Kichik maktab yoshida ekologik ong shakllanishining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari

Mavzuga oid adabiyotlar tahlili: Ekologik ongni shakllantirish muammolari oʻz aksini topgan asarlar koʻplab psixologlar tamonidan oʻrganilgan. Ekologik psixologiya asoschilaridan biri R.Barker “Atrof-muhit psixologiyasi xulq-atvor fanidan ancha kengroqdir yangi yoʻnalish - bu eko-xulq-atvor yondashuvi"ni oʻrgangan. Odamlarning ekologik ongini oʻrganish va shakllantirish V.A.Yasvin, S.D.Deryabo, E.A.Klimov, ekologik xulq-atvor, xulq-atvor motivatsiyasi, atrof-muhitni optimallashtirishga qaratilgan E.A. Klimov, ekologik inqirozning psixologik oqibatlari sayyora E.A. Klimov, V.I. Panov , tabiiy muhitni va insonning oʻzini shikastlanishdan himoya qilish ifloslangan tabiiy muhitning harakatlari, beqaror ijtimoiy atrof-muhit, ekstremal hayotga psixologik tayyorgarlik (ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, tabiiy va boshqalar) sharoitlar V.I. Panov tamonidan oʻrganilgan. [2].
Tadqiqot metodologiyasi: Atrof-muhit ongining oʻziga xos xususiyatlarini oʻrganish boʻyicha biz “Atrof-muhit ongining soʻrovnomasi” (Panov va boshqalar) dan foydalandik. Soʻrovnoma kattalarning ekologik ongini oʻrganish uchun moʻljallangan, shuning uchun biz ushbu tadqiqot uchun 6-10 yoshli bolalarga moʻljallangan soʻrovnomaning yangi koʻrinishini ishlab chiqdik. Soʻrovnomamiz 2ta mezonni oʻz ichiga oldi “Tabiiy hodisalar” va “Kasblar” . [1].
“Tabiat hodisalari” tabiatning insonga taʻsiri baxolovchi mezon. “Kasblar” mezoni - inson faoliyatining tabiatga taʻsirini baholash sifatida qabul qilindi.
1."Tabiiy hodisalar" mezoni uchun 12 ta tabiiy hodisalar roʻyxati ishlab chiqilgan:

№	Tabiiy hodisalari	Baxolash
1	Dengiz
2	Daraxtlar
3	Quyosh
4	Daryo
5	Qushlar
6	Oʻrmon
7	Hasharotlar
8	Yomgʻir
9	Issiqlik
10	Ayoz
11	Olov
12	Momaqaldiroq

(1-rasm)
Har bir tabiat hodisasini 3ta balli tizimda yani uchta kulgichdan birini tanlagan holda, ushbu hodisalarning har birining inson uchun zararli va foydalilik darajasini baholashi kerak edi. (1-rasm)
2.“Kasblar" mezoni-. Insonning tabiatga ta’sirini baholashda bolalar oʻzaro aloqada boʻlgan, ular biladigan kasblar roʻyxati:

№