Kur’an-i keriM’İn cihad ve teröre bakişI

  
 
 
84
‘Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda batıl yollarla (haksız  şekilde) 
yemeyin. Ancak rıza ile yapılan ticaretle olursa başka. Kendinizi helak etmeyin. 
Şüphesiz Allah, size karşı çok merhametlidir. Kim haddi aşarak ve zulmederek bunu 
yaparsa, onu cehennem ateşine atacağız. Bu Allah için pek kolaydır.’
344
  
‘Size işkence eden, kadınlarınızı sağ bırakıp oğullarınızı boğazlayan Firavun 
ailesinden sizi kurtarmıştık; bu Rabbinizin büyük bir imtihanı idi.’
345
 
Bütün bu ayet-i kerimelerden sonra şunu ifade etmek gerekir ki, terör fiilinde 
insanlara eziyet etmek vardır, insanlara sıkıntı vermek, insanların mallarına ve 
canlarına zarar vermek ve haksız yere onlara tecavüz etmek vardır. Terör kavramıyla 
ilgili tanımlamaları bölümümüzün başında ifade etmiştik. Birkaç tanımı  kısa bir 
şekilde hatırlamak gerekirse, terör; ‘korkutmak, dehşete düşürmek, korkup kaçırmak, 
caydırmak’
346
, ‘korkutma, yıldırma, tedhiş, bulunduğu ortamda gerilim yaratmak ve 
korku salmak’
347
, ‘kamu otoritesini veya toplum yapısını yıkmak için girişilen korku 
ve yılgınlık saçan şiddet hareketleri’
348
, ‘insanları  yıldırmak, sindirmek yoluyla 
onlara belli düşünce ve davranışları benimsetmek için zor kullanma ya da tehdit 
etme’
349
 anlamlarına gelmektedir. Bütün bunlar Kur’an ( Allah )tarafından 
yasaklanmış eylemlerdir. Dolayısıyla Allah’ın indirdiğiyle hükmetmeyenler 
zalimlerin ta kendileridir, ayet-i kerimesinden yola çıkarak, terör fiili açık bir 
zulümdür, terör eylemini gerçekleştiren kişi  ise zalimin kendisidir. Allah ise zalim 
kimseleri lanetlemiş
350
 ve onlar hidayete erişemeyeceklerdir.
351
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                 
344
 Nisa Suresi, 4/29-30. 
345
 Bakara Suresi, 2/49. 
346
 Güzel, a.g.e. ,  s. 15. 
347
 TDK Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ank. 1988, s. 1459; Dil Dergisi Yay. Türkçe 
Sözlük, Terör Md. Ank. 2005;  Ergil, a.g.e. , s. 1. 
348
Ansiklopedik Siyasi Terimler ve Örgütler Sözlüğü, Güvenlik ve Yargı Muhabirleri Dernegi Yay. 
Ank. 1993, s. 124. 
349
 Bozdemir, a.g.e. , VI/523. 
350
 Hud Suresi, 11/18. 
351
 Tevbe Suresi, 9/109. 

---

  
 
 
85
 
 
C. Fesad  
 
Sulhün zıt anlamlısı
352
 olan fesad kelimesi bir şeyin fasid olması, bozulmak, 
çürümek, mahvolmak, kötü olmak, kötü yola sapmak, bir şeyi bozmak, ifsat etmek, 
bozgunculuk yapmak anlamlarına gelmektedir.
353
 Aynı zamanda fesad kelimesi, 
Tabii dengenin , sosyal düzenin ve ahlaki yapının bozulmasını ifade eden bir 
terimdir.
354
 Ayet-i kerimelerde fesad kavramı, alemin intizamının sağlanmasından 
sonra, bu düzenin bozulmasına katkı olacak her türlü davranışı ifade etmektedir. 
Alemin düzeni (yani fıtri ve tabii denge) tevhid ilkesine dayanmaktadır.
355
 Bu 
sebeple fıtri ve tabii dengeyi bozacak her türlü davranış, tevhid ilkesine de zarar 
vereceğinden veya tar tersi şeklinde düşünülecek olursa, tevhide aykırı her davranış 
fıtri ve tabii dengeyi bozacağından, insanın bu tür eylemleri fesad kavramıyla ifade 
edilmiştir. 
Kur’an-ı Kerim’de on bir ayette fesad kelimesi, otuz dokuz ayette de bunun 
türevleri geçmektedir.
356
 
Kur’an-ı Kerim’de fesad kelimesinin kullanıldığı ilk ayet-i kerime, Bakara 
11. ayettir: 
ْﻢُﻬَﻟ َﻞﻴِﻗ اَذِإَو
 
وُﺪِﺴْﻔُﺗ َﻻ
 َنﻮُﺤِﻠْﺼُﻣ ُﻦْﺤَﻧ ﺎَﻤﱠﻧِإ ْاﻮُﻟﺎَﻗ ِضْرَﻷا ﻲِﻓ ْا
{}
 
 ُﻢُه ْﻢُﻬﱠﻧِإ ﻻَأ
 َنوُﺮُﻌْﺸَﻳ ﱠﻻ ﻦِﻜـَﻟَو َنوُﺪِﺴْﻔُﻤْﻟا
{}
 
"Onlara "yeryüzünde bozgunculuk çıkarmayın" denildiği zaman "Biz yapıcı, 
düzeltici kimseleriz" derler. İyi bilesiniz ki, onlar bozguncuların ta kendileridirler, 
fakat bunun farkında değildirler."
357
 
                                                 
352
 Nesefi, a.g.e. ,I/53. 
353
 İbn Manzur, a.g.e. , III/335. 
354
 DİA, XII/421. 
355
 Enbiya Suresi, 21/22. 
356
 Abdulbaki, Muhammed Fuad, a.g.e. , ‘fsd’ md. 
357
 Bakara Suresi, 2/11-12. 

---

  
 
 
86
Ayet-i kerimede ‘La tüfsidu’ bozgunculuk yapmayın ifadesi fesad 
kelimesinin türevi olarak kullanılmıştır. Buradaki ifade münafıklar ile ilgili olup, 
onların imani noktada toplumda meydana getirmeye çalıştıkları  sıkıntılara atıfta 
bulunulmaktadır. Onlara ‘kalplerinizdeki hastalığı topluma bulaştırmayın’ 
denilmesine rağmen, münafıklar bilakis topluma hastalık bulaştırmadıklarını, 
toplumu huzura ve sükûna kavuşturduklarını iddia etmektedirler.
358
  Ayet-i kerimede 
kullanılan ‘fesad’ kelimesini küfür ve isyan olarak ifade edenler de olmuştur.
359
 
Buradan anlaşılan  şudur ki, toplumda manevi anlamda sarsıntılar oluşturacak, 
toplumun inanç akidelerine zarar verecek, bunun sonucunda ise toplumun birliğine 
gölge düşürecek her türlü davranış fesad kavramının içine girmektedir. 
Fesad kelimesinin kullanıldığı diğer bir ayet-i kerime ise şu şekildedir:  
ًﺔَﻔﻴِﻠَﺧ ِضْرَﻷا ﻲِﻓ ٌﻞِﻋﺎَﺟ ﻲﱢﻧِإ ِﺔَﻜِﺋَﻼَﻤْﻠِﻟ َﻚﱡﺑَر َلﺎَﻗ ْذِإَو
 
 ﻦَﻣ ﺎَﻬﻴِﻓ ُﻞَﻌْﺠَﺗَأ ْاﻮُﻟﺎَﻗ
ِﻓ ُﺪِﺴْﻔُﻳ
ُﻦْﺤَﻧَو ءﺎَﻣﱢﺪﻟا ُﻚِﻔْﺴَﻳَو ﺎَﻬﻴ
 
 َﻻ ﺎَﻣ ُﻢَﻠْﻋَأ ﻲﱢﻧِإ َلﺎَﻗ َﻚَﻟ ُسﱢﺪَﻘُﻧَو َكِﺪْﻤَﺤِﺑ ُﺢﱢﺒَﺴُﻧ
َنﻮُﻤَﻠْﻌَﺗ
{}
 
‘Rabbin meleklere "Ben yeryüzünde bir halife var edeceğim" demişti; 
melekler, "Orada bozgunculuk yapacak, kanlar akıtacak birini mi var edeceksin? 
Oysa biz Seni överek yüceltiyor ve Seni devamlı takdis ediyoruz" dediler; Allah 
"Ben şüphesiz sizin bilmediklerinizi bilirim" dedi.’
360
 
Melekler, insanoğlunun yeryüzünde bozgunculuk yapacağından ve kan 
dökeceğinden bahsediyor. Bunların arka arkaya ifade edilmesini, fesad çıkarmanın 
ve kan dökmenin birbiriyle ilişkili olması  şeklinde anlamamız mümkündür. 
Toplumun birlik ve beraberliğini bozacak, toplumda var olan barış durumunu yok 
edecek her türlü eylem fesad’dır. Fesad durumunun ortaya çıkmasından sonra ise 
toplumda kargaşa ve karışıklıklar baş gösterir, bunun sonucunda ise insanlar 
birbirlerinin kanını döker. 
                                                 
358
 Derveze, a.g.e. , V/41-49. 
359
 İbn Kesir, a.g.e. , I/66. 
360
 Bakara Suresi, 2/30. 

---