.
117
• təcrübəli model keyfiyyətində nümunəvi qərarlar
təklif etmək;
• problemin mahiyyətini açmaq, göstəriş vermək,
təkilfləri qiymətləndirmək, qərarlar qəbul etmək (xalis
demokrat);
• məhdudiyyəti müəyyənləşdirmək və əməkdaşlar-
dan qərar qəbul etməyi xahiş etmək;
• tabeçilikdə olanların fəaliyyətinə məhdudiyyət qoy-
mamaq.
Nəzərdə saxlamaq lazımdır ki, yuxarıda göstərilən
üslubların hər birinə “xalis növdə” rast gəlmək olmaz.
Rəhbərin çevikliyi də ondadır ki, hər bir üslubun üstünlü-
yündən istifadə etsin və şəraitdən asılı olaraq onu tətbiq
etsin.
9
4.5. İctimaiyyətlə əlaqələrdə tələbat və bazar
Müasir cəmiyyətdə ictimaiyyətlə əlaqələr ən dinamik
inkişaf edən fəaliyyət sahələridir. Lakin bu sahələrin yeni
iqtisadi şəraitə uyğunlaşdırılması çox ləng həyata keçirilir.
Belə ki, uzun müddət əsasən dövlət büdcəsinin vəsaiti
hesabına maliyyələşdirilən və dövlətin ideologiyasının
reallaşmasına xidmət edən ictimaiyyətlə əlaqələr sahəsi
peşəkar kadrların səviyyəsinə görə bazar iqtisadiyyatı
şəraitində fəaliyyət göstərməyə tam hazır deyildir.
Bazar münasibətlərinə əlaqədar sosial-iqtisadi yeni-
dənqurma ictimai təşkilatlar üçün idarəedici heyyətin lazı-
mi səviyyədə hazırlıqlı və ixtisaslı olmasının aktuallığını
9
M. Həsənova, A. İsfəndiyarov. Mədəniyyət və İncəsənət sahələrinin
menecmenti. Mars Print, Bakı-2002, səh.164-170
.
118
şərtləndirir. İctimai proseslərin demokratikləşdirilməsi,
idarəetmənin qeyri-mərkəzləşdirilməsi, ictimai fəaliyyətin
çoxlu təşkilati-hüquqi formaları, mədəniyyət təşkilatları-
nın müstəqilliyi, azadlığı və dövlətin yaradıcı proseslərə
müdaxilə etməməsi – bütün bunlar milli mədəniyyətin çi-
çəklənməsi üçün şərait yaradır. Eyni zamanda istehlakçı-
ların milli mədəniyyətə marağının aşağı düşməsi və əksinə
xarici kütləvi mədəni məhsullara marağın artması baş
verir. Mədəniyyət sahələrinin özünə məxsus xüsusiyyətləri
mədəniyyət təşkilatlarının iqtisadi fəaliyyətinin, səmərəli-
liyinin asılı olduğu uyğun idarəetmə mexanizminin işlənib
hazırlanmasını tələb edir.
Təcrübə göstərir ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində
müasir menecmentin sosial-mədəni, humanitar məzmunu
genişləndikcə, mədəniyyət və incəsənət sahələrinin də
əhəmiyyəti artır. Onların sosial proseslərə, siyasi həyata
və iqtisadiyyata təsiri güclənir. İdarəetmə sistemi müxtəlif
səviyyələrdə sosial-mədəni yeniliyin texnologiyasının
xarakterini daha dəqiq mənimsəyir.
Bu baxımdan mədəniyyət və incəsənət təşkilatlarının
qarşısında bu gün iki əsas məsələ durur:
Birincisi, bazar münasibətləri işini təcrübədə daha da
genişləndirmək, yəni ictimaiyyətlə əlaqələr sahələrinin
idarə edilməsini bazar məzmunu ilə doldurmaq.
İkincisi, ictimaiyyətlə əlaqələr sahələrinin menec-
mentinə münasibətdə dünya təcrübəsini maksimum nəzərə
almaq.
Belə vəziyyət müasir ictimaiyyət menecerlərinin
peşəkarlığına yeni tələblər irəli sürür və demokratikidarə-
etmə prinsiplərinin daha dərindən öyrənilməsini zəruri
edir. Eyni zamanda bazar iqtisadiyyatına keçdiyimiz müa-
.
119
sir şəraitdə ictimaiyyətlə əlaqələr menecmentinin bütün
mexanizmlərində və əməliyyatlarında baş vermiş radikal
dəyişikliklər ümumiləşdirilməni və sistemləşdirməni tələb
edir.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində ictimaiyyətlə əlqələr
sahəsinin idarə olunması demək olar ki, bütün firmaların
fəaliyyəti ilə qarşılıqlı münasibətdə həyata keçirilir. İcti-
maiyyətlə əlqələrin idarə olunması özünün sosial-mədəni
kontekstindən, firmaların sosial-mədəni mühitindən asılılı-
ğını təzahür etdirməklə bərabər, sosial-mədəni yeniliyin
texnologiyasının əlamətlərini də mənimsəyir. Bundan əla-
və hər bir ictimaiyyətlə əlqələr təşkilatı daha dəqiqliklə
müəyyən mədəniyyətin təmsilçisi olur.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində biznesin özü də
ictimaiyyətlə əlqələr sahələri ilə əməkdaşlığa daha çox
maraqlı olur. Çünki hər bir firmanın imici və şöhrətinin
formalaşması, reklam kompaniyası və satış üzrə maraqlı
tədbirlər – sadəcə olaraq bayram, müsabiqə, sərgi və s.
mədəni tədbirlər keçirilmədən reallaşa bilməz. Başqa söz-
lə, sosial-mədəni texnologiyalara müraciət etmədən, icti-
maiyyətlə əlqələr sahələrinin müvafiq təşkilat və idarələri
ilə birbaşa əməkdaşlıq etmədən mümkün deyil.
Müasir cəmiyyətdə ictimaiyyətlə əlaqələr və biznes
bir-birini tamamlayır, ayrılamzdırlar və qarşılıqlı əlaqədə
fəaliyyət göstərirlər. Bu qarşılıqlı əlaqə iqtisadiyyatın və
bütövlükdə cəmiyyətin inkişafı və təkmilləşməsi üçün
vacibdir. Təcrübə göstərir ki, ancaq ictimaiyyətlə əlqələr
sahələrinin və işgüzar dairənin əməkdaşlığının mövcud
olub, inkişaf etdiyi cəmiyyətdə sosial-iqtisadi və sosial-
mədəni problemlərin öz-özünə inkişafı və tənzimlənməsi
dövlətdən asılı olmadan mümkündür.
Dostları ilə paylaş: |