Kirish II. Asosiy qism

2.3.BIZNES-REJA STRUKTURASI
Bundan oldingi materiallar shundan dalolat beradiqi, biznes-reja bu odiiy bir xujjat emas. U korxonaning qonstitutsion asosini tashkil etib, uning ishlab chiqarish biznesini, kelgusida rivojlanish strategiyasini belgilab beradi. korxona strategiyasi esa, ma’lumki, turli xil bo’ladi: kimdir maxsuldor, ya’ni ishlab chiqarish strategiyasini afzal ko’rsa, boshqalarga moliyaviy strategiya ko’proq tugri keladi. Bozorga yangi maxsuldor goya bilan kirishga xarkat qilayotgan yangi korxona va firmalar odatda moliyaviy strategiyaga katta e’tibor qaratadilar. Bozorda ma’lum ma’noda barqaror uringa ega bo’lgan boshqa korxonalar esa asosiy e’tiborni ishlab chiqarish strategiyasiga qaratadilar.
Hamma korxonalar bir xil emasligi sababli ularning xar biri uchun biznes- rejani ishlab chiqish bo’yicha detalli tavsiya berishning imkoni yuq. SHunday bo’lsada, zamonaviy iqtisodiyot fanida biznes-rejaning taxminiy strukturasi ishlab chiqilgan.
Keltirilgan variantlardan qurinib turibdiqi, biznes-rejaning kat’iy tartibga solingan tuzilmasi mavjud emas. Biroq biznes-rejalarning xar bir turi uchun xarakterli bo’limlar mavjud bo’lib, ularda tanlangan biznes (ishlab chiqarish) qontseptsiyasi, taklif qilinayotgan maxsulot yoki xizmatning o’ziga xosliklari, marketing va menejment, risqni baxolash, moliyaviy ta’minot va natijalar aks ettiriladi. Qabul qilingan xar bir biznes-reja tuzilmasi quyidagi savollarga javob berishi lozim: ishlab chiqarishni nimadan yoki qanday boshlash kerak, ishlab chiqarishni qay tarzda samarali tashkil qilish mumkin, ilq daromad (foyda) qachon olinadi, investorlar va kreditorlar bilan qanchalik tez xisob-kitobi qilish mumkin, risq darajasi va uni kamaytirish imkoniyatlari qanday.
Biznes-rejaning xar bir bo’limi uz mazmuniga, ko’rsatkichlar tizimi va ularni xisob-kitobi qilish usullariga ega bo’ladi. Biroq, bu biznes-rejaning yaxlit va to’liqligiga putur yetqazmaydi. Barcha bo’limlar o’zaro bog’liq bulishi xamda korxonaning potentsial ishlab chiqarish imkoniyatlarini amalga oshirishga xizmat qilishi lozim. Biznes-rejaning bo’limlarini mazkur qo’llanmaning mos keluvchi boblarida aloxida ko’rib chiqishni nazarda tutamiz. Bozor munosabatlari sharoitlarida qonun maqomiga ega bulmasligi xamda bozordagi vaziyatga bog’liq bo’lgan xolda turli o’zgarishlarga uchrashi, iste’molchilarning xali qondirilmagan extiyojlariga moslashtirilishi lozim. Biroq bun tarzda qayta ko’rib chiqish xar bir xolatda jidiy ravishda yetarlicha asoslab berilishi zarur.
Aytish kerakki, shurolar davrida amal qilgan iqtisodiyotdan farqli ularoq, zamonaviy biznes-rejalarda asosiy e’tibor moliyaviy-iqtisodiy, undan keyin esa ilmiy-texnik va texnologiq muammolarga qaratiladi, garchi ilmiy-texnik va texnologiq muammolarsiz xech bir korxona, xech bir biznes kungildagidek rivojlana olmasada. SHu sababli biznes-rejalarda ilmiy-texnik muammolarga xam yetarlicha e’tibor qaratilishi, ular umumiy jixatdan aks ettirilishi lozim.

Energiya ta'minoti masalalariga e'tibor bering: energiya manbalariga qo'yiladigan talablarni sanab o'ting, ularning mavjudligini tahlil qiling va asosiy energiya manbalarida uzilishlar yuzaga kelganda muqobil variantlarni ko'rib chiqing. Masalan: Mahsulotlarimizni ishlab chiqarish jarayonida biz _____ dan foydalanishni rejalashtirmoqdamiz. Bizning asosiy xom ashyo yetkazib beruvchimiz ______. Ushbu yetkazib beruvchi o'z majburiyatlarini bajarmagan taqdirda, biz boshqa kompaniyaning xizmatlaridan foydalanamiz _____. Komponentlar jo'natiladi ____. Bizning ishlab chiqarish liniyasi ____ tomonidan ishlab chiqarilgan uskunalardan foydalanadi. Shartnomaga ko'ra, ushbu ishlab chiqaruvchi kompaniya ta'minlaydi texnik yordam, bu esa operatsiyalar samaradorligini ___% ga oshiradi. Yangi uskunalardan foydalanish tufayli biz ishlab chiqarish xarajatlarini ___% ga kamaytirishimiz mumkin. Ishlab chiqarish jarayonida bir mahsulot birligining tannarxini ___ rublgacha kamaytirish imkonini beruvchi patentlangan texnologiya qo'llaniladi. ____ uskunani sotib olish va texnik xizmat ko'rsatish uchun talab qilinadi. Korxona egalari o'z mablag'laridan ____ sarmoya kiritishni rejalashtirmoqda. Malaka talablari va zarur xodimlarning mavjudligi Ishlab chiqarish rejasining ikkinchi qismida korxonaning kadrlar tarkibini tavsiflang. Ma'muriy, muhandislik va ishlab chiqarish xodimlariga alohida e'tibor bering. Ta'riflang bo'linmalarning tuzilishi va tarkibi, mehnat sharoitlari, mehnatga haq to'lash va rag'batlantirish. Xodimlarni rivojlantirish va o'qitishni ko'rib chiqing (agar mavjud bo'lsa). Если со временем вы планируете произвести изменения в структуре персонала компании (как правило, это расширение штата), то обязательно упомяните об этом в производственном плане: дайте прогнозы развития компании на ближайшие 2-3 года и напишите, какие специалисты в связи с этим вам понадобятся kelajakda. Masalan: Hozirda kompaniyada ___ kishi ishlaydi. Korxonada quyidagi bo‘linmalar/bo‘limlar/ish guruhlari mavjud: ____. Ma'muriyat tarkibiga ____ kiradi. Ularning vazifalariga korxonani boshqarish, umumiy strategiyani ishlab chiqish, ____ kiradi. Ishlab chiqarish xodimlari ____ o'z ichiga oladi. Ular ____ uchun javobgardirlar. Ish haqini belgilashda biz kompaniyaning ish tasnifidan foydalanamiz/sanoat standartlariga rioya qilamiz/mintaqaviy o'rtacha ko'rsatkichdan ___% yuqori bo'lishga intilamiz. Nafaqa va imtiyozlar tizimiga bonuslar, qoʻshimcha tibbiy sugʻurta, taʼlim olish va malaka oshirishga koʻmaklashish kiradi. Kelgusi 3 yil davomida korxona faoliyati ko‘lamining kengayishi munosabati bilan shu vaqtga qadar to‘liq bo‘lmagan kunlik/freelans asosida ishlaydigan ___ xodimni ishga qabul qilish rejalashtirilgan. Biznes-rejani yozish bo'yicha ko'rsatmalar ro'yxatiga qayting Bugungi kunda 17 kishi ushbu biznesni o'rganmoqda. 30 kun davomida bu biznes 13945 marta qiziqdi. Uilyam Uells aytganidek, "Do'kon mijoz, mahsulot va pulning uchrashadigan joyidir". Va savdo san'ati tufayli uchrashuv joyini o'zgartirish mumkin yaxshiroq tomoni istalgan vaqtda mumkin. O'zaro manfaatli murosaga erishish uchun ikkiyuzlamachilik strategiyalari bilan! Sizga hamma narsa bir vaqtning o'zida va siz uchun eng yaxshi sharoitlarda kerak! Bu haqiqiy biznesning yagona qonunidir. Bugun biz real pul haqida, aniqrog'i mega-davlatlar yaratishning universal qonuni - murakkab foiz tamoyili haqida gaplashamiz. Agar siz mahsulot ishlab chiqarish bilan bog'liq biznesni boshlayotgan bo'lsangiz, u holda biznes-rejangizda biznesingizning ekologik jihati tavsifi va mahsulotlar ro'yxatini ko'rsatishingiz kerak. normativ hujjatlar, qaror... Biznesni rejalashtirish har doim tadbirkor yoki investor tashabbusi bilan yangi biznes ochilishi munosabati bilan amalga oshiriladimi? Har doim emas. Ko'pincha biznes-rejani tayyorlash amaliyoti rivojlanish strategiyasini amalga oshirish kontekstida diversifikatsiyalangan kompaniyani boshqarishning umumiy kontekstiga birlashtirilgan. Bu ko'p hollarda amalga oshiriladi maxsus birlik loyiha ofisida emas, balki moliya bo'limi ichida. Korxona bo'linmalari yoki butun kompaniyaning biznes-rejasida ishlab chiqarish rejasini ishlab chiqish rejalashtirish faoliyatining universal sohasidir. Uning kengaytirilgan kontekstini ko'rib chiqing. Ishlab chiqarish dasturining asosiy jihatlari Tashqi biznes loyihasi va biznes bo'linmalari faoliyatini ichki rejalashtirish holatlarida biznesni rejalashtirishga yondashuvlardagi farqni bevosita ko'rib chiqish kerak. Bunday vaziyatlarning maqsadlari boshqacha. Bu, ayniqsa, ishlab chiqarish rejasi uchun to'g'ri keladi. Birinchi holda, asosiy e'tibor buyurtmachi va investorga loyihaning ishlab chiqarish resurslari: asbob-uskunalar, xodimlar va moddiy-texnika resurslari bilan mavjudligini ko'rsatishga qaratilgan. Ikkinchi holda, biznes egalari va kompaniyaning umumiy rahbariyati quyidagilarga ishonch hosil qilishlari kerak: ishlab chiqarish dasturida tayyor mahsulotning zarur zaxiralari va ehtimoliy yo'qotishlar hisobga olinadi; sig'imlardan optimal foydalaniladi, ulardagi to'siqlar tikilgan; ichki ishlab chiqarish birliklarining nomutanosibligi bartaraf etiladi; strategik biznes bo'linmalari (SBU) o'rtasidagi hamkorlik samarali; marjinal tahlil va sotish rejasi nuqtai nazaridan har bir SEB uchun ishlab chiqarishning tasdiqlangan rentabelligi rejalashtirilgan. Yuqoridagilarni hisobga olgan holda, biznes-loyihalarni diversifikatsiyalangan kompaniyaning rejalariga integratsiyalashganda ishlab chiqarish rejasi kabi bo'limning ahamiyati alohida biznesga qaraganda yuqori ekanligini esga olish kerak. Strategik biznes bo'limi ostida faoliyat yo'nalishini tushunish taklif etiladi moliyaviy tuzilma CFD "foyda" yoki "marjinal foyda" xususiyatlariga ega. SEB - bitta biznes mahsuloti yoki butun mahsulot assortimenti tashuvchisi. Ideal vaziyatda SEB kompaniyaning bir qismi bo'lsa ham, yuridik shaxs - sho'ba korxonaning xususiyatlariga ega. Har qanday holatda, ishlab chiqarish rejasi mahsulot va (yoki) xizmatlarni sotish dasturiga asoslanadi. Va bu bo'limning birinchi jihati - tayyor mahsulotlarning zarur zaxiralari va yo'qotishlarni hisobga olgan holda ishlab chiqarish hajmlarining prognozi. Ishlar, xizmatlar, tovarlar ishlab chiqarish hajmi ma'lum ko'rsatkichlar to'plami orqali aniqlanadi, ularning formulalari bo'lim oxirida keltirilgan. Rejalashtirilgan narxlarda sotilgan mahsulot hajmi. Ushbu hajm iste'molchilarga sifat standartlari, texnik shartlar, ishlab chiqarish texnologiyasi va sotishdan oldingi tayyorgarlik shartlariga javob beradigan mahsulotlarni o'z ichiga oladi. Korxonaning tovar va yalpi mahsuloti. Savdo mahsulotlari (TP) deganda nafaqat tashqi va ichki iste'mol uchun ishlab chiqarilgan mahsulotlar, balki kapital va sanoat xarakteridagi ishlar, xizmatlar, tovar sifatida qaralishi mumkin bo'lgan yarim tayyor mahsulotlar ham tushuniladi. Yalpi mahsulotga tovar mahsulotidan tashqari tugallanmagan ishlab chiqarish hajmining o‘zgarishi ham kiradi. Tugallanmagan ishlab chiqarish. Ushbu turdagi ishlab chiqarish tsiklining turli bosqichlarida bo'lgan va tijorat mahsuloti sifatida qabul qilinmaydigan to'liq ishlab chiqarilmagan mahsulotlarni tushunish kerak. Qo'shilgan qiymat, ishlab chiqarish rejasida yalpi mahsulot sifatida hisobga olingan, ammo minus moddiy xarajatlar. Rejalashtirilgan savdo hajmlarini, TP va VPni hisoblash uchun formulalar Ishlab chiqarish hajmlarining yordamchi hisoblari Ma’lumki, sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish rejalashtirish va tashkil etishda eng qiyin biznes turi hisoblanadi. Bu, ayniqsa, ishlab chiqarish ko'p bosqichli xarakterga ega bo'lib, ko'proq miqdordagi xavfsizlik va qo'llab-quvvatlash choralarini talab qilganda (armatura, asbob-uskunalar va boshqalar) yaqqol namoyon bo'ladi. Mahsulot innovatsiyasi rejalashtirish jarayonlariga ham ta'sir qiladi. Keling, neft va gaz mashinasozligi sohasida faoliyat yurituvchi, ammo bir nechta asosiy va yordamchi tarmoqlarga ega bo'lgan o'rta ishlab chiqarish korxonasining misolini tasavvur qilaylik. Keling, o'zimizga savol beraylik: quvur liniyasi elementi va tegishli kommunikatsiyalar kabi murakkab mahsulotni ishlab chiqarish dasturini ishlab chiqishda yana nimani e'tiborga olish kerak? Neft va gaz iste'molchilari uchun ko'plab mahsulotlar faqat buyurtma asosida ishlab chiqarilgan bo'lsa-da, seriyali mahsulotlar uchun ombordagi ma'lum bir mahsulot zaxirasi doimo biznes-rejaga kiritilishi kerak. Bundan tashqari, nuqsonsiz ishlab chiqarish oddiygina bo'lishi mumkin emas. Shunday qilib, ishlab chiqarishning umumiy hajmida potentsial xaridorlarning arizalariga tezkor javob berish va yo'qotishlar uchun zaxira uchun tayyor mahsulotlar zaxirasi (FP) yaratilishi kerak. Zaxiralar uchun rejalashtirilgan GP hajmi normallashtirilishi kerak. Zaxira koeffitsienti mavjud statistik ma'lumotlar, qabul qilingan marketing siyosati asosida ma'lum bir loyihaning shartlari, bozor va sanoatning holatini hisobga olgan holda hisoblanadi. Ratsionda mavsumiy omillar va nuqsonli mahsulotlarni almashtirish standartlari hisobga olinadi. HP zaxiralari va yo'qotishlar uchun tuzatilgan ishlab chiqarish hajmini hisoblash formulasi Keling, misolimizni uchta tovar elementiga soddalashtiraylik. GP zahiralarining me'yoriy qiymatlari odatda mahsulotlarni sotishning rejalashtirilgan darajasiga nisbatan foiz sifatida shakllantiriladi. Xuddi shu tarzda, kutilayotgan yo'qotishlar me'yori shakllanadi (nikoh va boshqa kafolat shartlari ostida mahsulotlarni almashtirish uchun). Quyida zaxiralar va yo'qotishlarni hisobga olgan holda ishlab chiqarish hajmlari uchun taxminiy qiymatlar jadvali keltirilgan. FP zahiralari va chiqindilari uchun to'g'rilangan ishlab chiqarishni hisoblash misoli Belgilangan mahsulot hajmidan tashqari, ishlab chiqarish rejasida ishlab chiqarishning xom ashyo tarkibiy qismiga, yarim tayyor mahsulotlarga va butlovchi qismlarga bo'lgan ehtiyoj to'g'risida batafsil ma'lumotlar ham mavjud. Biznes-reja dinamikasida aniqlangan ehtiyojlar asosida ishlab chiqarish jarayoni uchun butlovchi qismlarni sotib olishni ta'minlash uchun etkazib beruvchilar bilan ish rejasi tuziladi. Aylanma tovarlar va materiallar, yoqilg'i-moylash materiallari va ishlab chiqarishni energiya bilan ta'minlash sohasidagi xizmatlar tarkibidan tashqari, ishlab chiqarish quvvatlari va ishlab chiqarish quvvatlari muhim rol o'ynaydi. ishlab chiqarish maydoni. Rejalashtirishda quvvatlar va maydonlardan foydalanishning asosiy parametrlarini optimallashtirish amalga oshiriladi, bu seriyaning standart qiymatlariga asoslanadi. asosiy ko'rsatkichlar. Bunday rejalashtirish va optimallashtirish uchun formulalar quyida keltirilgan. "Kengaytirish" ni rejalashtirishda "to'siqlar" ni tayyorlash uchun hisoblash formulalari (kattalashtirish uchun bosing) O'zaro bog'liqlikda ishlab chiqarish va quvvat rejasi Ishlab chiqarish dasturini malakali rejalashtirish elementlaridan biri korxonaning asosiy va yordamchi bo'linmalari (sexlar va tarmoqlar) ishlab chiqarish quvvatlarini hisoblashda tahlil qilish va hisobga olish hisoblanadi. Shundan keyingina etkazib beruvchilar bilan munosabatlarni loyihalash va xom ashyo, butlovchi qismlar va jihozlarning kiruvchi oqimlarida ritmga erishish mumkin. Bundan tashqari, tashqi hamkorlar bilan oʻzaro hamkorlik masalalariga qoʻshimcha ravishda, agar qoʻshilgan qiymat zanjiri boʻyicha quvvatlar tarkibi muvozanatsiz boʻlib qolsa, dasturni amalga oshirish xoʻjalik ichidagi kooperatsiya orqali jiddiy cheklanishi mumkin. Korxonada bir nechta ishlab chiqarish joylari bo'lsa ham, bu nuqta muhim ahamiyatga ega. Va agar korxonada 100 yoki undan ortiq ustaxonalar bo'lsa (bunday gigantlar mamlakatda, masalan, metallurgiya, avtomobilsozlikda ishlaydi), rejalashtirishning bu jihati juda muhimdir. Albatta, savdo biznesning harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi. Ularsiz ishlab chiqarish kompaniyani muvaffaqiyatga olib borish uchun kuchsizdir, lekin amalga oshirish rejasi korxonaning ishlab chiqarish salohiyatiga bog'liq bo'lib, uning mezoni uning quvvati hisoblanadi. O'z navbatida, quvvat parametri uchta asosiy ko'rsatkichga asoslanadi. Balans usuli bilan hisoblangan loyihaning hisob-kitob davri (yil) oxirida ishlab chiqarish quvvatining statik ko'rsatkichi. O'rtacha yillik ishlab chiqarish quvvati. Korxonaning ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanish koeffitsienti. Ishlab chiqarish rejasini rejalashtirishda ishlab chiqarish quvvati parametrlari uchun formulalar Asosiy biznes jarayonlarida ishtirok etadigan yoki yordamchi (ta'minlovchi) ishlab chiqarish bo'linmalari turli darajadagi interfeysga ega. Masalan, yordamchi ustaxonalarning jihozlari, birliklari va jihozlari asosiy qiymat zanjirida bevosita ishtirok eta olmaydi. Bunday ishlab chiqarishlar (uchuvchi, ixtisoslashtirilgan uchastkalar, laboratoriyalar) ishlab chiqarish quvvatlarini aniqlash maqsadida ishlab chiqarish quvvatlarini hisoblashda qatnashmaydi. Ushbu ishlab chiqarishni rejalashtirish mezonini hisoblash uchun quyida sizning e'tiboringizga taqdim etilgan favqulodda koeffitsient formulasi qo'llaniladi. Ishlab chiqarish quvvatini hisoblashda kutilmagan omil formulasi Biznes-rejani ishlab chiqarish bo'yicha ishlab chiqishda odatda har doim paydo bo'ladigan yana bir muhim savol bor. Bu uskunani almashtirish masalasi. Bu erda mahsulotlarga bo'lgan shakllangan yoki shakllangan bozor talabidan kelib chiqib, sotish hajmini oshirish uchun muhim imkoniyatlar yashiringan. Shu bilan birga, qanchalik noyob va qimmat uskunalar ishlatilsa, ikki smenali va hatto uch smenali ishlashdan foydalanish ehtimoli shunchalik yuqori bo'ladi. Boshlang'ich investitsiya iqtisodchilari ko'pincha bir xil xatoga yo'l qo'yishadi. Ideallashtirilgan versiya hisobga olinadi, bu hisobga olinmaydi: GP zaxiralariga bo'lgan ehtiyoj, uning ehtimoliy yo'qotishlari. Bundan tashqari, asbob-uskunalar va texnologiyaning rivojlanishi tufayli ish vaqtining yo'qolishi hisobga olinmaydi. Yangi ishchi kuchi, hatto o'qitilgan va sertifikatlangan bo'lsa ham, birinchi navbatda xato qiladi, nikoh sodir bo'ladi, yangi o'rnatilgan uskunalar ishdan chiqadi. Bu barcha holatlar ishlab chiqarish rejasiga kiritilishi kerak. Quvvat parametrlarini moslashtirishga korxona uchun uskunalarning siljish nisbati kabi ko'rsatkich yordam beradi. uzluksiz jarayon ishlab chiqarish. Ishlab chiqarish quvvatini hisoblash uchun siljish koeffitsienti formulasi Faoliyat qilayotgan korxona darajasidagi biznes-rejaning ishlab chiqarish rejasi haqidagi hikoyamiz nihoyasiga yetmoqda. Har bir mahsulotga mahalliylashtirilgan marjinal tahlil va loyihaning muvaffaqiyati uchun optimal rentabellikni izlash bo'yicha tadbirlarni rejalashtirishning keng ko'lamli masalasi e'tibordan chetda qoldi. Buni moliyaviy menejmentning butun bir kichik tarmog'i - foyda va aylanma mablag'larni boshqarish amalga oshiradi. Ishonchim komilki, biz ushbu masalalar blokini alohida maqolada yoritamiz. Biznesni rejalashtirish masalalariga to'xtaladigan bo'lsak, men deja vu tuyg'usidan xalos bo'lolmayman, chunki men Sovet texnik va sanoat moliyaviy rejalarini eslayman. Aynan shu erda menejment maktabi biznesni rejalashtirishning eng zamonaviy usullaridan kam emas edi. Unda faqat bozor qismi yo'q edi, ammo integratsiya darajasi, texnologiya, tashkilot va iqtisodiyotning nuanslarini ko'p omilli hisobga olish dunyodagi eng yaxshilaridan biri edi, garchi hisob-kitoblar bugungi kunda Evropa Ittifoqi sinfidagi arxaik kompyuterlar yordamida amalga oshirilgan bo'lsa ham. Eng yaxshi mahalliy an'analar nuqtai nazaridan Rossiya biznes rejalashtirish maktabini qayta tiklash kerak, bu muqarrar ravishda kelgusi o'n yillikda sodir bo'ladi. Negadir bunga hech qanday shubha yo'q. Ishlab chiqarish rejasi har qanday biznes-rejaning ajralmas qismi bo'lib, u kompaniyaning barcha ishlab chiqarish yoki boshqa ish jarayonlarini tavsiflashi kerak. Bu erda u bilan bog'liq barcha masalalarni ko'rib chiqish kerak sanoat binolari, ularning joylashuvi, jihozlari va xodimlari, shuningdek, subpudratchilarni rejalashtirilgan jalb qilishga e'tibor berish. Tovarlarni chiqarish (xizmat ko'rsatish) tizimi qanday tashkil etilganligi va ishlab chiqarish jarayonlari qanday nazorat qilinishini qisqacha tushuntirish kerak. Shuningdek, ishlab chiqarish ob'ektlarini joylashtirish va asboblar, jihozlar va ish joylarini joylashtirishga e'tibor berish kerak. Ushbu bo'limda etkazib berish muddatlari ko'rsatilishi va asosiy etkazib beruvchilarning ro'yxati ko'rsatilishi kerak; firma tovar yoki xizmatlar ishlab chiqarishni qanchalik tez oshirishi yoki kamaytirishi mumkinligini tavsiflaydi. Muhim element Ishlab chiqarish rejasi, shuningdek, ishlab chiqarish jarayonining barcha bosqichlarida sifat nazorati bo'yicha firma talablarining tavsifidir. Biznes-rejaning ushbu bo'limining asosiy vazifasi kompaniya tomonidan muayyan ishlab chiqarish jarayoni va asbob-uskunalarni tanlashni aniqlash va asoslashdan iborat. Shuni ta'kidlash kerakki, biznes-rejaning ushbu bo'limini tayyorlashda sanoatga ixtisoslashgan dizayn kompaniyalari jalb qilingan, bu juda tushunarli, chunki ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish texnologiyasi va usulini tanlash ko'p jihatdan har qanday ishlab chiqarish loyihasining samaradorligini belgilaydi. ishlab chiqarish tizimi Har qanday tashkilot ishlab chiqarish tizimiga ega bo'lib, u turli xil ma'lumotlarni (xodimlar, texnologiya, kapital, asbob-uskunalar, materiallar va ma'lumotlar) oladi va ular tovar yoki xizmatlarga aylanadi (1-rasm). Guruch. 1. Ishlab chiqarish tizimi Ishlab chiqarishni rejalashtirish Ishlab chiqarish rejalari odatda kengligi (strategik va operatsion), vaqt doirasi (qisqa muddatli va uzoq muddatli) bo'yicha tasniflanadi; tabiati (umumiy va maxsus) va foydalanish usuli (bir martalik va doimiy) (1-jadval). Jadval 1. Ishlab chiqarish rejalarining turlari Agar uzoq muddatli strategik rejalashtirish haqida gapiradigan bo'lsak, unda bu darajada to'rtta asosiy yo'nalish bo'yicha qarorlar qabul qilinadi: quvvatlardan foydalanish (qancha mahsulot ishlab chiqariladi yoki xizmat ko'rsatiladi), ishlab chiqarish quvvatlarining joylashishi (mahsulot ishlab chiqariladigan joy). yoki xizmat ko'rsatiladi), ishlab chiqarish jarayoni (mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat ko'rsatish uchun qanday ishlab chiqarish usullari va texnologiyalari qo'llaniladi) va asbob-uskunalar va jihozlarni joylashtirish (korxonalarda ish markazlari va uskunalari qanday joylashishi). Ushbu strategik savollarni o'zi hal qilgandan so'ng, ishlab chiquvchi o'z biznes-rejasining ishlab chiqarish rejasiga quyidagi uchta hujjatni ham tuzishi va kiritishi kerak: umumiy (jamlangan) reja (taklif etilayotgan barcha turdagi tovarlar yoki xizmatlar uchun umumiy ishlab chiqarish rejasi nimadan iborat). kompaniya tomonidan), asosiy ish jadvali (ma'lum vaqt davomida kompaniya tomonidan har bir turdagi mahsulot yoki xizmatning qancha dona ishlab chiqarilishi yoki taqdim etilishi kerak) va kompaniyaning moddiy resurslarga bo'lgan ehtiyoji rejasi (qanday materiallar). va kompaniya asosiy ish jadvalini qanday miqdorda bajarishi kerak). Ushbu rejalar taktik deb ataladi. Imkoniyatlardan foydalanishni rejalashtirish ABC maysazorlarni ishlab chiqarishga qaror qildi deb faraz qiling. Keng qamrovli bozor tadqiqotlari va bozor tahlillari orqali u iste'molchilar orasida eng yuqori talab o'rta sinf vositalari ekanligini aniqlaydi. Shunday qilib, firma nima ishlab chiqarishi kerakligini biladi. Keyinchalik, u tovarlarni qanday miqdorda ishlab chiqarishni aniqlashi kerak, ya'ni. tanlangan modeldagi qancha maysazorni ma'lum bir vaqt ichida ishlab chiqarish kerak. Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni rejalashtirish bilan bog'liq boshqa masalalar ham ushbu qarorga bog'liq. Imkoniyatlardan foydalanishni rejalashtirish kelajakdagi talab prognozlariga asoslanadi, ular ishlab chiqarish hajmiga bo'lgan talablarga aylanadi. Misol uchun, agar ABV faqat bitta aniq modeldagi maysazorlarni ishlab chiqaradigan bo'lsa, ularni o'rtacha 3000 rublga sotishni rejalashtirmoqda. dona boshiga va birinchi yil davomida u 3 million rubl sotish hajmiga erishish mumkin bo'ladi, deb taxmin qiladi, bu yiliga 1000 o'roq mashinasi ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish ob'ektlari kerak bo'ladi (3000 x 1000 = 3 000 000 rubl). Ishlab chiqarish quvvatlarini yuklash uchun jismoniy talablar shunday aniqlanadi. Ko'rinib turibdiki, agar ABV bir nechta maysa o'roq mashinalari va ba'zi boshqa jihozlarni ishlab chiqaradigan bo'lsa, unda bu holda hisob-kitoblar yanada murakkablashadi.