123
işçilərin informasiya tələbatlarının mövzu dairəsi öz genişliyi ilə
fərqlənir. Rəhbər işçinin elmi dərəcəsi nə qədər yüksək olarsa, onun
informasiya tələbatları da bir o qədər yüksək olarsa, onun informasiya
tələbatları da bir o qədər çox aspektli olur. Ədəbiyyatşünaslıq sahəsi üzrə
rəhbər işçi qrupuna ədəbiyyat institutunun direktoru, müavinlər, şöbə və
bölmə müdirləri aiddir. Rəhbər işçilərin informasiya tələbatları məzmuna
görə yaxın bilik sahələrini, sosial-siyasi sahələri də əhatə edə bilər. Bu
tələbatlar olduqca dinamikdir və böyük təcrübi istiqamətləri ilə
fərqlənirlər. Bununla belə, optimal qərarlar qəbul etmək ehtiyacı rəhbər
işçidən geniş dünyagörüşünə, ilk növbədə sosial- iqtisadi və siyasi
problemlər üzrə nəzəri biliyə malik olmağı tələb edir. Özü də müəyyən
baza hazırlığına malik olan hər bir rəhbər işçi öz ixtisası üzrə
informasiyaya
professional
maraq
göstərir. Bütün bunlar bu
kateqoriyadan olan tələbatçılarla bilavasitə kontaktın olmaması üzündən
onların informasiya tələbatlarının öyrənilməsində getdikcə daha da
dərinləşən müəyyən çətinliklər törədir. Bu kateqoriyadan olan rəhbər
işçilərin informasiya tələbatları konkret müəssisə və təşkilatın fəaliyyəti
ilə əlaqədar olsa da bununla məhdudlaşmır, bir qayda olaraq rəhbərlik
etdiyi müəssisənin profili üzrə informasiya ilə yanaşı, rəhbər işçilər
əməyin idarə olunmasının təşkili, iqtisadi, sosial, hüquqi və bir çox başqa
problemlər üzrə müntəzəm olaraq məlumat alırlar.
Ədəbiyyatşünas üzrə informasiya tələbatçılarını ixtisaslar üzrə
təsnifləşdirərkən onları humanitar bilik sahəsi üzrə olan mütəxəssislər
qrupuna aid edirlər.
İxtisas mütəxəssislərin informasiya tələbatlarının tematik məzmunu
müəyyən edir. Lakin, qeyd etdiyimiz kimi, bu tələbatlara təsir edən digər
amillər də az deyil. Tutduğu vəzifə üzrə diferensasiyalaşdırılmaqla hər
bir ixtisas hüdudunda mütəxəssisləri icra etdiyi işin xarakteri üzrə
təsnifləşdirmək olar. Belə ki, ədəbiyyatşünaslıq sahəsi üzrə elmi-tədqiqat
işi ilə (alimlər), pedaqoji fəaliyyətlə (ali məktəblərdə filoloji fənlərdən
dərs deyənlər) məşğul olan tələbatçıları fərqləndirmək olar.
İnformasiya tələbatçılarının ən görkəmli və aktiv qrupunun sonrakı
təsnifləşdirilməsi elmi- fəaliyyəti inzibati fəaliyyətlə birləşdirən şəxslərin
(elmi idarələrin rəhbərləri, şöbə, bölmə müdirləri, elmi istiqamətlərin
rəhbərləri, cavabdeh və sıravi icraçılar) seçilməsini tələb edir.
Son illər respublikamızın müstəqil inkişaf yoluna keçməsi ilə
əlaqədar olaraq, AMEA-da keçirilən islahatlarla bağlı olaraq Ədəbiyyat
institutunun strukturu da təkmilləşdirilmiş, yeni tələblərə uyğunlaşdırıl-
mışdır. Bütün bunlar ədəbiyyatşünaslıq üzrə informasiya tələbatçılarının
sənəd tələbatlarına da müəyyən mənada təsir etmişdir.
124
Xüsusilə institutda son illərdə (2002 yanvar) fəaliyyətə başlayan
«İnformasiya və biblioqrafiya» şöbəsinin fəaliyyətini xüsusi qeyd etmək
lazımdır. «İnformasiya və biblioqrafiya» şöbəsi Azərbaycan ədəbiyyat-
şünaslığının son nailiyyətlərinin «İnternet» şəbəkələr sistemilə dünya
elminə inteqrasiya edilməsi, dünya miqyasında müvafiq informasiyaların
toplanması və tələbatçılara çatdırılmasını təmin edir. Habelə «İnternet»
şəbəkələr sistemindən alınmış informasiyalar əsasında dünya ədəbiyyat-
şünaslığının son nailiyyətlərini əks etdiroən bülletenlərin nəşr edilməsi
mütəxəssis ədəbiyyatşünasların biblioqrafik informasiya təminatında
mühüm rol oynayır
4
.
Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı sahəsində
yeni informasiya
texnologiyalarının xüsusilə kompüterin tətbiqi, Azərbaycan mətbuatının
ədəbiyyat və elm xadimlərinin biblioqrafiyasının hazırlanması və istifa-
dəçilərə çatdırılması da bu sahədə çox böyük nailiyyətdir.
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu ədəbiyyatşünaslıq profilli elmi-
tədqiqat müəssisə kimi özünün çoxcəhətli fəaliyyəti ilə xalqın mədəni
həyatında mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan ədəbiyyatınının inkişaf
qanunauyğunluqlarının araşdırılması müxtəlif dövrlərdə institutunun əsas
elmi- tədqiqat istiqamətini təşkil etmişdir. Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi-
nin, onun ayrı-ayrı mərhələlərinin görkəmli nümayəndələrinin yaradıcı-
lığının öyrənilməsi, nəzəri məsələlərinin, qarşılıqlı əlaqələrinin araş-
dırılması, həmçinin, ədəbi abidələrin və klassiklərin əsərlərinin sistemli
nəşri, şifahi xalq ədəbiyyatı örnəklərinin toplanması, tədqiqi və çapa ha-
zırlanması kimi elmi problemlər həmin istiqamətin əsasında dayanmışdır.
Əgər biblioqrafik informasiya tələbatçılarını ən fəalı və fəal olmayan
qruplara bölmək mümkün olsa, onda elmi- tədqiqat işçiləri ən fəalların-
dan hesab edilə bilər. Həm də bu fəallıq bir neçə cəhətdən səciyyəvidir.
Birinci ona görə ki, elmi- tədqiqat işi ilə məşğul olanlar həmişə
axtarışdadır, sənəd axınını ardıcıl izləməyə və mövcud sənəd toplusunu
araşdırmağa məcburdurlar. İkincisi, onları təkcə yerli nəşrlər deyil, həm
də dünya elminin nailiyyətlərini işıqdardıran sənədlər maraqlandırır.
Üçüncüsü, onlar ən yeni materiallar haqqında daha dolğun, ardıcıl və
operativ biblioqrafiki informasiya almaq marağındadırlar
1, s.120
. Ona
görə də elmi- tədqiqat işinə köməklik məqsədilə biblioqrafik fəaliyyət
proseslərində elmi müəssisələrinin profilləri, onların elmi- tədqiqat
işlərinin planları, bu planlarda əsas istiqamətlər nəzərə alınmalıdır.
Nizami adına ədəbiyyat institutu öz tarixini müxtəlif dövrlərində
zamanın tələblərinə uyğun yeni problemlərin, aktual məsələlərin tədqiqi
ilə də məşğul olmuş və bütün hallarda bu qrumun strukturu həmin
problemlərin həllinə imkan verən bir şəkildə müəyyənləşdirilmişdir.
Əvvəllər institutunu əsas strukturu Azərbaycan ədəbiyyatının tarixinin,
Dostları ilə paylaş: |