Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
heyranlığını bildirirdi. Xatirələr məni çuğladı. Nə qədər
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
266 heyranlığını bildirirdi. Xatirələr məni çuğladı. Nə qədər maraqlı məkanlar, şəhərlər, tarixi yerləri biz Bübüsara ilə birlikdə gəzmişik! Götürək Frunzeni. Bəzi binaların, küçələrin, mədəniyyət məkanlarının yanından keçərkən mən o saat bu yerdə nə danışdığımızı nöqtəsinə, vergülünə qədər xatırlayıram, necə gülməyimiz, sevinməyimiz, kədərlənməyimiz gözümün önündə canlanır. Biz səninlə bu yaxınlarda Qırğızıstan dövlət opera və balet teatrında hansısa toplantıya getmişdik, yadındadır? Mən orda nədən danışıldığını eşitmirdim, öz xəyallarımda idim. Bübüsaranın təkrarsız istedadı məhz bu səhnədə üzə çıxmışdı. Mənim gözüm önündə onunla bağlı səhnələr kino kimi canlanırdı. Səhnədə onun Ağ qu quşusunu görürdüm. Bübüsara xatirimdə daha çox belə qalıb. Mən demək olar ki, bütövlüklə onun daim gənc qalan ruhuna canlı abidəyəm. Hansısa qastroldan o, xəstə qayıtdı. Diaqnoz – döşündə bədxassəli şiş. Bübüsaranı Kuntsevo xəstəxanasına qoydular. O, il yarım əzab çəkdi. Bütün bunlar barədə danışmaq çox çətindir. Xəstəxana ərazisinə yalnız xüsusi buraxılışla düşmək olardı. Bübüsara ilə eyni palatada, həmin diaqnozla Sovet İttifaqının xalq artisti Olqa Nikolayevna Androvskaya da yatırdı. Həmin vaxt Kuntsevoda bu dəhşətli xəstəlikdən Aleksandr Trifonoviç Tvardovski də müalicə olunurdu. Məhz o, mənə yazıçı fəaliyyətimdə xeyir-dua verən ilk şəxslərdən idi. Mənim ilk povestlərimi özünün “Novıy mir” jurnalında dərc eləmişdi. Hər dəfə xəstəxanaya gedəndə mən ona da baş çəkirdim. Həkimlərin səyinə baxmayaraq o, sürətlə zəifl əyirdi. Tezliklə Tvardovski dünyasını dəyişdi. Bübüsara da hər gün sanki əriyirdi. O, artıq özü yataqdan qalxa bilmirdi. Çox dəyişmişdi, o mehriban gözlərindəki işıq get-gedə zəifl əyib sönürdü. Onda mən ilk dəfə anladım ki, onun xəstəliyi sağalmazdır və yer sanki ayaqlarımın altından qaçdı... 267 Və... artıq ən kiçik hərəkət də Bübüsaraya əzab verməyə başlayanda onu Frunzeyə apardılar. Mən işdə otura bilmirdim. Tam yalqız və qərarsız şəkildə təkrar- təkrar xəstəxananın başına fi rlanırdım. Həyatının sonuna saylı günlərin qaldığını anlayan və artıq bununla barışan Bübüsara məni görəndə xəfi f təbəssümlə ürək-dirək verməyə çalışırdı. Hətta bu sonuncu dəqiqələrində də o, mənim qeydimə qalan mələk olaraq qalırdı. 1973-cü il mayın 11-də Bübüsara həyatla vidalaşdı. ŞAXANOV. Şahidlər deyir ki, Opera və balet teatrındakı matəm mərasimində siz hönkür-hönkür ağlayırdınız. Respublikanın o vaxtkı rəhbərlərindən biri hövsələdən çıxaraq yanındakılara qışqırır: “Əşi, onu sakitləşdirində...” Öz avtoritetlərini itirməmək üçün hətta ömür boyu bir yerdə yaşadıqları arvadlarını dəfn edərkən də göz yaşı axıtmağa qorxan bu adamlar üçün insan dərdinin, kədərinin açıq şəkildə təzahürü qəribə və hətta anormal bir hal idi. Əgər siz – tanınmış insan, yüksək vəzifə sahibi, evli kommunist totalitar sistem dövründə hamının gözü qabağında sevimli qadını itirdiyinizə görə öz dərdinizi, kədərinizi izhar etməkdən çəkinməmisinizsə deməli hissləriniz çox böyük olub. Yadımdadır ki, böyük qarğız şairi Suyunbay Eraliyevlə bizim səmimi söhbətlərimizdən birində o, bu barədə belə dedi: “Bübüsara gözəllik, ağıl və əsl qırğız qızlarının ən yaxşı keyfi yyətlərini özündə birləşdirən fövqəladə bir şəxsiyyət idi. Vaxtilə mən də bir çox başqa şairlər kimi ona şeir həsr etmişəm. Bübüsaranın vaxtsız ölümü bütün qırğız xalqını və onun istedadının vurğunlarını sarsıtdı. Mən eşitmişəm ki, onları böyük saf məhəbbət birləşdirirdi. Bübüsaranın dəfninə Çingiz başdan ayağa qara paltarda, gözləri şişmiş vəziyyətdə gəlmişdi. Heç göz yaşlarını gizlətmirdi də... Bu, orda olanların bəzilərinin xoşuna gəlmirdi. Hər yerdən 268 pıçıltı eşidilirdi: “Heç olmasa bir utanaydı, evli adamdı, ailə başçısıdır!” Mən isə yerimdə dayanaraq düşünürdüm: “Çingiz ədəbiyyatda nəhəng olduğu kimi, kişi kimi də öz nəhəngliyini göstərir və sevimli qadını son mənzilə layiqincə yola salır!” AYTMATOV. Sağ olsun, Suyeke xoş sözlərə görə. İnsanlar hardan biləydi ki, Bübüsaranı itirməklə mən özümü itirirəm? ŞAXANOV. “Manas” eposunun 1000 illiyinə həsr edilmiş tədbirlər çərçivəsində Bişkekin mərkəzində Turqunbay Sadıkovun “El kutu” abidəsinin açılışı oldu. Bu abidə qırğız xalqının görkəmli oğul və qızlarını göylərə qaldıran qartal formasında düzəldilib. Abidənin bir tərəfi ndə dərin fi kirlərə qərq olmuş şəkildə siz dayanmışınız, digər tərəfdə isə ağ qu quşu kimi qırğız incəsənətinin səmasında süzən təkrarolunmaz Bübüsara. Təsadüfdürmü, yoxsa heykəltaraşın fantaziyası belə imiş, bilmirəm. Amma, bu dünyada taleyin birləşdirmədiyi iki insan bu dəfə də ayrı-ayrı durmağa, sevdikləri dağlara, bərəkətli düzlərə və sehrli İssık-Kula başqa-başqa nöqtələrdən baxmağa məcbur olublar... Respublikanın mədəni həyatında böyük hadisə olan abidənin açılısında mən sizin yanınızda durmuşdum və onun tunc heykəlinə uzun müddət necə sevgi ilə baxdığınızı gördüm... AYTMATOV. Bübüsaranın ölümündən az müddət sonra mən İtaliyaya dəvət edildim. Gecə biz teploxodla Sitsiliyaya getdik. Açıq dəniz. İşıqlı gecə. Sərin yüngül külək. Uzaqda böyük şəhərin rəngarəng işıqları bərq vururdu. Birdən haradansa bizim Bübüsara ilə sevdiyimiz musiqinin səsi gəldi. Ətrafdakılar göyərtədə rəqs eləməyə Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|