Kvant optikasi
Aslida, barcha optik uskunalar barchasi
kvant fizikasi darajasida ishlaydi deb bemalol aytish
mumkin. Chunki, ular yorug‘lik fotonlari bilan o‘zaro
ta’sirlashish asosida ishlaydi. Ko‘zgu, linza kabi
obyektlar ham kvant elektrodinamikasi doirasida
tushuntiriladi. Lekin, so‘nggi
vaqtlarda kvant
nazariyasini bevosita optika fanining o‘ziga tadbiq
etish amaliyoti jadal rivojlanmoqda va fan va
texnikaning mazkur sohasini OAVda «fotonika» deb
yuritilmoqda. Ushbu sohaga oid eng ajoyib
ishlanmalardan biri oddiy linzalardan butunlay farq
qiluvchi, ya’ni, fotonlarning o‘zini
umuman
boshqacha tutishiga asoslanib ishlovchi – kvant
linzalaridir. Misol uchun metamateriallarni keltirish
mumkin bo‘ladi. Metamateriallar – murakkab
struktura tuzilishiga ega bo‘lgan, panjaralardan, yoki,
mayda-mayda
tirqishlar
qatoriga
ega
metall
plastinalaridan tashkil topgan materiallar bo‘lib,
ularga kelib tushgan yorug‘lik, juda ajabtovur
ravishda,
g‘ayrioddiy yo‘nalishlarda sinishga
uchraydi. Masalan, unga kelib tushgan yorug‘lik
manfiy sindirish ko‘rsatkichi tufayli, umuman
akslanmasligi, ya’ni, qaytmasligi mumkin.
Material
strukturasining o‘zi esa, oddiy linzalardan ham ko‘ra
yanada maydaroq obyektlarga ham fokuslanish
imkonini beradi. Shu sababli, bunday materiallar
asosida tayyorlangan linzalarni «superlinzalar»
deyiladi. Kvant optikasiga tegishli yana bir struktura
bu – foton panjarasi bo‘lib, uning fotonlarga ta’siri,
xuddi yarimo‘tkazgichlarning elektronlarga ta’siri
singari bo‘ladi. Kelajakda foton panjaralaridan optik
kompyuterlar ishlab chiqarishda foydalanilishi
mumkin.
Dostları ilə paylaş: 
