Kirish I. Umumiy qism

 
2.4. Urug‘lik paxtani qayta ishlash texnologiyasi. 
Paxta tozalash zavodlarida urug‗lik paxtani dastlabki qayta islilash 
texnologiyasi umumiy paxta xom ashyosini qayta ishlash texnologiyasi bilan bir xil. 
Faqat urug‗lik chigitning tabiiy xususiyatlarini saqlab qolish maqsadida texnologik 
uskunalarning ishlash rejimi boshqacha tanlanadi. Uskunalarning ish unumdorligi 25-
30% kamaytiriladi. 
Urug‗lik paxtani ishlab chiqarishga qo‗yishdan oldin PTZ sexlarida shu 
seleksiyaga kiradigan I yoki II sanoat navli texnik paxta ishlab chiqarishga beriladi va 
ishlash paytida barcha uskunalar, yordamchi vositalarning ishlash rejimi tekshirilib 
sozlanadi. 

---

Texnologik jarayonni sozlashda nazorat parametrlari bo‗lib, chigitning 
mexanikaviy shikastlanishi, tolasining to‗liq ajralishi, tukdorligi va iflosligi 
hisoblanadi. 
2.3-jadvalda har bir texnologik jarayon operatsiyasi uchun ruxsat etilgan 
meyoriy nazorat parametrlari berilgan. 
Agar boshqa seleksion navli urug‗lik paxtani ishlab chiqarishga beriladigan 
bo‗lsa, u holda oldingidek, oldin shu seleksiya navi tegishli I yoki II sanoat nav 
texnik paxta o‗tkaziladi, keyin urug‗lik paxtani ishlab chiqara boshlaydi. 
Urug‗lik paxtani dastlabki qayta ishlashni korxona qoshidagi «Urug‗lik 
laboratoriyasi» bilan kelishgan holda kamida bir kun oldin tayyorlangan «Ishlab 
chiqarish topshirig‗i» hujjat asosida amalga oshiriladi. Hujjatning bitta nusxasi 
«Urug‗lik laboratoriyasi»da saqlanadi. 
Urug‗lik paxtani ishlab chiqarishga qo‗yishdan oldin hamma sexlar, xonalar, 
texnologik uskunalar, yordamchi vositalar, paxtaning uzatishda foydalanadigan 
transport qurilmalari texnik paxta, chigitlar va iflosliklardan paxta to‗lig‗i bilan 
tozalangan bo‗lishi kerak. Keyin tayyorgarlik natijasi to‗g‗risida zavod va urug‗lik 
laboratoriyasi vakillari birgalikda akt tuzishadi. 
2.3-jadval 
T/
r 
Texnologik
jarayonlari 
Chigit 
iflosligi
,% 
Chigit tukdorligi Chigit ustidagi 
qoldiq tola 
Chigitning 
mexanikaviy 
shikastlanishi 
o‗rta 
tolali 
navlar 
uchun 
uzun 
tolali 
navlar 
uchun 
o‗rta 
tolali 
navlar 
uchun 
uzun 
tolali 
navlar 
uchun 
o‗rta 
tolali 
navlar 
uchun 
uzun 
tolali 
navlar 
uchun 
1. Paxtani quritishda 
- 
- 
- 
- 
- 
0,4 
0,4 
2. Paxtani tozalashda 
- 
- 
- 
- 
- 
1,1 
1,1 
3. Tolasini ajratishda 
- 
11,5+1,
4 
4,0+6,0 
- 
- 
0,7 
1,5 

---

4. Momig‗ini 
ajratishda: I marta 
- 
- 
3,0+4,0 
- 
0,4 
1,0 
1,0 
II marta 
- 
9,0 
- 
0,8 
- 
0,8 
- 
5. Chigitni tozalash, 
saralash va 
dorilashda 
0,5 
9,0 
3,0+4,0 
0,8 
0,4 
0,5 
0,5 
6. Chigitning tukini 
olish va saralash 
0,3 
0,5 
- 
- 
- 
2,0 
- 
Urug‗lik paxtani ishlab chiqarish boshlangandan keyin zavodning 10-15 minut 
davomida chiqargan chigit miqdori texnik chigit hisobiga o‗tkaziladi. Har bir to‗da 
(partiya) urug‗lik paxtani ishlab chiqarish tugagandan keyin yoki boshqa seleksion 
turini ishlab chiqarishga beriladigan bo‗lsa, unda texnologik uskunalar, yordamchi 
tashish vositalari qaytadan tozalanadi. Lekin zavodning dastlabki 10-15 minut ishlash 
davomida olingan chigit texnik chigit emas, urug‗lik chigit hisoblanadi va oldingi shu 
seleksiya navi bo‗yicha olingan urug‗lik chigit to‗dasiga qo‗shiladi.