Kitabxanalarda kütləvi tədbirlərin
Yüklə 474,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 63 Mətbuat (çap) təbliğatının formaları
- NƏTİCƏ
- ƏLAVƏ
- ƏDƏBİYYAT
- M ü n d ə r i c a t
- Ünvan: AZ-1000 Bakı ş., Хaqani küç. 29 Е-mail: contact@anl.az URL: www.anl.az
61
Oxucu gunu – Artıq bir neçə ildir ki, M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında kitabxananın rəhbərliyi tərəfindən media nümayəndələrinin iştirakı ilə “Oxucu gunu” adlı kompleks tədbir keçirilir. Tədbirdə “Anket-Sorğu”, “Arzu və təkliflər”, “Bu gün kitabxana sizin tələbatınıza cavab verir- mi?” adlı müxtəlif tip aktual sorğular, oxucularla görüşlər, dis- kusiyalar keçirilir. Tədbirin materialları kitabxananın “Kitab- xanaşünaslıq elmi tədqiqat” şöbəsi tərəfindən hazırlanır. Keçirilən bu tədbirin əsas məqsədi və tədqiqat obyekti ki- tabxana üçün ən ümdə məsələlərdən olan oxucu marağı, oxucu fikri, oxucunun kitabxanaya münasibəti, kitabxananın kataloq və kartoteka sistemindən istifadə səviyyəsi, elektron kitabxana və elektron kataloqun səmərəliliyinə təsir edən amillərin öyrə- nilməsi, kitabxana saytından istifadə kimi məsələlərin aydınlaş- dırılmasıdır. Tədbirin sonunda kitabxana rəhbərliyi yəni direk- tor, direktor müavinləri və oxucularla birbaşa əlaqəsi olan şö- bələrin müdirləri oxucularla görüş keçirir. Görüşdə kitabxana- nın qocaman oxucuları ilə yanaşı gənclər də yaxından iştirak edərək, öz iradlarını, arzularını, rəy və təkliflərini bildirirlər. Oxucuların arzuları, iradları, onları narahat edən bütün suallar, təkliflər dinlənilir, müzakirə olunaraq cavablandırılır. Bu məqsədlə kitabxananın birinci mərtəbəsində “Sizin fikriniz bizim üçün dəyərlidir” adlı xüsusi qutu qoymaq məqsə- dəuyğun olardı. Oxucular öz rəy və təkliflərini, narazılıqlarını yazıb bu qutuya atırlar. Kitabxana əməkdaşlarının oxuculara göstərdiyi xidmətin nə dərəcədə qənaətbəxş olması həmin məktublar vasitəsilə müəyyən edilir. Kitab təbliğinin formalarından biri də “Kitab günü”dür. Kitabxana “Kitab günü” təşkil etməkdə müəyyən sahə üzrə ədəbiyyatı təbliğ etmək və ona marağı artırmaq məqsədi güdür. Bu məqsədlə sərgi açılır, kitab rəflərinə sərbəst yanaşma, kitab haqqında söhbətlər və s. təşkil edilir. 62
Kompleks tədbirlərin hazırlanmasında və təşkilində həm kütləvi kitabxanaların, həm də MKS-lərin, demək olar ki, bütün struktur bölmələri iştirak edir ki, bu da kitabxananın (MKS-in) əməkdaşlarının yaradıcı potensialını realizə etməyə və kitabxananın (MKS-in) informasiya potensialını açmağa imkan verir.
63
Mətbuat (çap) təbliğatının formaları
Охucular arasında bədii ədəbiyyat təbliğinin fоrmaların- dan biri də mətbuat (çap) təbliğatı və təşviqatıdır ki, müхtəlif kitablara və mütaliəyə həsr оlunan bu fоrmadan, nədənsə оl- duqca az istifadə еdilir. Mətbuat (çap) təbliğatı fоrmasının mət- buat vasitəsi ilə (qəzеt, jurnal, bülleten, kitabça, kitab) yayıl- ması üsulu daha faydalı оlsa da, kitabхanalarda оnun təşkilinə az-az rast gəlmək olur. Bundan başqa, hazırkı şəraitdə kitab- xanaların çap imkanlarının həddindən artıq zəiflədiyi bir za- manda ayrı-ayrı görkəmli şair və yazıçıların yaradıcılığına, müxtəlif bədii ədəbiyyat nümunələrinə həsr olunmuş kiçik for- malı nəşrlər, kiçik tövsiyə biblioqrafik göstəriciləri, çap plakatları, kitab əlfəcinləri, soraq kitabçaları və s. hazırlamaq mümkun deyil. Ona görə də bədii ədəbiyyatın təbliği zamanı təsadüfi hallarda bu üsullara rast gəlmək olur. Oxucularda vətənpərvərlik hisslərinin aşılanmasında, milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunmasında mətbuat əsərlərinin imkanlarını daha yaxşı reallaşdırmaq üçün ədəbiyyatı və dövri mətbuat əsərlərinin təbliğat işini daim yaxşılaşdırmaq, onların hər bir ailəyə ən asan yolla çatmasına kömək etmək lazımdır. Dövri mətbuat materiallarının təbliğinin ən geniş yayıl- mış forması qəzet vitrinidir. Vitrinlərdə təzə qəzetləri asmaqla kifayətlənməyib, dərc edilmiş mühüm materialları oxucuların diqqətinə çatdırmaq lazımdır. Qəzetlərlə yanaşı jurnallarla da böyük iş aparmaq olar. Onları müntəzəm oxumaq müəyyən dərəcədə oxucuda elm, texnika, ədəbiyyat, incəsənət və başqa sahələrə dərin maraq yaradır. Jurnallarla, əsas etibarilə kitabxananın qiraət zalında iş aparılır. Oxuculara jurnallar və onlara daxil edilmiş məqalələr haqqında məlumat plakatlar, habelə jurnal məqalələrinin əlifba və ya sistemli annotasiyalı kartotekası vasitəsilə verilir. Yeni jurnalların təbliği xüsusi vitrinlər vasitəsilə təşkil edilir. 64
Oxucular qarşısında jurnalın məzmununu açmaq və onları ayrı- ayrı məqalələrlə maraqlandırmaq məqsədilə kitabxana “Jurnal- da nə oxumalı” başlığı altında xüsusi plakat və ya lövhə hazır- layır. Burada jurnal vərəqələrinin arasına “Oxunması məsləhət görulur”, “Maraqlı məqalə” və s. yazılmış əlfəcinlər qoyurlar, ya da həmin səhifəni açıq nümayiş etdirirlər ki, tövsiyə edilən məqaləni oxucu görə bilsin. Mətbuat (çap) təbliğatı vasitələri hər zaman охucuların köməyinə çatır. Kitabxanaçı охucularla fərdi iş apararkən, kitabхananın işi haqqında məlumat vеrərkən və kitab tövsiyə еdərkən özünün şifahi söhbətinə əlavə оlaraq охucuya çap ma- tеrialı da təqdim еdir. Mətbuat (çap) təbliğatı vasitələri həm ki- tabların əyani təbliğatı zamanı sərgiləri tamamlayır, həm də ya- zıçılara və kitablara həsr оlunmuş gеcələrin, kitab icmallarının təşkili zamanı şifahi-kütləvi işdə istifadə еdilir.
65
NƏTİCƏ Hazırkı şəraitdə kitabxanaçının başlıca vəzifəsi kitabxa- nada keçirilən kütləvi tədbirləri sistemli şəkildə istiqamətlən- dirmək, oxucuların mütaliə mədəniyyəti və bilik dairəsinin genişlənməsinə səy göstərməkdən ibarətdir. Bu vəzifələrin ye- rinə yetirilməsində aşağıdakılara xüsusi diqqət etmək lazımdır: oxucuları müntəzəm olaraq oxu üçün seçilmiş kitablarla tanış etmək; kitabların təbliğini kütləvi tədbirlər vasitəsilə təşkil etmək. Kitabxanada kitabların tövsiyə olunması və mütaliənin təşkili sahəsində oxucuların yaş və fərdi xüsusiyyətlərinə və tövsiyə olunan kitabın xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq müxtəlif üsul və metodlar tətbiq edilir. Hər bir kitabxananın illik kütləvi tədbirlər planı hazırla- narkən respublikanın ictimai-iqtisadi və siyasi həyatında baş verən hadisələr, insanların bu hadisələrə konkret münasibətləri, dövlətin və xalqın qarşısında duran perspektiv vəzifələr və problemlər nəzərə alınmalıdır. Hər bir kitabxanaçı il ərzində kitabxananın fondunun lazımi ədəbiyyatla komplektləşdirilməsini təmin etməlidir .
daxil olan informasiya formasından (çap və ya elektron) asılı olmayaraq, məlumatlar vaxtında seçilməli, çeşidlənməli, sis- temləşdirilərək tələbatçıya çatdırılmalıdır. Kitabxanaçı bu xəzi- nənin ən dəyərli hissəsini öyrənməyi və seçib ayırmağı bacar- malıdır. Bütün bu səbəblərə görə də hər bir mütəxəssisin şəxsi mütaliə prosesində öz ixtisasına dair ədəbiyyatdan müntəzəm olaraq xəbər tutması, onları seçib istifadə edə bilməsi xüsusi bacarıq tələb edir. Bu gün Azərbaycan kitabxanalarında ənənəvi oxucularla yanaşı, yeni oxucular da mövcudur. Odur ki, kitabxana işçiləri yeni sosial qrupların nümayəndələri ilə işləyərkən öz mütaliəsi
66
sayəsində onların yeni maraq dairələrini-kompyuter biliklərinə yiyələnmək, xarici dilləri öyrənmək tələblərini nəzərə almağı bacarmalıdır, çünki bu cür oxucular kitabxanaçının yanına gələndə ondan praktiki köməklik almaq ümidində olurlar. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin də dəfələrlə vurğuladığı kimi, düşmənlərə, millətimizi sevməyənlərə beynəlxalq aləmdə bütün istiqamətlərdə (o cüm- lədən informativ-intellektual, kulturoloji və s.) mədəni formada cavab vermək lazımdır. Bu prinsipi rəhbər tutaraq hər bir kitab- xanaçı da əlindən gələni etməlidir ki, bu işdə dövlətimizə yar- dımçı olsun. Yuxarıda göstərilənlərdən aydın olur ki, kitabxanaçının fəaliyyəti daim yaradıcılıq tələb edir. Əgər kitabxanaçı yara- dıcıdırsa, özünün peşə hazırlığının qayğısına qalırsa, kitabxana- çıya qoyulan tələblərə cavab verirsə, müasir informasiya texno- logiyalarından bacarıqla, yerli-yerində istifadə edərək, tədbir- ləri öz fantaziyasına uyğun, yaradıcı şəkildə təşkil edəcək, öz işində layiqli uğurlar, müvəffəqiyyətlər qazanacaq.
67
ƏLAVƏ Aşağıda elan və dəvətnamə nümunəsi göstərilir:
68
ƏDƏBİYYAT Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sa- həsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə “Dövlət Proqramı”- nın təsdiq edilməsi barədə: Azərbaycan Respublikasının Prezi- denti İlham Əliyevin Sərəncamı. 6 oktyabr, 2008-ci il [Mətn] //Azərbaycan.- 2008.-7 oktyabr.- S. 1. Azərbaycanda kitabxanaların fəaliyyətinin yaxşılaşdırıl- ması haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı. 20 aprel, 2007-ci il [Mətn] //Azərbaycan.- 2007.-21 aprel.- S. 1. Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya tex- nologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün “Dövlət Proqramı” (“Elektron Azərbaycan”) [Mətn].- Bakı: Aspoliqraf, 2006.-114 s.
Aslan, K. Bədii ədəbiyyatın təbliğinin müasir vəziyyəti: nəzəriyyə və təcrübə [Mətn] //Kitabхanaşünaslıq və bibliоq- rafiya: Еlmi-nəzəri və təcrübi jurnal.- 2004.- №1.- S.57-74. Balakişiyev, Ş. Əməli yazı nümunələri [Mətn] /Ş.Balaki- şiyev.-Bakı, 2006.- 90 s. Ədəbi-bədii gecələrin keçirilməsinə dair [Mətn]: metodik tövsiyələr /tərt.ed. Ə.Rəhimova.- Bakı, 1981.- 31 s. Xələfov, A. Kitabxana işçisinin məlumat kitabı [Mətn] /A.Xələfov, R.Kazımov, E.Bədəlov.- Bakı: Azərnəşr, 1986.- 287 s. Xələfov, A. Kitabxanaların kompyuterləşdirilməsinin əsasları [Mətn]: dərslik /A.Xələfov, A.Qurbanov.- Bakı: BUN, 2007.- 200 s. İsmayılov, N. Biblioqrafik tərtibatın metodikası [Mətn] /N.İsmayılov, R.Vəzirova.- Bakı: Mütərcim, 2004.- 52 s. Qazıyev, Y. Mütaliə pedaqogikası [Mətn]: monoqrafiya /Y.Qazıyev.- Bakı, 2002.- 264 s. 69
Rzayev, S. Oxuculara xidmət [Mətn]: dərs vəsaiti /S.Rza- yev.- Bakı, 2009.- 337 s. Tahirov, K. Kitabxana işinə dair yeni “Dövlət Proqramı” mədəni dəyərlərimizə qayğının təzahürüdür [Mətn] /K.Tahirov //Xalq qəzeti.- 2008.-15 oktyabr.- S. 5. Rus dilində Распоряжение Президента Азербайджанской Респуб- лики об улучшении деятельности библиотек в Азербайд- жане, 20 апреля 2007 года [Текст] //Бакинский рабочий.- 2007.- 21 апреля.- С.1.
Агеев, В. Электронная книга: Новое средство социальной коммуникаций [Текст] /В.Н.Агеев.- М., 1997.- 231 с.
Библиографическое обслуживание в библиотеке [Текст] //Справочник библиографа.- СПб.: Профессия.- 2002.- С.416-417. Библиотечное обслуживание: Теория и методика [Текст].- М., 1996.- 200 с. Голдина, И. Нетрадиционная выставка – это совре- менно! [Текст] /И.Голдина //Библиотека.- 2003.- №1.- С.23-24. Григорьев, Ю. Выставочная работа в библиотеках (Методика и техника) [Текст] /Ю.В. Григорьев.- М.-Л., 1931.- 64 с. Збаровская, Н. Выставочная деятельность публичных библиотек [Текст] /Н.В.Збаровская.- СПб., 2004.- 223 с. Збаровская, Н. Виртуальные помощники [Текст] /Н.В. Збаровская //Библитека.- 2003.- №10.- С.45-47.
70
Зыков, О. Выставочная работа публичных библиотек: Опыт практического пособия [Текст] /О.П.Зыков.- Л., 1990.- 28 с. Осипова, И. День информации [Текст] /И.П.Осипова //Библиотечная энциклопедия /Российская Государствен- ная Библиотека.- М.: Пашков Дом, 2007.- С.345. Работа с читателями [Текст].- М.: Книга, 1981.- 296 с. Самохина, М. Юношеское чтение и библиотека [Текст] //Сов. библиотековедение.- 1990.- №5.- С.31-38 . İnternetdə www.anl.az. www.csc.gov.az www.google.com www.hypermethod.ru www.xalqqazeti.com www.mincom.gov.az. www.nbg.az www.yysq.azeribloq.com www.yysq.azeri 71
M ü n d ə r i c a t Giriş .................................................................................... 3 Kitabxanalarda həyata keçirilən kütləvi tədbirlərin formaları ...........................................................
6 Şifahi təbliğatin formaları ................................................... 9 Əyani təbliğatın formaları .................................................. 31 Mətbuat (çap) təbliğatının formaları .................................. 63
Nəticə ……...……………………………………………… 65 Əlavələr ............................................................................... 67 Ədəbiyyat ............................................................................. 68
72
Kitabxanalarda kütləvi tədbirlərin ənənəvi və yeni formaları
(metodik vəsait)
Nəşriyyat rеdaktоru: Mehriban Cəfərova Kоrrеktоr: Ədilə Qocayeva
Е-mail: contact@anl.az URL: www.anl.az
M.F.Aхundоv adına Azərbaycan Milli Kitabхanasının mətbəəsində оfsеt üsulu ilə çap оlunmuşdur. Sifariş: 13 Çapa imzalanmışdır: 15.03.2012 Tirajı: 200 Pulsuz Yüklə 474,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|