276
nəhayət ki, nə vaxtsa çox gözəl olan üzündən örpəyi qa-
ldırmağa razılıq verir. Su çiçəyi onun üzünü eybəcər hala
salıbmış. Amma, bu Vellinqtonu fi krindən daşındırmır. O,
dəbdəbəli bir toy edərək sevgilisi ilə xoşbəxt yaşayır.
ŞAXANOV. İnsanlar müxtəlif dillərdə danışırlar, amma,
hamı eyni dildə kədərlənir, sevinir, sevir – bu qəlbin dilidir.
Səhv etmirəmsə Amazonka sahillərində yaşayan bir qəbilədə
üz-üzə oturub yemək yemək böyük ədəbsizlik hesab edilir.
Qalan başqa məsələlərdə heç bir qadağa yoxdur. Bəlkə sek-
sual inqilab ideoloqları bu ideyanı elə amazon qəbiləsindən
oğurlayıblar? Hər nədirsə, insan həyatından mənəviyyat və
utancaqlıq hissini yox etməyə çalışmaq – zəmanəmizin ən
böyük günahlarındandır.
İndi araşdırmaçılar iki əks fi kir söyləyirlər. Bəziləri
böyük məhəbbət zəmanəsinin çoxdan keçmişdə qaldığını və
qayıtmayacağını deyir, digərləri isə gələcəyə nikbin baxır və
bildirirlər ki, insan tezliklə yenidən öz qüdrətinin əsas mən-
bəyini - Sevgini tapacaq...
AYTMATOV. “Dostluq itən yerdə cəmiyyət də pozulur,
sevgi itən yerdə isə gələcək nəsillər əzab çəkir”, - Məhəm-
məd peyğəmbər belə deyib. Dahiyanə sözlərdir!..
...Bizim ardımızca bu dünyaya yeni, uçmağa qadir bir
nəsil gələcək ki, öz gəmilərinin burnunu Həyat adlı dəniz-
in coşub-çağlayan dalğalarına qarşı çevirəcək. Allah eləsin,
bizə keçilməz qədər uca görünən qayalar onlar üçün alçaq
olsun, qoy onların gəmisi şübhə və təlaş dumanında saylara,
sualtı qayalara dəyməsin, qoy bizim doğrulmayan ümid-
lərimiz onların həyatında rallaşsın!”
İndi isə diqqətinizi Elmirada qalan və nə vaxtsa Aytmatovun
Bübüsaraya yazdığı iki məktuba yönəltmək istəyirəm. Mən onları
olduğu kimi dərc eləməyi özümə borc bildim:
281
Qoy lap belə olsun – sənin öz işindir, amma vəziyyətim də
çıxılmazdır və mən buna məhkumam ki, üzümü çevirib gedə
bilmərəm və səni tərk edə bilmərəm! Görünür mənim taleyim
belədir və buna görə mən ona sonsuzluğa qədər minnətdaram.
Bir dəfə Qırğızıstan akademik opera və balet teatrında mənimlə
və Çingiz Torekuloviçlə görüş təşkil edilmişdi. Siyasət, ədəbiyyat,
incəsənət, elm barədə, “Uçurum üzərində ovçu fəryadı” haqqında,
həmçinin şəxsi həyatımızla bağlı suallar verilirdi.
Bübüsara barədə
Aytmatova iki sual verildi... Görüşün sonunda teatrın artistləri kon-
sert verdilər. Biz onunla birinci sırada oturmuşduq.
“Muxtar, - bir qədər sonra Aytmatov dedi, - bu teatra gələndə və
səhnəyə baxanda mənə elə gəlir ki, bu dəqiqə səhnənin ya sağ, ya da
sol küncündən qəmli, kədərli ifadə ilə rəqs edən Bübüsara çıxacaq.
İşə bir bax. Neçə il keçib...
Əgər bütün gündəlik görüşləri, camaatla
ünsiyyəti hesaba alsaq,
onda mən minlərlə, on minlərlə, hətta yüzminlərlə qadınlarla görüşüb
danışmışam, bəziləri ilə hətta səmimi söhbət də etmişəm (onların
arasında mənim yaradıcılığımın vurğunları da olub). Amma, onlar-
dan biri də, nə gülüşü, nə təbəssümü, nə kədəri ilə mənim şüurumda
Bübüsara qədər təəssürat yarada bilməyib.
Həqiqi sevgini itirməkdən dəhşətli əzab yoxdur. Amma,
Bübüsara bu günə qədər məni mənəvi əzablardan əsl həzz almağı
öyrədir”.
Ona baxanda gözlərində yaş gördüm. Mən də kədərlənmışdim
və həyacanlı idim... Mənim cüzi də olsa şübhəm qalmadı ki, o, bu
dünyada milyonların, hətta milyardların həsrətində olduğu əsl sevgi-
nin Everestinə qalxa bilən şəxsdir...
**************************************************
****************