Kompaniyanin idarə ediLMƏSİNDƏ İnformasiya sistemləRİNİN İSTİfadəSİNİn səMƏRİLİLİYİNİN

1.2 Kompaniyanın idarəedilməsində istifadə olunan informasiyasi sistemlərinə 

ümumi baxış 

Müasir dövrdə biznesin inkişafı,beynəlxalq əlaqələrin qurulması ölkədə və dünyada 

şirkətlərinin sayının artmasına gətirib  çıxarmışdır.Bu nəhəng  bazarda rəqabət mühiti 

meydana  gəlmişdir.Sənəd  dövriyyəsinin  artması,  kompaniyanın  effektiv  işləməsinə 

qoyulan  tələblər  kompaniyanı,  daim  inkişaf  məsələsinə  təhrik  edir.İnformasiya 

texnologiyaları  bu  sahədə  kompaniyaların  inkişafına  böyük  təsir  edir.İnformasiya 

sistemləri bu sahələrdə geniş tətbiq olunur: 

−

 

Logistika və yük daşımaları şirkətlərində 

−

 

Elektron ticarət 

−

 

Elektron hökümət 

---

12 

 

−

 

Ticarət şəbəkələri 

−

 

Xəstəxana və klinakaların idarəedilməsi 

−

 

Anbar sistemləri 

−

 

Turizm 

−

 

Aptek şəbəkələri 

−

 

Neft şirkətlərində 

−

 

Bank sistemləri 

−

 

Marketinq şirkətlərində və s. 

İnformasiya sistemləri,  tətbiq edilən  müəssisənin tələblərinə  uyğun  qurulur.Bu 

tələblərin  qurulması  üçün  kompaniyanın  hüquqi,iqtisadi  və  maliyyə  cəhətdən  təhlil 

olunması  vacibdir.Bu  təhlil  prosesinə  aidiyyatı  şöbələrin  əməkdaşları  cəlb 

olunur.Nümunə  kimi  böyük mağazalar zəncirinin  strukturuna nəzər  salaq.Bu zaman 

aşağıdakı şöbələr iş prosesinə cəlb olunur: 

−

 

Kadrlar şöbəsi 

−

 

Mühasibatlıq 

−

 

Risklərin idarəedilməsi 

−

 

Audit  

−

 

Keyfiyyətə nəzarət 

−

 

Satış 

−

 

Planlama 

−

 

Marketinq 

Kompaniya  üçün  informasiya  sistemini  qurularkən  sənəd  dövriyyəsi  əsas  yer 

tutur.Elektron sənəd dövriyyəsi aşağıdakı məsələlərə diqqət yetirilir: 

−

 

Kompaniyanın iyerarxik strukturu 

−

 

Sənəd dövriyyəsinin həcmi 

---

13 

 

−

 

Kompaniyanın kadr ehtiyatları və onların bacarıqları 

−

 

Sənədlərin dövri proseslərinin təhlili 

−

 

Ola biləcək istisna halların təhlili  

−

 

Kompaniyanın maddi texniki bazası 

Bu  əməliyyatlar  bir  neçə  mərhələdə 

həyata  keçirilir.İlk  mərhələdə  analitiklər, 

kompaniya 

əməkdaşları  ilə 

söhbətlər 

aparır.Bu prosesə texniki dildə  “user story” 

deyilir.Yəni  istifadəçi  hekayəsi.Bu  proses 

ilkin  təsəvvürləri yaradır.Lakin “user story” 

bəzən  çaşqınlığa  səbəb  ola  bilər.Düzgün 

olmayan təhlil layihə müddətinin uzanmasına 

və  informasiya  sisteminin mükəmməlliyinə 

təsir göstərir. 

Məhz bu səbəbdən ilkin mərhələdən sonra ətraflı araşdırma mütləqdir.Bunun üçün 

işçi heyətin iş prosesinə diqqət yetirilməlidir. 

İlkin  danışıqlardan  sonra  əsas  məsələ  sənədləşmə  prosesidir.Sənədləşmə 

prosesində  kompaniyanın  qanunvericilik  tərəfdən  əsaslandırılmış  texniki  və  hüquqi 

sənədləri böyük əhəmiyyət kəsb edir.Sənədləşmə prosesini analitiklər və şöbələrin məsul 

şəxsləri hazırlayır. 

Müasir dövrdə layihə müddətini qısaltmaq məqsədilə, halqavari və  yaxud spiral 

metodologiyasından istifadə edilir. ”Agile” adlanan bu texnologiyada hər bir mərhələdən, 

təkrar əvvəlki  mərhələlərə  keçid  mümkündür.Bu layihənin müddətinin azaldılmasına, 

kompaniyanın rəqabət mühitində daha dayanıqlı olmasına gətirib çıxarır.Yəniki istifadəçi 

Şəkil 1.1 

---

14 

 

tələbləri əsasında ilkin proqram təminatı qurulur.Bu metodologiya, sənədləşmə prosesinə 

fikir vermir.Sənədləşmə prosesi bu metologiya cəhətdən vaxt itkisi hesab olunur. 

Lazımı  sənədləşmələrdən sonra rəhbərliklər tərəfindən məsələlər razılaşdırılır və 

icra üçün texniki şöbələrə yönləndirilir.Texniki şöbənin əməkdaşları tərəfindən sənədlər 

ətraflı olaraq təhlil olunur.Müəyyən mübahisəli məsələlər müzakirəyə çıxarılır.Məsələlər 

tam təhlil olunduqdan sonra məsələnin texniki tərəfinə keçid edilir.