə həmin il onun “Lirika”
adlı ilk şeirlər kitabı, bir il sonra isə
“Niva” jurnalında “Köhnə qala” adlı ilk
hekayəsi, 1910-cu ildə “Sağsağan na-
ğılları” hekayələr kitabı çap olunmuş-
dur. Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabı-
nı əvvəlcə düşməncəsinə qarşılamış,
1919-cu ildə Fransaya, sonra isə Al-
maniyaya mühacirət etmişdir. 1923-cü
ildə SSRİ-yə qayıtmışdır. Avtobioqrafik
“Nikitanın uşaqlığı” povestində vətənə
məhəbbət öz əksini tapmışdır.
Böyük Oktyabr Sosialist İnqila-
bı və Rusiyada vətəndaş müharibəsi
hadisələrini əhatə edən “Əzablı yollar-
la”, “On səkkizinci il”, “Tutqun səhər”
trilogiyasında rus ziyalılarının inqilaba
doğru keçdiyi yol dolğun, epik realist
əksini tapmışdır. “Birinci Pyotr” roma-
nının “İvan Qroznı” pyesinin müəllifidir.
Antifaşist publisistik məqalələri ilə ya-
naşı uşaqlar üçün əsərlərin də müəllifidir.
Əsərləri ekranlaşdırılmışdır.
Xidmətlərinə görə “Lenin” ordeni,
başqa orden və medallarla təltif edil-
mişdir.
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy 1945-
ci il fevral ayının 23-də vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Seçilmiş əsərləri:
hekayələr, roman
/A.N.Tolstoy.- Bakı:
Şərq-Qərb, 2006.- 336 s.
Mühəndis Qarinin
hiperboloidi; Aelita:
roman /A.N.Tolstoy;
red. M.Ələkbərli.- Bakı:
Gənclik, 1988.- 369 s.
www..anl.az
10
170
illiyi
Kazbeqi Aleksandr
1848-1898
Kazbeqi Aleksandr 1848-ci il yan-
var ayının 20-də Gürcüstanın Ste-
pantsminda kəndində indiki Kazbeqi
qəsəbəsində, zadəgan ailəsində anadan
olmuşdur. Mülkədar imtiyazlarından
əl çəkərək kəndlilərinə azadlıq ver-
miş, 7 il çobanlıq etmişdir. “Elqoca”
(1881), “Ata qatili” (1882), “Səfil qa-
dın” (1884) “Çoban” və s. povestlərin
müəllifidir. Vətənpərvərlik, humanizm
və ədalət ideyalarının tərənnümü ya-
radıcılığının leytmotividir. Əsərlərində
çar məmurlarını, yerli feodalları ifşa
etmiş, mərd və mübariz dağlı obrazları
yaratmışdır.
Kazbeqi Aleksandr 1898-ci il yanvar
ayının 22-də vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Ata qatili: roman /A.Kazbeqi; tərc. ed. R.Şıxəmirova; red. Ə.Əhmədova; rəss. İ.Piçxadze.- Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1960.- 223, [1] s.
Kazbeqi Aleksandr //Xəlilov, P. SSRİ xalqları ədəbiyyatı.- Bakı, 1975.- H.1.- S.123.
Kazbeqi Aleksandr //Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası:10 cilddə.-Bakı, 1981.- C.V.-S.208.
www..anl.az
20
Rus yazıçısı
Gürcü yazıçısı
12
Dünya ədəbiyyatı
230
illiyi
Corc Bayron
1788-1824
YANV
AR
Corc Noel Qordon (Bayron) 1788-
ci il yanvar aynın 22-də Londonda,
yoxsullaşmış bir lord ailəsində anadan
olmuşdur. Bayron ilk təhsilini zadəgan
uşaqlarına məxsus qapalı Harrou
məktəbində almışdır. İlk şeirlərini də
burada yazmışdır. Harrou məktəbini
bitirdikdən sonra 1805-ci ildə Kemb-
ric universitetinə daxil olmuş və 1808-
ci ildə universiteti bitirmişdir. 1807-
ci ildə “Asudə saatlar” adlı ilk şeir
məcmuəsini, 1809-cu ildə isə mürtəce
romantiklər və burjua tənqidi əleyhinə
“İngilis bardları və şotland icmalçıları”
satirik poemasını nəşr etdirmişdir.
1809-cu ildə Bayron səyahətə çıx-
mış, İspaniyada, Malta adasında, Yu-
nanıstanda və Türkiyədə olmuşdur.
Bayron “Çayld Haroldun səyahətləri”,
“Şərq poemaları”, “Qabil”, “Don
Juan”, “Manfred” və s. kimi dün-
ya ədəbiyyatı xəzinəsinə daxil olmuş
əsərlərin müəllifidir.
Böyük şair 1824-cü il aprel ayının
19-da Yunanıstanda vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Seçilmiş əsərləri
/C.Q.Bayron; tərc.
A.Aslanov və b.- Bakı:
Şərq-Qərb, 2006.- 224 s.
22
235
illiyi
Stendal
1783-1842
Mari-Anri Beyl (Stendal) 1783-cü il
yanvar ayının 23-də Fransanın Qrenobl
şəhərində anadan olmuşdur.
Almaniyanın Stendal şəhərinin adın-
dan götürülmüş təxəllüs müəllifin 100-
dən çox təxəllüsündən biridir.
1830-cu ildə yazdığı “Qırmızı və
qara” və 1839-cu ildə qələmə aldığı
“Parmanın kartezian kilsəsi” romanları
ilə tanınmışdır.
Romantizm dövründə yaşamış yazı-
çının özündə ironiyanı, psixoloji və ta-
rixi təsvirləri birləşdirən realist əsərləri
kifayət qədər qiymətləndirilməmişdir.
Ölümündən sonra Stendalın romanları
və novellaları ən çox oxunan əsərlər si-
yahısına düşmüşdür. Onun “Napoleonun
həyatı” adlı bioqrafik və avtobioqrafik
əsərləri yazıçının həyat və yaradıcılığını
öyrənməkdə qiymətli materialdır.
Stendal 1842-ci il mart ayının 23-də
vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Qırmızı və qara: roman /Stendal; ruscadan tərc. G.Mövlud.- [Bakı]: [Qanun], [2013].- 616 s.
Пармская обитель: роман /Стендаль; пер. с фр. Н.Немчиновой и др.; Серийное оформление художника. А.Яковлева.- Москва:
Эксмо, 2006.- 672 с.
23
İngilis şairi
Fransız yazıçısı