Magistr dərəcəsi almaq üçün təqdim
edilmiş dissertasiyanın
REFERATI
Qloballaşan dünyada həyatımızı informasiya texnologiyalarsız təsəvvür etmək
mümkün deyil.İnformasiya texnologiyaları gündəlik həyatımızın ayrılmaz hissəsinə
çevrilmişdir.Hal hazırda elə bir müəssisə,təşkilat yoxdur ki, orada informasiya
texnologiyalarından istifadə edilməsin.İnformasiya texnologiyaları insanların dünyaya
çıxışını asanlaşdırır.Araşdırmalar nəticəsində məlum olmuşdur ki, ən böyük bizneslər
informasiya texnologiyalarına əsaslanan, virtual məhsullar təklif edən şirkətlər tərəfindən
həyata keçirilir.İnformasiya texnologiyaları cəmiyyətin inkişafına, şirkətlərin biznes
rəqabəti mühitində sağlam əsaslarla fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.
2020-ci il məlum pandemiyadan sonra, ölkəmizdə informasiya texnologiyalarının
əhəmiyyəti daha da artdı.Məsafələrin uzaqlığından aslı olmayaraq informasiya sistemləri
insanların gündəlik iş proseslərinin dayanmasının qarşısını aldı.Elektron təhsil, elektron
hökümət, e-ticarət sistemləri bu pandemiya dövründə öz əhəmiyyətini bir daha
göstərdi.İnformasiyanın vacib olduğu bu dövrdə, kompaniyaların inkişafı informasiya
sistemlərindən aslıdır.
Bir bank sistemi düşünün.Nəzərə alsaq ki, informasiya sistemi bank sisteminin
fəaliyyətinin əsasını təşkil edir.İnformasiya sistemində yaranan ən xırda problem, böyük
maliyyə itkilərinə gətirib çıxara,böyük vəsaitlərin və müştərilərin itirilməsinə səbəb ola
bilər.
Ölkə və dünyada informasiya sistemlərinin qurulması,mükəmməl infrastrukturun
yaradılması,bu sahədə kadr hazırlığının aparılması önəmli məsələlərdəndir.
Bütün bu sadaladığımız səbəblər, dissertasiya işinin aktuallığının göstəricisidir.
Dissertasiya 3 fəsildən,girişdən,nəticədən ibarətdir.1-ci fəsildə xaricdə və
ölkəmizdə istifadə olunan mövcud informasiya sistemlərinə baxılmış, onların müsbət və
mənfi cəhətləri araşdırılmışdır.Kompaniyanın idarəedilməsində informasiya sistemlərdən
istifadə praktikası araşdırılmış, informasiya sisteminin kompaniyanın idar əedilməsinə
göstərdiyi təsirlər təhlil olunmuşdur.
2-ci fəsildə kompaniyanın idarəedilməsində informasiya sistemlərinin qurulma prinsipləri
araşdırılmış,dünya praktikası təhlil olunmuşdur.İnformasiya sistemlərinin keyfiyyətli və
effektiv qurulması üçün müxtəlif üsul və metodlar təhlil olunmuşdur.
Araşdırma prosesində həm xarici, həm də yerli proqram təminatlarının prinsipləri
araşdırılmışdır.Mənbə olaraq, xarici və yerli ədəbiyyatlardan, proqramlaşdırma
texnologiyalarının sənədlərindən istifadə edilmişdir.Mövzu sahəsinin təhlili üçün real
nümunələr əsas götürülmüşdür.
3-cü fəsildə müasir texnologiyalardan istifadə edilərək, müəyyən bir müəssisə üçün
informasiya sisteminin qurulması prosesi aparılmışdır.Sistemin qurulması prosesində
verilənlər bazasının idarəedilməsi sistemlərindən və proqramlaşdırma dillərindən istifadə
edilmişdir.
Proqram təminatı hazırlanarkən mövcud tələblər nəzərə alınmış,qurulma
prosesində müasir texnologiyalardan istifadə edilmişdir.
Verilənlər bazasının qurulmasında Microsoft Sql Server sistemindən, proqram təminatı
qurularkən C# proqramlaşdırma dilindən,ASP.NET veb texnologiyalarından istifadə
edilmişdir.
Sistemin verilənlər bazası ilə əməliyyatlar müxtəlif SQL sorğular hazırlanmışdır.
Daha sonra proqram təminatında EntityFramework texnologiyaları vasitəsilə verilənlər
bazası ilə proqram təminatı arasında əlaqə qurulmuşdur.
İnterfeysin qurulmasında HTML,CSS veb brauzer texnologiyalarından istifadə
edilmişdir.
Dissertasiya işi araşdırmalardan və praktiki hissədən çıxarılmış nəticələrlə
yekunlaşdırılmışdır.
6
MÜNDƏRİCAT
GİRİŞ..................................................................................................................................7
FƏSİL I. Kompaniyanın idarəedilməsində informasiya sistemlərinin rolu ......................8
1.1. Magistr layihəsi mövzusunun analizi ...................................................................8
1.2. Kompaniyanın idarə edilməsində istifadə olunan informasiyasi sistemlərinə
ümumi baxış.....................................................................................................................11
1.3. Kompaniyanın idarə edilməsində istifadə olunan informasiyasi sistemlərinin
növləri.............................................................................................................................. 16
1.4 İnformasiya sistemlərindən istifadənin ölkədəki vəziyyəti................................... 25
FƏSİL II. Kompaniya üçün informasiya sisteminin qurulmasının əsasları.....................29
2.1. Kompaniya üçün informasiya sisteminin metodologiyası ..................................29
2.2. Kompaniya üçün informasiya sistemində verilənlərin analizi............................ 33
2.3. Sistemin iş prinsipini əks etdirən sxemin qurulması ........................................ 44
FƏSİL III. Kompaniya üçün informasiya sisteminin qurulması .....................................45
3.1.Verilənlər bazasının layihələndirilməsi…..…………………….......................... 45
3.2. Verilənlər bazasının qurulması ……………….......................……….............. 48
3.3. Proqram təminatının qurulması ..……................................................................55
Nəticə............................................................................................................................... 65
İstifadə olunmuş ədəbiyyat ............................................................................................ 66
|