Kizilay belgeleri IŞIĞinda

41

 

 

41 

Kızılay Genel Başkanlığı tarafından Kıbrıs Türklerine gönderilmek üzere talep edilen 

yardım  malzemeleriyle  ilgili  ayrıntılı  rapor  ise  Türkiye’nin  Lefkoşa  Büyükelçiliği 

tarafından  22  Aralık  1965  tarihinde  teslim  alınmıştır.  Kızılay’dan  talep  edilen  bu 

yardım malzemesinin de 1966 yılı içerisinde üçer aylık fasılalarla tamamının adaya 

gönderilmesi hususunda Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği’nde Kıbrıs Türk Cemaat 

Meclisi ve Kızılay yardım ekibi yetkilileriyle yapılan görüşmelerde mutabakata varılır 

ve ilk sevkiyatın Mart 1966 tarihinde yapılması kararlaştırılır. Bu tarihe kadar Kızılay 

ilk yardım heyeti tarafından adada Türklerin yaşamakta olduğu bölgelerde ve kazalara 

göre yardım dağıtım oranları ise Lefkoşa, Girne ve Dillirga (Erenköy) bölgesi %52, 

Leymosun (Limasol) bölgesi %10, Baf %10, Larnaka %10, Mağusa %10 ve Lefke’de 

%8  şeklindedir.  Lefkoşa,  Girne  ve  Dillirga  (Erenköy)  bölgesinde  Kızılay 

yardımlarından  faydalanmakta  olan  Kıbrıs  Türklerinin  gruplar  itibarıyla  sayısı  ise 

mücahit ve mücahit aileleri 14.797 kişi, muhtaç göçmenler 2.131 kişi, şehit, kayıp ve 

malul  aileleri  372  kişi,  yoksullar  934  kişi,  toplum  hizmetlerinde  gönüllü  olarak 

çalışan işçiler 2.512 kişi, Lefkoşa’ya bağlı köylerde de 4.640 kişi olmak üzere toplam 

25.386  kişidir.  Yardıma  muhtaç  söz  konusu  Kıbrıs  Türkleriyle  ilgili  olarak  gıda 

yardımlarının haftalık oranları ve günlük ortalama maliyeti ise 85, mücahitler için 95, 

125 Mils, mücahitler dışındaki 1 kişilik aile 50 Mils, iki kişilik aile 80 Mils, 3 kişilik 

aile 110 Mils, 4 kişilik aile 145 Mils ve 5 ve daha fazla kişilik aile 180 Mils olarak 

ortaya çıkar.     

 

G-1964–1974 SÜRECİNDE GÖNDERİLEN YARDIM MALZEMELERİ 

         Öte  yandan Kızılay’ın Kıbrıs’a yardım faaliyetleri Rumların baskıları ve 

yıldırma hareketlerine  rağmen  çok  yoğun  bir  şekilde  devam  eder.  Rum  bölgesinde 

kalan  yerleşim  merkezlerinden  daha  güvenli  Türk  bölgelerine  göç  eden  Türklere, 

Hareket isimli gemi vasıtasıyla Gazi Mağusa limanına getirilen yardım malzemelerini 

teslim  ettirmemek  için  Rumlar  ellerinden  gelen  her  çabayı  gösterirler.

86

  1963'den 

itibaren evlerini, köylerini terk ederek güvenli bölgelere yerleşen siviller için göçmen 

                                                

86

 Halkın Sesi, 9 Ağustos 1958. 

---

42

 

 

42 

kampları  kurulur.  Bu  masum  insanların  çadır,  battaniye  ve  yiyecek  ihtiyaçları  da 

Kızılay  tarafından  karşılanır.

87

  8  Nisan  1964  tarihi  itibarıyla  Kızılay  vasıtasıyla  30 

Aralık 1963–29 Şubat 1964 döneminde gerek havalimanı gerekse limanlar vasıtasıyla 

yapılan  toplam  8  parti  yardım  çerçevesinde  son  olarak  Malazgirt  gemisiyle 

gönderilecek olan ve Mersin limanında hazır bekleyen yardımlar da dâhil olmak üzere 

899.632  kilo  un,  118.966  kilo  makarna,  215.995  kilo  pirinç,  156.981  kilo  bulgur, 

36.854 kilo nohut, 162.548 kilo kuru fasulye, 160.537 kilo mercimek, 158.766 kilo 

bakla, 1.699 kilo börülce, 218.700 kilo çeşitli çorbalık malzeme, 67.000 kilo çocuk 

maması, 332.500 kilo tarhana, 7.750 kilo pirinç unu, 23.500 kilo irmik, 457.000 kilo 

mısır,  314.000  kilo  dövme,  100.000  muhtelif  gıda  maddeleri,  15.010  kilo  patates, 

152.465  kilo  toz  şeker,  1.160  kilo  kesme  şeker,  1.003  kilo  tahin  helvası,  607  kilo 

reçel, 199 kilo Urfa yağı, 59.000 kilo hayvani yağ, 15.710 kilo zeytinyağı, 50.915 kilo 

margarin, 1.000 kilo kaşar peyniri, 3.385 kilo beyaz peynir, 198 kilo çay, 385 kilo 

kakao, 10.000 kilo soğan, 1.173 kilo incir, 2.000 kilo barbunya fasulye, 41.500 kilo 

tuz, 1.412 kilo zeytin, 1.000 kilo lokum, 82.000 kilo baklava, 8.000 kilo fıstık, 18.000 

kilo pekmez, 18.000 kilo tahin, 15.000 kilo salça, 163.000 kilo beyaz darı, 3.571.500 

kilo  bisküvi,  1.066.500  kilo  kuru  üzüm,  33.145.000  kilo  tuzlu  balık,  6  sandık 

pastırma, 3.708.500 kilo sucuk, 2 sandık sucuk, 17.000 kilo pamuk yağı, 135.000 kilo 

süt  tozu,  10.011.000  kilo  konserve,  1.290  kilo  Sana  yağı,  10.000  kilo  nişasta, 

200.000.000  kilo  hayvan  yemi,  28.181.350  kilo  sabun,  2.500.000  kilo  toz  sabun, 

4.000 kilo tuvalet sabunu, 162 paket sigara, 300.000 kilo sigara ve muhtelif yardım 

malzemesi,  780.000  kilo  Tursil  temizlik  malzemesi,  800.000  kilo  temizlik  tozu, 

30.000 kilo çamaşır sodası, 45.000 kilo pamuk, 21.500 kilo yün ipliği, 2.000.000 kilo 

DDT,  290  şişe  kan,  35  şişe  plazma,  600.000  kilo  muhtelif  ilaç,  27.000.000  kilo 

hastane  malzemesi,  5.100  adet  battaniye,  50  nevresim,  50  yatak  çarşafı,  3  Kızılay 

bayrağı, 50 kol bağı, 4 ilk yardım çantası, 2 pazı bant, 15 sedye, 20 mahruti çadır ve 

ekipmanı, 200 boğman çadır, 337 Frenk gömleği, 317 çift çocuk ayakkabısı, 317 çift 

erkek  ayakkabısı,  125  çift  eldiven,  97  takım  erkek  takım  elbise,  154  kazak,  375 

                                                

87

 Rauf R. Denktaş, 12’ye 5 Kala Kıbrıs, Ankara, 29 Ekim 1966, s. 17 

---

43

 

 

43 

pardösü, 186 palto, 134 manto, 1.452 çift çorap, 367 kadın iç gömleği, 153 erkek iç 

gömleği, 354 atkı, 38 pantolon, 1 yelek, 1 el çantası, 49 ceket, 33 erkek iç çamaşırı, 

218.500 metre kumaş, 6 balya kumaş, 304.45 metre basma, 8.964 metre kaput bezi, 

80 havlu, 2.911 metre pazen, 1.012 metre keten, 400 metre çarşaflık bez, 36 entari, 7 

etek, 4 tülbent, 1 yün şal, 210 metre entarilik kumaş, 1.072 metre gömleklik kumaş, 

1.014  metre  divitin,  34  trençkot,  3  kanadiyen,  15  mont,  14  iç  çamaşırı 

gönderilmiştir.

88

  Malazgirt  isimli  1.000  tonluk  geminin  13  Nisan  1964  günü  saat 

18.00’de  Mersin’den  hareketiyle  başlayan  ve  14  Nisan  1964  günü  sabah  05.00’de 

Mağusa limanına varmasıyla tamamlanan 9 seferinde ise toplam 829.50 kilo olmak 

üzere 325 ton un, 100 ton bakla, 50 ton mercimek, 25 ton nohut, 50 ton fasulye, 50 

ton pirinç, 30 ton bulgur, 55 ton makarna, 50 ton şeker, 5 ton konserve sebze, 25 ton 

margarin, 3 ton salça, 10 ton zeytin, 3 ton bisküvi, 1 ton çay, 10 ton sabun, 2.5 ton 

pekmez,  2.000  battaniye,  200  çadır,  2.000  metre  pazen,  3.000  metre  basma,  5.000 

metre kaput bezi, 3.467 metre kumaş, 2.000 çift ayakkabı, 16.983 kilo muhtelif ilaç, 

giyim  eşyası  ve  gıda  maddesi  adaya  götürülür.

89

  30  Eylül  1964  tarihi  itibarıyla 

Kızılay tarafından gerçekleştirilen 12 parti yardım çerçevesinde 10.273.607.68 liralık 

gıda ve giyim eşyası, 595.641.56 liralık sıhhi malzeme ve ilaç, 1.642.000 liralık çadır 

ve battaniye, 818.987 liralık hastane donanımı ve 312.000 liralık da muhtelif yardım 

malzemesi  olmak  üzere  toplam  13.642.236.24  liralık  destekte  bulunulmuştur  ve 

Kızılay’ın elinde halen 5.122.176.39 liralık yardım bulunmaktadır.

90

  

 

 

 

                                                

88

  Adnan Öztrak imzasıyla  Kıbrıs’a  Yardım  Komitesi tarafından gönderilen 9 Nisan 1964 tarih ve 

11.052 sayılı yazı.  Türkiye  Kızılay  Derneği adına Başkan Vekili Mehmet  Nomer  imzasıyla Bükai 

Baysoy’a  gönderilen  22  Temmuz  1964  tarih  ve  20.371  sayılı  yazı.  KGMA.  K–4637,  1964/9–4/1 

Kıbrıs’ Gıda ve Malzeme. 

89

 Dr. Fikret Pamir imzasıyla 11 Nisan 1964 günü gönderilen 11.354 sayılı yazı ve Türkiye Kızılay 

Derneği Genel Merkez Başkanı Prof. Dr. Nusret Karasu imzasıyla hazırlanan 3 Nisan 1964 tarih ve 

1.210 sayılı rapor. KGMA. K–4637, 1964/9–4/1 Kıbrıs’ Gıda ve Malzeme. 

90

 Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü tarafından Yönetim Kurulu Başkanlığına gönderilen 30 Eylül 

1964 gün ve 3.735 sayılı yazı. KGMA. K–4637. 1964/9–4/1 Kıbrıs’ Gıda ve Malzeme ve KGMA. K-

4840. 1966/9-4 Kıbrıs’a Yardım Dosyası 

---