Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Həftədə iki dəfə dializ
- Proqram hemodializi (PH)
- Həftədə 6 dəfə dializ
- Dializator.
- Suyun keçiriciliyi.
- Dializ Sterilizasiya üsulu.
- 6.2. Dializ məhlulu Dializ məhlulunun sürəti
148 Dializ 3. hipotoniya. ÜİX və başqa əlavə problemləri olan pasientlərdə dializ prosesində tez-tez qanın cərəyan sürətini aşağı salmaq məcburiyyəti yaranır. Bəzi dializ həkimlərinin fi krinə görə qan cərəyanının sürətinin dializ zamanı artırılması intradializ ağır- laşmaların tezləşməsinə səbəb olur. Ona görə də dializ zamanı hipotenziya, əzələ qıcolmalarının, ÜİX simptomlarının ortaya çıx- dığı ilk dəqiqədən qanın cərəyan sürəti azaldılır. Amma qan cərəyan sürətinin azaldılması məqsədəuyğun deyil, çünki cihaz UF-nı qanın cərəyan sürətinə görə yox, verilmiş proqrama uyğun aparır. Odur ki, qanın cərəyan sürətini azaltmaq lazım deyil, çünki bu, dializ dozası- nı azaldır. Göstərilən əlamətlər əksər halda volyumetrik nəzarət olmayan cihazlarda UF-nın artıq olmasından baş verir. Qanın cərəyan sürətini adekvat (350 ml/dəq) saxlamaq üçün 16 mm diametrli iynə kifayət edir. Bundan artıq qanın cərəyan sürəti lazım olduqda 14–15 mm diametrli iynələrdən istifadə oluna bilər. Kiçik diametrli iynələrdən istifadə olunduqda nasosun sorması nəticəsində mənfi təzyiq yarana bilir ki, bu da qan cərəyan sürətini bir az da aşağı salır. Əgər magistralın venoz seqmentində maneə olursa, bu, UF-ya volyumetrik nəzarət olmayan cihazlarda böyük həcmdə “spontan UF” aparıb xəstənin dehidratasiyasına səbəb olacaqdır. AV fi stula adi halda 600 ml/dəq və ondan çox qan cərəyanı təmin edə bilir. AV fi stula pis fəaliyyət göstərəndə heç 300 ml/dəq qan cərəyanını da təmin edə bilmir (damarların zəifl iyi, fi stulanın stenozu və s.). Bu zaman əgər nasosun qanı vurma sürəti fi stulanın imkanlarını üstələyirsə, onda resirkulyasiya yaranır, bu, dializin effektini azaldır. Həftədə iki dəfə dializ Bəzən çəkisi az olan və böyrəyin qalıq funksiyası əhəmiyyətli dərəcədə saxlanılmış (>5 ml/dəq) xəstələrə həftədə 2 dəfə dializ aparılır. Dializdə, adətən, böyrəyin qalıq funksiyası tədricən azaldığı 149 Fəsil 6. Proqram hemodializi (PH) üçün ikidəfəlik dializ müvəqqəti sayılır. Bəzi klinisistlər ikidəfəlik dializin daha yaxşı müalicə nəticələri verdiyini qeyd edirlər. Bu belə də olmalıdır, çünki ikidəfəlik dializ daha yüngül xəstələrə aparılır və şübhəsiz, onların müalicə nəticələri də yaxşı olmalıdır.
(“gündəlik dializ”) – iki variantı vardır. Gecə dializi – gecə yuxu zamanı aparılır. Bu sxem Pierratos və başqaları tərəfi ndən (1999) qeyd olunmuşdur. Dializ həcmi həddən çox alınır və şübhəsiz, adekvatlıq təmin olunur.
saat dializ aparılır. Dializator. Dializator membranının iki göstəricisinə fi kir verilir: biouyğunluq və keçiricilik. Biouyğunluq – teoretik olaraq membranlar komplementi aktivləş- dirir və onun fraqmentlərinin azad olmasına səbəb olur. Bu hal arzu- olunmazdır, çünki neytrofi llərin superoksid hasil etməsi artır.
hətta böyük molekullu maddələri (molekul çəkisi 1000–15000 D) və hətta beta-2-mikroqlobulini (B-2-MG) də keçirə bilirlər. Əks fi ltrasiya – yüksək keçiriciliyə malik membranlı dializator UF-ya volyumetrik nəzarət aparmayan cihazlarda istifadə olunduqda nəzarət oluna bilməyən dehidratasiya təhlükəsi yaranır və dializ məhlulundakı bakteriyaların və pirogen məhsulların təsirindən prosedura zamanı pirogen reaksiyalar baş verə bilər. Qeyd olunmuşdur ki, yüksəkkeçiricilikli membranlı dializatorlar istifadə edildikdə qanda C – reaktiv zülal (CRP) artır. Ümumiyyətlə, CRP- nin artması dializ xəstələrinin ölümünün artmasının markeridir. Suyun keçiriciliyi. UF-ya nəzarət edən cihazlarda su üçün yüksək keçiricilikli dializatorlardan istifadə olunur (K UF >6,0). Əgər cihazda UF nəzarəti yoxdursa, onda K UF aşağı olan dializatorlar istifadə olunur, amma bu zaman yüksək transmembran təzyiq (TMT) yaradılır. Bu zaman lazım olan UF-dən 4 dəfə artıq UF edə bilən dializatordan istifadə olunur.
150 Dializ Sterilizasiya üsulu. Yeni dializatorlar üç üsul ilə sterilizasiya edilir: – etilenoksid – anafi laktik reaksiya verir; – γ-şüalanma; – buxar (avtoklavda). Mayenin çıxarılması. “Quru çəki” məfhumu–bədənindən artıq suyu çıxarılmış xəstənin dializdən sonrakı çəkisidir. Quru çəki yüksək təyin olunduqda belə xəstə dializin axırında artıq sudan tam azad olmur, dializarası dövrdə isə artıq suyun qəbulu nəticəsində ödem və ağciyərlərdə qan dolğunluğu müşahidə edilir. Əgər quru çəki az təyin olunursa, onda dializin sonunda hipotoniya epizodları baş verir, dializdən sonra isə zəifl ik, ağızda quruluq, başgicəllənmə, əzələ qıcolmaları və s. müşahidə edilir. Praktiki olaraq hər hansı xəstənin quru çəkisi yoxlamalar və səhvlər metodu ilə təyin olunur və hər iki həftədən bir yoxlanılır. Quru çəkinin proqressiv olaraq azalması əksər halda qidalanmanın pozulması və ya infeksiya ilə əlaqədar olur. UF qoyulanda həmişə nəzərə almaq lazımdır ki, dializ qurtardıqda xəstənin bədəninə 0,2 l maye yeridiləcəkdir.
yenin miqdarı (UF) təyin olunandan sonra daimi bir sürətlə artıq maye bədəndən çıxarılır. Artıq mayenin dializ zamanı bədəndən çıxarılmasının başqa sxemləri də mövcuddur: – proseduranın 1-2 saatında UF artırılır və dializin axırında azaldılır; – dializin başlanğıcında dializ məhlulunda Na artırılır və ultrafi l- trasiya aparılır. 6.2. Dializ məhlulu Dializ məhlulunun sürəti – orta sürət kimi 500 ml/dəq götürülür. Sürəti 800 ml/dəq artırmaqla yüksək K O A dializatorlarda klirensi 10% artırmaq mümkündür. Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|