93
Allah, yeryüzünün halifesi olarak
382
insanı en güzel şekilde yarattıktan sonra,
insanın değerini ifade için melekleri insanoğluna secde ettirmiştir. Yapılan bu secde,
Allah’a itaat ve O’nun yeryüzünde halife olarak yarattığı ve birçok üstün vasıflarla
donattığı insana saygı ve onun hilafete liyakatını tasdik anlamına gelmektedir.
383
Bu
durum ise insanın Allah katında ne kadar değer ifade ettiğini göstermektedir. Ayrıca
Allah’ın emrine itaat etmeyip, insana saygı mahiyetindeki bu secdeden imtina eden
İblis, bu davranışının cezasını ebedi bir şekilde lanetlenmek suretiyle ödemiştir.
İnsanın ne kadar değerli bir varlık olduğu tabi ki bunlarla sınırlı değildir. Yüce
Allah bütün yaratılmışları insanın emrine amade kılmıştır
384
, ve insana bahşettiği
özel akıl nimetiyle yaratılanları yorumlama ve yönlendirme yeteneği vermiştir. Allah
gökleri ve yerleri, denizleri, kısaca bütün yaratılmışları insanoğlu için boyun
eğdirmiştir. Bütün her şeyi insanoğlunun istifadesine sunmuştur.
385
İnsanoğluna verilen bu değerin ve kendisine boyun eğdirilen bütün
yaratılmışların karşılığında Allah (c.c.), ondan sadece bir şey istemektedir;
Yaratanını tanıması ve O’na hakkıyla kulluk etmesi, kendisine verilen sorumlulukları
yerine getirmesi, yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaması, ve ayrıca diğer insanlarla
güzel ilişkiler kurmasıdır.
İnsanoğlu’nun değerini ifade eden bir konu daha vardır ki, o da kul hakkıdır.
Peygamber (s.a.v.), Allah Teala’nın insanların kendisine karşı işlemiş olduğu
günahlardan tevbe ettiği takdirde dilediğini bağışlayabileceğini ifade ederken, kul
hakkını hak sahibi affetmedikçe hiçbir şekilde bağışlamayacağını ifade etmektedir.
Bu hadis-i şeriflerden bir kaçı şu şekildedir:
“ Ehli Cennet’ten hiçbirisinin üzerinde kul hakkı olduğu halde Cennete girmesi
helal olmaz.”
386
“ Kim üzerinde bir insanın nefsine yahut malına tecavüzden dolayı kul hakkı
bulunursa, dinar veya dirhem bulunmayan kıyamet gününden önce hak sahibi ile
382
Bakara Suresi, 2/30.
383
Heyet, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, DİB Yay. Ank. 2006, I/105.
384
Hacc Suresi, 22/65; Casiye Suresi, 45/13.
385
Derveze, a.g.e. , III/420.
386
Naim, a.g.e. , VII/356.
94
helalleşsin. Aksi takdirde kıyamette iyi amelinden hak sahibine aktarılır, iyi ameli
yoksa hak sahibinin günahından ona devredilir.”
387
Yukarıdaki ayet-i kerimelerin ve de hadis-i şeriflerin de ifade ettiği gibi insan
değerli bir varlıktır, bütün ilahi kitaplar, peygamberler onun için gönderilmiştir. Bu
kadar değer de yaratılan varlığa yapılacak her türlü tecavüz ( canına, malına, ırzına)
kesinlikle cezasız kalmayacaktır. Çünkü o, yeryüzünün halifesi, yaratılanların en
şerefli ve en güzel olanı, güneş ve ay, gece ve gündüz, deniz ve üstündeki gemiler,
yani arz ve semada bulunan her şeyin emrine verildiği bir varlıktır.
388
B. İslam Barış ve Güvenliğin Kaynağıdır
ْاﻮُﻠُﺧْدا ْاﻮُﻨَﻣﺁ َﻦﻳِﺬﱠﻟا ﺎَﻬﱡﻳَأ ﺎَﻳ
ﱢﺴﻟا ﻲِﻓ
ِنﺎَﻄْﻴﱠﺸﻟا ِتاَﻮُﻄُﺧ ْاﻮُﻌِﺒﱠﺘَﺗ َﻻَو ًﺔﱠﻓﺂَآ ِﻢْﻠ
ْﻢُﻜَﻟ ُﻪﱠﻧِإ
ٌﻦﻴِﺒﱡﻣ ﱞوُﺪَﻋ
{}
“Ey iman edenler, hepiniz topluca barış ve güvenliğe (İslam’a) girin ve şeytanın
adımlarını izlemeyin. Çünkü o size apaçık bir düşmandır”
389
İslam kelimesi, ‘sulh, barış ve teslimiyet’ ve ‘selamet’ manalarındaki ‘silm’
kökünden gelir.
390
Ayrıca ‘silm’ kelimesi, ‘ bir insanın diğerinden zarar görmemesi,
iki tarafın birbirine güvenmesi’ anlamına gelmektedir.
391
Kur’an. Allah’ın insanlara yol gösterici olarak indirdiği bir kitaptır ve Allah
Kur’an’ın birçok ayet-i kerimesinde insanlara güzel ahlakı emretmektedir.
Yukarıdaki ayet-i kerime ile insanlar, yeryüzünde merhametin, şefkatin, hoşgörünün
ve barışın yaşanabileceği model olarak İslam ahlakına davet edilmektedir.
392
Kur’an
ahlakına göre hiçbir Müslüman, Müslüman olsun veya olmasın tüm diğer insanları
387
Naim, a.g.e. , VII/376.
388
Bakara Suresi, 2/30; Rum Suresi, 13/2; İbrahim Suresi, 14/33; Casiye Suresi, 45/12.
389
Bakara Suresi, 2/208.
390
Derveze, a.g.e. , V/217; Ateş, a.g.e. , I/292; Heyet, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, I/521.
391
El-İsfahani, a.g.e. , slm md.
392
Ateş, a.g.e. , I/292.
95
karşı adaletli davranmakla, zayıfları ve masumları korumakla ve yeryüzünde
bozgunculuğu önlemekle sorumludur.
393
İslam’dan önceki bütün semavi dinler belli bir kavme gönderilmiştir, ancak İslam
bütün insanlığın dini olarak gönderilmiş ve Hz. Muhammed (s.a.v.) ise bütün
insanlığa elçi olarak gönderilmiştir.
394
Hatta Kur’an-i Kerim, Peygamber (s.a.v.)’in
bütün âlemlere (canlı-cansız, ins-cin) rahmet olarak gönderildiğini beyan
etmektedir.
395
Soy-sop, ırk ya da kültürel çevre gözetmeksizin bütün insanlara hitap
ettiği için Kur’an’ın mesajı evrenseldir.
396
Kur’an ahlakının en belirgin özellikleri,
merhamet, şefkat, adalet, dürüstlük, affedicilik, tevazu, hoşgörü, fedakârlık ve
sabırdır. Mü’min kimse insanlara güzellikle davranan, hayır işlerinde yarışan, iyilikte
ve fedakârlıkta bulunan kimsedir. Bu özellikler ayet-i kerimelerde şu şekilde ifade
edilmektedir:
ﱠنِإَو ﱢﻖَﺤْﻟﺎِﺑ ﱠﻻِإ ﺎَﻤُﻬَﻨْﻴَﺑ ﺎَﻣَو َضْرَﻷاَو ِتاَوﺎَﻤﱠﺴﻟا ﺎَﻨْﻘَﻠَﺧ ﺎَﻣَو
ٌﺔَﻴِﺗﻵ َﺔَﻋﺎﱠﺴﻟا
َﻞﻴِﻤَﺠْﻟا َﺢْﻔﱠﺼﻟا ِﺢَﻔْﺻﺎَﻓ
{}
“Biz, gökleri, yeri ve her ikisi arasındakileri hakkın dışında (herhangi bir amaçla)
yaratmadık. Hiç şüphesiz o saat ( kıyamet ) yaklaşarak gelmektedir; öyleyse (onlara
karşı ) güzel şekilde davran.”
397
Ayet-i kerimede Hz. Peygamber (s.a.v.)’e ( ve onun nezdinde bütün mü’minlere )
müşriklerin aşırı olumsuz tutumları karşısında sabırlı davranması ve tebliğine
güzellikle, iyilikle devam etmesi öğütleniyor. Müşriklerin kötü davranışlarına
müsamaha göstermesi, hoşgörü ve yumuşaklığı elden bırakmaması tavsiye
ediliyor.
398
“Allah'a ibadet edin ve O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya,
yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya,
393
Bakara Suresi, 2/205; Kasas Suresi, 28/77.
394
Canan, İbrahim, İslam’a Göre Terör, s.20-21, (Sulh ve Müsamaha Dini Olarak İslam isimli
makale), Işık Yay. İst. 2004; Sebe Suresi, 34/28.
395
Enbiya Suresi, 21/107.
396
Esed, a.g.e. , s. 665.
397
Hicr Suresi, 15/85.
398
Derveze, a.g.e. , III/19.
Dostları ilə paylaş: |