Koreys tili 1 O‘zbek tilida so‘zlashuvchilar uchun
Unli tovushlarning talaffuzi
Yüklə 59,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Unli tovushlarning talaffuzi
- Tik unlilar Yotiq unlilar
| 1. Unli tovushlarning talaffuzi
Birgalikda unli tovushlarni talaffuz qilishni o‘rganamiz. Avval ko‘zgu tayyorlab oling. Endi CDdan unlilarning talaffuzini tinglab, ko‘zguga qaragan holda quyida berilgan tasvirlar yordamida unlilarni qaytaring. Unlilarni tik unlilar va yotiq unlilar guruhiga bo‘lib, mashq qiling. Tik unlilar Yotiq unlilar ㅣ [i] ㅡ [ ɨ ] ㅏ [a] ㅗ [o] ㅑ [ ja] + [i] + [a] ㅛ [jo] + [i] + [o] ㅓ [Λ] ㅜ [u] ㅕ [ jΛ] + [i] + [ ʌ ] ㅠ [ju] + [i] + [u] 24 01 한글 익히기 Ⅰ 01 Koreys tili alifbosini o‘rganish Ⅰ 25 한글 익히기 I Koreys tili alifbosini o‘rganish Ⅰ Yana bir bor mashq qilib ko‘ramizmi? (1) ‘ ㅏ ’ unlisini talaffuz qilib ko‘ring. Endi ‘ ㅓ ’unlisini talaffuz qilib ko‘ring. Xo‘sh, ‘ ㅏ ’ va ‘ ㅓ ’ unlilarni talaffuz qilganingizda og‘zingizning shaklida qanday o‘zgarishlar yuz berdi? Og‘zingizni katta qilib ochgan holda ‘ ㅏ ’ unlisini talaffuz qilib, og‘zingizni ozgina yopgan holga ‘ ㅓ ’ unlisini talaffuz qilib ko‘ring. Og‘iz shakliga e’tibor berib ‘ ㅏ ’ va ‘ ㅓ ’ unlilarini navbat bilan bir necha marta talaffuz qilib ko’ring. ㅏ [a] ㅓ [Λ] (2) Avval ‘ ㅜ ’ unlisini keyin ‘ ㅗ ’ unlisini talaffuz qilib ko‘ring. Xo‘sh, ‘ ㅜ ’ va ‘ ㅗ ’ unlilarni talaffuz qilganingizda og‘zingizning shaklida qanday o‘zgarishlar yuz berdi? ‘ ㅜ ’ unlisini talaffuz qilishda og‘iz yumaloq shaklga keltirilib, juda torayadi, lablar oldinga cho‘ziladi. ‘ ㅗ ’ unlisini talaffuz qilganda esa lablar yumaloq shaklga keltirilib, og‘izni ozgina ochish lozim. Og‘zingizning shakliga e’tibor bergan holda ‘ ㅜ ’ va ‘ ㅗ ’ unlilarini navbat bilan bir necha marta talaffuz qilib ko‘ring. ㅜ [u] ㅗ [o] (3) Avval ‘ ㅣ ’unlisini keyin ‘ ㅡ ’ unlisini talaffuz qilib ko‘ring. Xo‘sh, ‘ ㅣ ’ va ‘ ㅡ ’ unlilarni talaffuz qilganingizda og‘zingizning shaklida qanday o‘zgarishlar yuz berdi? Demak, ‘ ㅣ ’ unlisi talaffuz qilinganda til tishlarga tiraladi. ‘ ㅡ ’ unlisidan ko‘ra til yanada oldinga chiqadi. ‘ ㅡ ’ unlisini talaffuz qilganda tilni tishga tiramasa ham bo‘ladi va tovush og‘izning nisbatan tor ochilishi bilan talaffuz etiladi. Tabiiy holatda og‘izni havoni chiqaradigan darajada ozgina ochib, talaffuz qilib ko‘ring. Og‘iz shakliga e’tibor berib ‘ ㅣ ’ va ‘ ㅡ ’ unlilarini navbati bilan talaffuz qilib, mashq qiling. ㅣ [i] ㅡ [ ɨ ] 24 01 한글 익히기 Ⅰ 01 Koreys tili alifbosini o‘rganish Ⅰ 25 Endi ikki unlining qo‘shilishidan hosil bo‘lgan qo‘shma unli(diftong)larning talaffuzini mashq qilamiz. Tik unlilar orasida ‘ ㅑ, ㅕ ’ kabi gorizontal ikkita chiziqchaga ega bo‘lgan unlilar va yotiq unlilar orasidan vertikal ikkita chiziqchasi bo‘lgan ‘ ㅛ, ㅠ ’ unlilari qo‘shma unlilar deyiladi. (1) ‘ ㅑ ’ va ‘ ㅕ ’ unlilarini navbat bilan talaffuz qilib ko‘ramiz. ‘ ㅑ ’ unlisini talaffuz qilganda ‘ ㅣ ’ unlisini qisqa qilib, ‘ ㅓ ’ unlisini uzunroq qilib ovoz chiqaring. ‘ ㅕ ’ unlisini talaffuz qilganda ‘ ㅣ ’ ni qisqa qilib, ‘ ㅓ ’ ni uzoqroq qilib ovoz chiqarib ko‘ring. Ushbu qo‘shma unlilarni bir xil darajada cho‘zib talaffuz qiling va talaffuz chog‘ida ikki xil monoftong, ya’ni yakka tovush sifatida talaffuz qilish kabi xatolikka yo‘l qo‘ymang. ㅑ [ ja] + [i] + [a] ㅕ [ j ʌ ] + [i] + [ ʌ ] (2) ‘ ㅛ ’ va ‘ ㅠ ’ unlilarini navbat bilan talaffuz qilib ko’ring. ‘ ㅠ ’ unlisini talaffuz qilgan paytda ‘ ㅣ ’ unlisini qisqa qilib ‘ ㅗ ’ unlisini esa uzunroq qilib tovush chiqaring. ‘ ㅠ ’ unlisini talaffuz qilganda ‘ ㅣ ’ unlisini qisqa qilib ‘ ㅜ ’ unlisini cho‘zibroq tovush chiqaring. Ushbu qo‘shma unlilarni bir xil darajada cho‘zib talaffuz qiling va talaffuz chog‘ida ikki xil monoftong, ya’ni yakka tovush sifatida talaffuz qilish kabi xatolikka yo‘l qo‘ymang. ㅛ [ jo] + [i] + [o] ㅠ [ ju] + [i] + [u] Yüklə 59,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|