Kitab new indd
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dializ Kalsium .
- Dializ xəstələrin problemləri
- Mikroelementlər.
- Qan zərdabında fermentlər.
- Dializ
- Qidalanma çatışmazlığı olan xəstələrdə qida əlavələri
194 Dializ__Kalsium__.'>Dializ Kalsium . Sağlam insanlar 1 q/gün kalsium istifadə edir. Dializ xəstələrinin kalsium tələbatı daha çoxdur, amma xəstələrin pəhri- zində fosfor məhdudlaşdırıldığı üçün kalsium da az qəbul olunur. Adekvat kalsium balansını təmin etmək üçün kalsium preparatları və vitamin D təyin olunur. Amma hiperkalsiyemiya təhlükəsi olduğu üçün ciddi nəzarət aparılmalıdır. Fosfor. Sağlam şəxslər 1,0–1,8 q/gün istifadə edirlər. Qanda fosforun səviyyəsini 4,5–5,5 mq/dl saxlamaq üçün XBÇ zamanı pəhrizdə fosforun qəbulu 0,6–1,2 q/gün qədər məhdudlaşdırılır. Qida məhsullarında fosforun zülal ilə korellyasiya etdiyi üçün onu məhdudlaşdırdıqda zülal da azalır, ona görə bütün dializ xəstələri fosfat birləşdiricilərini qəbul etmək məcburiyyətində qalırlar. Hiperfosfatemiya süd məhsulları çox qəbul edən və fosfat birləşdiricilərini qəbul etməyən və adekvat dializ almayan xəstələrdə müşahidə edilir. Tərkibində fosfor zəngin olan qida maddələri: daxili orqanlar (qaraciyər, böyrək, beyin), balıq, ət pastaları, süd məhsulları, araxis yağı, qoz, günəbaxan tumu, pivə, şokolad, kakao, kola və s.
Dializ xəstələri vitaminlərin gündəlik dozasını qəbul etdikdə belə onlarda suda həll olan vitaminlərin qıtlığı baş verir. Vitamin qıtlığının səbəbi lazımi miqdarda qəbul olunmaması, bəzi dərmanların qəbulu vitaminlərin absorbsiyasını pozması, uremiya, metabolizm pozğunluğu və ən əsası isə dializ ilə çıxarılmasıdır. Odur ki, bütün dializ xəstələrinə fol turşusu və B qrupu vitaminləri təyin olunur. Fol turşusunun yüksək dozası (10–15 mq/gün) homosis tei - nin – ÜDS xəstəliklərinin risk faktorunun səviyyəsini aşağı salır.
Dozanın artırılması askorbin turşusunun metabolitlərinin – oksa- latların artmasına və böyrəkdaşı xəstəliyinə səbəb ola bilər. Askorbin turşusunun vena daxilinə yeridilməsi bir tərəfdən, eritropoetinə rezistent olan anemiyanın müalicəsində dəmirin istifadəsini yaxşı-
195 Fəsil 7. Dializ xəstələrin problemləri laşdırdığı, digər tərəfdən, oksidləşmə-reduksiya reaksiyalarının pozitiv yatağa yönəltdiyi üçün faydalı ola bilər.
həmişə yüksək olur. Bunun səbəbi retinolbağlayan zülalın səviy- yəsinin artması, onun böyrəkdə katabolizminin aşağı düşməsi və dializlə xaric olmamasıdır. Hipervitaminoz A dializ xəstələrində anemiya, lipid və kalsium metabolizminin pozğunluqları yaradır.
müalicəsi üçün istifadə olunur. Vitaminin dozasını seçdikdə bir tərəfdən, PТН səviyyəsini aşağı salmağa nail olmalı, amma digər tərəfdən, hiperkalsiyemiya və Ca×P hasilinin yol verilən göstəricilərinin keçməməsinə nəzarət etmək tövsiyə edilir.
bağırsaq fl orasının depressiyasıdır və belə halda xəstələrə həftədə 7,5 mq həftə vitamin K təyin edilməsi tövsiyə olunur.
rünün yaxşılaşmasına səbəb olur. Polivitamin preparatları arasında tərkibində vitamin A və yüksək səviyyədə vitamin C olanların xəstələrə təyin olunması məsləhət görülmür. Dializ xəstələri üçün xüsusi preparatlar seçmək lazımdır.
Dializ pasientlərində mikroelementlərin qə- bulu və metabolizmi az öyrənilmişdir. Bəzən müəyyən mikroelementin qan zərdabında səviyyəsinin aşağı olmasına baxmayaraq toxumalarda onun səviyyəsi normal və ya yüksək olur. Ona görə mikroelementlərin dializ xəstələrinə təyin olunmasına tövsiyə vermək çox çətindir.
TXBÇ pasientlərində qan zər- dabında əksər fermentlərin qatılığı normadan kənara çıxa bilər (cədvəl 7.6).
196 Dializ Cədvəl 7.6 Dializ pasientlərində qan zərdabında fermentlər Ferment
Qan zərdabındakı səviyyəsi KFK
Artım 10-15% KFK-MM
Artım 40 % qədər KFK-MB
Artım 3-30 % qədər Kardial troponin T Artım 71 % qədər Kardial troponin I Artım 9 % qədər LDQ
Artım ~ 35 % AST
Azalma 10-90 % Qələvi fosfataza: Ümumi Bağırsaq izoenzimi Artım ~ 50 % Artım ~ 50 % Artım ~ 50 % Qlutamin transpeptidaza Artım 10-15 % qədər Amilaza Artım ~ 50 % Lipaza Artım ~ 50 % Tripsin (tripsinogen) Artım 100 % qədər Elastaza Artım 43 % qədər Fosfolipaza A 2 Artım 100 % qədər Qidalanma çatışmazlığı olan xəstələrdə qida əlavələri Pəhriz məsləhətləri: • Dializ mərkəzlərində dietoloqun olması məsləhətdir; • Məqsəd yüksək zülal/yüksək enerji pəhrizi olmalıdır. Daxilə qida əlavələri: • Qida qəbulu zəif olduqda təyin edilir; • Zülal və enerji istifadəsinə tolerant olduqda; • Qida qəbulu mümkün olmadıqda, dad pozğunluğunda. Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|