31
31
elbiseleri olmayanlara da taburcu edilmelerinin hemen ardından birer takım elbise,
pardösü, ayakkabı ve başka giyim eşyaları alınır. İlk etapta bu hastalardan 15’i bu
şekilde tepeden tırnağa giydirilmiştir. Ayrıca hastaneden taburcu edilen ilk gruptaki
23 hasta ve yaralıdan 14 yaralı ise Kıbrıs’a gönderilinceye kadar Ankara’da günlük
yatak ve yiyecek masrafı ortalama 20 lira civarında olan Gül Palas Oteli’ne
yerleştirilirler ve Kızılay tarafından misafir edilirler. Kızılay tarafından yürütülen bu
yardım ve destek faaliyeti 20 Temmuz 1974 tarihinde gerçekleştirilen Kıbrıs Barış
Harekâtı dönemine kadar aksaksız olarak devam ettirilecektir. Aynı şekilde Kıbrıs’tan
Mersin’e getirilen ve Mersin Hastanesi’nde tedavileri yapılan yaralı ve hastalarla
Mersin’den tedavi amaçlı olarak Ankara’ya gelen hasta ve yaralıların da iaşe, ibate
sorunları yanında belli ölçüde cep harçlıkları da Kızılay tarafından karşılanır ve bu
yardım faaliyetleri de Kıbrıs’a Yardım Kampanyası çerçevesinde ele alınarak
Mersin’deki yaralı ve hastalara yardımların Kızılay Mersin Şubesi vasıtasıyla
yapılması kararlaştırılır.
62
Aynı tarihlerde Kızılay Genel Merkezi’ne ulaşan bir yazı
ise Kızılay’ın şahsında Kızılay personelinin Kıbrıs Türklerine yönelik cansiperane ve
fedakârca gayretlerini şükranla karşılayan bir takdir ve teşekkür yazısıdır.
63
Kızılay
ise gerek Kıbrıs’taki yardıma muhtaç insanlara yönelik yardım faaliyetlerinde gerekse
Türkiye’ye gelen veya getirilen hasta ve yaralı Kıbrıs Türklerinin tedavi ve bakımları
konusunda son derece titiz ve özenli davranmaktadır.
64
Öte yandan Kıbrıs’tan tedavi
amacıyla Kızılay tarafından Türkiye’ye getirilen 35 mücahidin zaruri ihtiyaçlarını
karşılamak için her ay kendilerine ayda 300 lira ödenmesini teminen Kıbrıs’a Yardım
Komitesi’nin 88 sayılı kararıyla Kızılay’a Kıbrıs Fonu’ndan Aralık 1965, Ocak ve
Şubat 1966 döneminde 31.500 lira verilmiş durumdadır.
62
Kıbrıs’a Yardım Komitesi tarafından Türkiye Kızılay Derneği Yönetim Kurulu Başkanlığına
gönderilen 22 Ocak 1964 tarihli ve 105 (438) sayılı yazı.
63
Kıbrıs Türk Kültür Derneği tarafından Kızılay Genel Merkez Başkanlığına gönderilen 31 Mart
1964 tarih ve 98 (13.417) sayılı yazı. KGMA. K-4643, 1964/9-4 Kıbrıs Dış Bağış Dosyası
64
Kıbrıs’a Yardım Komitesi tarafından Ankara Valiliğine gönderilen 6 Ağustos 1964 tarih ve 22273
sayılı yazı. KGMA. K–4534, 1963–1964/9–4 Kıbrıs Dosyası.
32
32
2- Otellerde Kalan Kıbrıs Türkleri
21 Aralık 1963 sonrasında Rum saldırılarının başladığı Kıbrıs’a yönelik
yardım girişimlerine derhal başlayan Kızılay 23 Aralık 1963 tarihinden itibaren adaya
yönelik yardımlara başlar ve ardından Kızılay İlk Yardım Hastanesi’nin Kıbrıs’ta
devreye sokar. Bu arada hasta ve yaralı durumda olan ve tedavileri Kıbrıs’ta bilinen
sebeplerle yapılamayan Kıbrıs Türklerinin de Türkiye’ye getirilmesi söz konusu olur.
Bu insanların gerek havayoluyla Ankara’ya gerekse deniz yoluyla Mersin veya
İskenderun’a getirilmesi sonrasında kalacak yer sıkıntısı çeken veya tedavileri
tamamlanmasına rağmen Kıbrıs’a dönemeyenlerin geçici bir süreliğine çeşitli
otellerde kalmaları sağlanır. Bu kapsamda Mersin’de Günaydın Oteli, Ankara’da Gül
Palas Oteli, Uzun Otel ve Seyhan Oteli Kıbrıs Türklerinin barınmaları için Kızılay
tarafından anlaşma yapılan oteller arasındadır. Günaydın oteli 23 Aralık 1963 günü
Kıbrıs tarihine Kanlı Noel olarak geçen ve bugün Barbarlık Müzesi olarak
ziyaretçilere açık olan evde Bnb. Nihat İlhan’ın eşi ve üç çocuğu yanında eşini
kaybeden Hasan Yusuf Gudum ve aynı evde yaralanan Meriç (Mora) köyünden
yeğenlerinin de bir süre kaldıkları oteldir. Kızılay bu otellerde kalan Kıbrıs Türklerine
bu çalışmanın farklı bölümlerinde ayrıntılı bir şekilde verildiği üzere çeşitli oranlarda
maddi yardımda da bulunmuştur. Söz konusu bu oteller daha önce Kızılay tarafından
anlaşma yapılmış olan otellerdir ve Kıbrıs’tan gelen hasta yakınlarıyla ayakta tedavi
gören veya hastanede işi bitip adaya dönmeyi bekleyenlerin kaldıkları otellerdir.
Ancak daha sonra Uzun Otel müdürünün Rum bir kadın olmasının
65
otelde kalanlarda
rahatsızlık yaratması, diğer otelin de imkânlarının özellikle bazı özel hastaların farklı
saatlerde sıcak su temini ve asansör gibi ihtiyaçlarına cevap verememesi sebebiyle bu
otellerde kalanlar Kıbrıs’tan gelen öğrencilerin de kaldıkları Turist Otel’e aktarılırlar.
Bu arada Seyhan Oteli’nde kalmakta olan hasta Kıbrıs Türkleri ve yakınlarının bu
otelden memnun olmadıkları yönünde şikâyetlerde bulunmaları üzerine başka bir
65
Kıbrıs Türk Cemaati Ankara Bürosu adına Ekrem Yeşilada tarafından Dışişleri Bakanlığı KİPİG
Müdürlüğüne gönderilen 22 Mayıs 1967 tarih ve 113/67 H sayılı yazı. KGMA. K-5111 (Z-2913),
1968-1969-1970/9-4 Kıbrıs Hastane Dosyası.
33
33
otele taşınmaları söz konusu olur. Şikâyetlerin artması üzerine Kızılay tarafından söz
konusu otelde yapılan incelemede otelde kalp ameliyatı geçiren bir hastanın dördüncü
katta ve 30 numaralı odada kaldığı, asansör olmaması nedeniyle iniş ve çıkışların
hasta üzerinde çok ciddi sağlık sorunları oluşturduğu, üçüncü kat 21 numarada
kalmakta olan Türkay Akpınar’ın prostatit hastalığıyla ilgili verilen raporda küvette
banyo yapması gerektiği yazılı olmasına rağmen küvetsiz bir odada kaldığı ve bu
durumun da hastalığını şiddetlendirdiği, gırtlak kanseri olan yaşlı bir hastanın ise
karanlık ve havasız bir odada kalmakta olduğu anlaşılır.
66
Barış Harekâtı’nın
yaşandığı 1974 yılı içinde de Kıbrıs Türkleri Ankara’da otellerde kalmaya devam
ederler;
67
“İlgide kayıtlı yazılarımızda Kıbrıs’tan tedavi için gönderilen
soydaşlarımızın tedavi, otel v.s. masraflarının doğru ve kontrollü olarak
tahakkuk ettirilebilmesi için bunların hakkında hastaneye yatış, tedavi süresi,
otelde kalış ve çıkış ile adaya dönüş gibi bilgileri kapsayan aylık rapor verilmesi
istenmektedir. Bu konuda uygulana gelmekte olan usullere bağlı kalındığı sürece
istenilen bilgilerin Tebcilciliğimizce doğru olarak saptanıp makamlarına
sunulabilmesine olanak yoktur. Çünkü söz konusu hastalar kendilerini ancak ilk
gelişlerinde Temsilciliğimize müracaata mecbur hissetmekte, bundan sonraki
işlem ve ödemeler makamlarınca yapıldığı için aynı mecburiyeti
duymamaktadırlar. Bu nedenle hastalara makamlarınca yapılan ödemelerin
Temsilciliğimizin vizesinden geçirilmesi gerekmektedir. Bu halde hastalar
Temsilciliğimize başvurup durumlarını bildirmeye mecbur olacaklar ve bu
suretle de biz, istediğimiz raporun ihtiva edeceği bilgileri edinmek imkânını
bulacağız. Yukarıda sözünü ettiğimiz vize işleminin ne şekilde yapılması
gerektiği hakkındaki görüş ve tekliflerimiz pek yakında makamlarına
sunulacaktır. Saygı ile arz ederim.”
“1. İlgi:1’de kayıtlı yazılarınızdan, Kıbrıs’tan tedavi için gelen hasta
soydaşlarımıza yapılan otel ve harçlık ödemelerinin arzuladığınız biçimde
kontrol edilemediği anlaşılmaktadır. Kanaatimizce, yıllardan beri uygulanmakta
olan şimdiki usul ile söz konusu kontrolün sıhhatli biçimde yapılabilmesine
esasen olanak yoktur. Bu usul yetersizliği yüzünden ilgi:1’de kayıtlı yazılarınızla
Temsilciliğimizden istediğiniz aylık raporları düzenlememize imkân
66
Kıbrıs’a Yardım Komitesi tarafından Kızılay Genel başkanlığına gönderilen 30 Mayıs 1970 tarih
ve 2804 sayılı yazı. KGMA. K–4637.1967/9-4 Kıbrıs.
67
KGMA. Kıbrıs Türk Yönetimi Ankara Temsilciliği adına Temsilci Ali Rıza Vuruşkan tarafından
Türkiye Kızılay Derneği Sağlık İşleri Müdürlüğüne gönderilen 5 Şubat 1974 tarih ve 151/74–203
(5302) ve 5 Mart 1974 tarih ve 151/74-367 (9255) sayılı yazı.