Kuvanova Shahnoza Omonovna nemis tili fanidan mukammal qo‘llanma



Yüklə 1,22 Mb.
səhifə40/533
tarix23.12.2023
ölçüsü1,22 Mb.
#157157
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   533
Kuvanova Shahnoza Omonovna nemis tili fanidan mukammal qo‘llanma

6.1 Otlarning kuchli turlanishi
( Die starke Deklination der Substantive)

Kuchli turlanishning o‘ziga xos belgisi otlarning Genetivda (-e) s qo‘shimchasini olishidir.


der Lehrer – des Lehrers
das Buch – des Buches
Kuchli turlanishga mujskoy roddagi otlarning asosiy qismi va sredniy roddagi otlarning das Herz (yurak)so‘zidan tashqari hammasi kiradi. Bir bo‘g‘inli otlar va –s,-β, -z, -x,-sch, -st, -tz, -ck, -pf kabi undoshlar bilan tugagan otlar har doim Genetivda –es qo‘shimchasini oladi.
das Haus – des Hauses
der Pilz – des Pilzes
O‘zagi –el,-er,-en ga tugagan otlar Genetivda faqat –s qo‘shimchasini oladi.
der Laden – des Ladens
der Flieger – des Fliegers
Boshqa kelishiklarda esa otlar kelishik qo‘shimchalarini qabul qilmaydi. Faqat bir bo‘g‘inli otlar Dativda –e oladi.Biroq bu qo‘shimchani qo‘llash shart emas.
Otlarning kuchli turlanish jadvali


Kasus

Maskulinum

Neutrum

N.

der Abend, der Tag

das Bild, das Haus

G.

des Abendes, des Tages

des Bildes, des Hauses

D.

dem Abend, dem Tag

dem Bilde, dem Haus

Akk

den Abend, den Tag

das Bild, das Haus


6.2 Otlarning kuchsiz turlanishi
( Die schwache Deklination der Substantive)

Kuchsiz turlanishda otlar Nominativdan tashqari barcha kelishiklarda (–e) n qo‘shimchasini oladi.Bu turlanishga mujskoy roddagi otlarning kuchli turlanishga kirmagan qismi kiradi, ular asosan jonli predmetni ifodalaydi.Ular quyidagilar:


a) birlikda –e bilan tugagan mujskoy roddagi jonli narsalarni ifodalaydigan otlar: der Genosse
b) bir bo‘g‘inli va ilgari –e bilan tugab, hozirda uni yo‘qotgan mujskoy roddagi otlar: der Bär
s) xorijiy tillardan nemis tiliga o‘zlashgan va –ant, -ent,-ist,-at,-et,-ot,-nom, -graph, -og,-soph suffiksli mujskoy roddagi otlar: der Jurist
Otlarning kuchsiz turlanish jadvali


Kasus

Maskulinum

Maskulinum

N.

der Herr

der Franzose, der Aspirant

G.

des Herren

des Franzosen, des Aspiranten

D.

dem Herren

dem Franzosen, dem Aspiranten

Akk

den Herren

den Franzosen, den Aspiranten


Kuchsiz turlanishga kiradigan otlar:masalan


der Absolvent
der Affe
der Alte
der Advokat
der Agranom
der Architekt
der Aspirant
der Assistent
der Astronom
der Automat
der Bär
der Barbar
der Christ
der Diplomat
der Fink
der Fotograph
der Franzose
der Fürst
der Genosse
der Geologe
der Graf
der Hase
der Held
der Herr
der Hirt
der Junge
der Kamerad
der Knabe
der Kollege
der Konsonant
der Kunde
der Laborant
der Leopard
der Löwe
der Lump
der Matrose
der Mensch
der Mohr
der Narr
der Neffe
der Ochs
der Optimist
der Pädagog(e)
der Paragraph
der Patient
der Patriot
der Pfaffe
der Philosoph
der Planet
der Poet
der Pole
der Praktikant
der Prinz
der Rabe
der Riese
der Schelm
der Schwede
der Sklave
der Soldat
der Spatz
der Student
der Traktorist
der Vorfahr
der Ungar
der Usbeke
der Zeuge



Eslatma. Nemis tilida shunday otlar ham borki, ular yuqoridagi har ikkala turlanishga mansubdir:
der Bauer, der Nachbar, der Nerv,der Magnet, der Untertan, der Star, der Oberst, der Vetter.
N. der Bauer
G. des Bauers yoki Bauern
D. dem Bauer yoki Bauern
Akk. den Bauer yoki Bauern
Qit’a va mamlakatlar aholisining turlanishi namunasi:
Deklination II Dekalination I
der Afghane – des Afghanen der Libanese – des Libanesen
der Brite – des Biten der Ägypter – des Ägypters
der Bulgare – des Bulgaren der Algerier – des Algeriers
der Chilene – des Chilenen der Araber - des Arabers
der Chinese – des Chinesen der Argentiner – des Argentiniers
der Däne – des Dänen der Belgier – des Belgiers
der Finne – des Finnen der Brasilianer – des Brasilianers
der Franzose – des Franzosen der Engländer – des Engländers
der Grieche – des Griechen der Holländer – des Holländers
der Ihre – des Ihren der Inder – Inders
der Jugoslawe – des Jugoslawen der Indonesier – des Indonesiers
der Kroate – das Kroaten der Iraker – des Irakers
der Iraner – des Iraners der Italiener – des Italieners
der Pole – des Polen der Japaner – des Japaners
der Portugiese – des Portugiesen der Kanadier – des Kanadiers
der Rumäne – des Rumänen der Kolumbianer – des Kolumbianers
der Russe – des Russen der Libyer – des Libyers
der Schotte – des Schotten der Marokkaner – des Marokkaners
der Schwede – des Schweden der Norweger – des Norwegrs
der der Slowake – des Slowaken der Österreicher – Österreicher
der Slowene – des Slowenen der Peruaner – des Peruaners
der Sudanese – des Sudanesen der Schweiser – des Schweisers
der Tscheche – des Tschechen der Spanier – des Spaniers
der Türke – des Türken der Syrer – des Syrers
der Ungar –des Ungarn der Tunesier - Tunesiers
der Vietnamese – des Vietnamesen u.a
a.u. der Afrikaner - Afrikaners
der Asiate – des Asiaten der Amerikaner - Amerikaners
der Australier – des Australiers
der Europäter – des Europäters
Ausnahmen
1. der Israeli – des Israelis – (Pl.) die Israelis
der Saudi – des Saudis – (Pl) die Saudis
der Somali – des Somalis – (Pl) die Somalis
der Pokistani – des Pokistanis – (Pl) die Pokistanis
2. der Deutsche wird wie ein Adjektiv dekliniert:
mask.: der Deutsche / ein Deutscher; fem.: die Deutsche/eine Deutsche
Plural: die Deutschen / Deutsche
Anmerkung
die Polin, die Russin, die Französin (!), usw.
die Spanierin, die Iranerin, usw
die Asiatin, die Europäerin, usw.


Yüklə 1,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   533




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə