|
Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государствtəsir bağışlayırdı. Dünyanı tanıya bilmirdim – o daha parlaq
263
təsir bağışlayırdı. Dünyanı tanıya bilmirdim – o daha parlaq
və gözəl idi... Leninqradın bəyaz gecələrində yorulmadan
Neva sahillərində gəzərək sonsuz söhbətlərdə necə xöşbəxt
saatlar keçirmişdik! Bütün əvvəlki həyatım sanki arxa plana
keçmişdi. Dünyada yalnız mən və o var idi. O və mən...
Bir neçə gün göz qırpımında keçdi, nümayəndə heyəti
Qırğızıstana qayıtmalıydı. Mən öz ürəyimin yarısını Neva
sahillərində qoymaq istəmirdim. Nəhayət bəzi işlərlə
bağlı Moskvaya getməli olduğumu deyərək Leninqradda
qaldım. İki-üç gündən sonra paytaxta getdim. Mənim
ardımca Bübüsara da qaçaraq gəldi. Biz ikimiz “Moskva”
mehmanxanasında yalnız bir gün və bir gecə keçirtdik.
Amma, bu mənəvi ünsiyyətin unudulmaz saatları idi.
Biz təkrar-təkrar vidalaşır və ayrıla bilmirdik. Nəhayət
mən Bübüsaranı elektrik qatarı ilə düz Leninqrada kimi
ötürdüm. Sonra isə o, məni təzədən Moskvaya ötürməyə
can atsa da birtəhər onu fi krindən daşındırdım.
Həmin vaxtdan düz Bübüsaranın ölümünə kimi, 14 il
ərzində mənim qəlbimdəki alov bir dəqiqə də olsa sönməyib.
Əlbəttə, bu illər ərzində bizi qınayanlar da, şayiələr də
bol idi və bizə çox xoşagəlməz anlar yaşadırdı...
Bübüsara təhsilini Leninqradda almışdı, teatr, kino,
ədəbiyyat sahəsində bilikləri çox idi. Onun incəsənət
barəsində fi kirləri, mülahizələri orijinal və çox dərin idi. Bu
son dərəcə gözəl və istedadlı qadının mənim bütün həyat və
yaradıcılığıma göstərdiyi təsiri sözlərlə ifadə etmək çətindir.
Kimdəsə belə bir sual yarana bilər ki, bəs bir birini
“Min bir gecə” nağıllarındakı kimi sevən bu iki nəfər niyə
öz talelərini birləşdirməyiblər? Mən hər dəfə bu barədə
danışmağa başlayanda, Bübüsara söhbətin mövzusunu
dəyişir və ya tələsməməyə çağırırdı. Təsadüfdürmü, amma
yeni aldığımız mənzilərimiz də Dzerjinski bulvarındakı bir
binanın qonşu bloklarında oldu.
264
Bir dəfə Bübüsara dedi:
-Açinov, (o bu müraciət formasını soyadım və adımın baş
hərfl ərindən qondarmışdı), mən başa düşürəm, sən nə demək
istəyirsən. Deyirlər bir-birini həqiqətən sevən insanlar heç
vaxt birləşə bilmirlər, - onun üzündə kədər qarışıq təbəssüm
yarandı. – Bəlkə bu elə belə də olmalıdır. Ailə həyatının
yeknəsəqliyi istənilən böyük hissləri məhv edir. Niyə öz
məhəbbətimizi nigah zəncirləri ilə bağlamalıyıq?
Hansı qadın sevdiyi insana ərə getmək istəmir? Sonralar
mən başa düşdüm ki, Bübüsaranın evlənməyimizə razılıq
verməməsi onun məni (o, özü barədə düşünmürdü) partiya
“yoldaşlarımın” amansız divanından, ədəbiyyat sahəsindəki
həmkarlarımın təqiblərindən qorumaq məqsədi daşıyırmış.
Axə sən bilirsən o vaxtlar boşanmaq nə demək idi? Ondan
bu qurbanı qəbul eləməkdə mən haqlı idimmi? Bu sual
mənə ömrümün sonuna kimi əzab verəcək.
ŞAXANOV. Bəli, bu qazaxlar arasında da belə idi.
Ədəbiyyatımızın klassiki Qabit Musrepov, məşhur
qəhrəman yazıçı Baurjan Momışulı, tanınmış müğənni
Ermek Serkebayev yalnız ikinci dəfə evləndiklərinə
görə uzun müddət qınaq obyekti oldular, felyetonların
qəhrəmanlarına çevrildilər.
AYTMATOV. Bəli, Bübüsara mənim ulduzumun
parlaması naminə öz xoşbəxtliyini qurban verdi. Düşünmək
– ağılın funksiyasıdır, hisslər – ürəyin imtiyazındadır. Yalnız
böyük şəxsiyyət bu iki bir-biri ilə barışmaz keyfi yyətləri
özündə birləşdirməklə yanaşı, həm də sevdiyi adama ziyan
gəlməməsi üçün fədakarcasına ondan imtina edə bilər.
Bir dəfə Bübüsara ilə birlikdə sürət qatarı ilə
Moskvadan Frunzeyə qayıdırdıq. İki nəfərlik rahat kupedə.
Heç kim telefonla narahat etmir, qapını döymür. Üç gün
və üç gecə möcüzəli, sonu olmayan nağıla çevrildi. Sanki
265
zaman dayanmışdı. Biz başqa bir dünyaya düşmüşdük.
Bizim müxtəlif məsələlərlə bağlı söhbətlərimiz, başqa vaxt
heç kimə aça biməyəcəyimiz ən gizli düşüncələrlə bağlı
etirafl ar, ədəbiyyat və incəsənət barədə mübahisələr bir
birini tamamlayır və inkişaf etdirirdi. Onda mən ilk dəfə
anladım ki, təbiəti, xasiyyəti, ruhu və fi kirləri ilə sənə yaxın
olan insanı tapmaqdan böyük xoşbəxtlik yoxdur.
“Elə gün var ki, bir əsrə də dəyişmərsən. Bu gün mənim
həyatımın ən xoşbəxt günüdür”.
Mən Bübüsaranın bu həyacan dolu sözlərini unuda
bilərəmmi?
Qatar isə bizi yorğa at kimi rəvan şəkildə və ehtiyatla
aparırdı. Biz hərdən vaqonun pəncərəsindən çölə baxaraq
təbiəti seyr edirdik. Rusiyanın xalqın qəlbi kimi ucsuz-
bucaqsız yaşıl düzləri, Qazaxıstanın səhraları. Aral
şəhərində dayananda biz təmiz dəniz havası ilə nəfəs almaq
üçün qatardan düşdük. O vaxt Aral dənizinin siları düz
şəhərin ətəklərində idi. Oynaq dalğalar günəşin altında
bərq vururdu. Sonra Kızıl Orda, Arıs, Çimkent, Tülkübas...
Yadındadır, bir dəfə biz ikimiz sənin maşınında
Daşkənddən Bişkekə qayıdırdıq? Al günəş səmanın yarısını
çəhrayı rəngə boyayaraq yavaş-yavaş üfüqün arxasına
keçirdi. Qeyri-adi mənzərə idi. Tülkübasa yaxınlaşanda
dəmir yolu hündür təpənin başına fırlanaraq böyük bir
halqa yaradır. Yazda və yayda bu yer gük-çiçək içində
itərək tam başqa görünüşdə olur. Mən səndən xahiş elədim
ki, saxlayasan və maşından düşdüm. Aman Allah! 25 il
əvvəl olduğu kimi uca təpənin ətəyi ilə Almatıya tərəf
qatar gedirdi. Hətta, qışda qarın dəmir yolunun üstünə
tökülməsinin qarşısını almaq üçün yamac boyu iki-üç
sırada düzülmüş hasar da olduğu kimi qalmışdı. Ürəyim
əsdi. Burdan keçəndə məhz bu mənzərə Bübüsaranı
heyran etmişdi. Böyük sevinclə o, bu yerin təbii quruluşuna
Dostları ilə paylaş: |
|
|