4.2. Chegaralagichlar
4.2.1. Chegaralagichlarning tasniflari.
Ikki turdagi chegaragichlar mavjud: amplituda chegaralagichlari va
oniy chegaralagichlar.
Oniy chegaralagichlar deb - kirish kuchlanishning oniy qiymati berilgan +Ye dan katta, -Ye dan kichik bo‘lganda, chiqishdagi kuchlanish oniy qiymatini o‘zgarmas saqlaydigan qurilmaga aytaladi.
Amlitudali chegaralagichlar deb - kirish kuchlanishning berilgan dan katta bo‘lganda chiqishdagi kuchlanish amplitudasini o‘zgarmas saqlaydigan qurilmaga aytiladi.
Chegaralagichlarning asosiy xarakteristikalaridan uning — amplituda xarakteristikasi bo‘lib, chiqish kuchlanishining kirish kuchlanishga bog‘liqligini ko‘rsatadi.
Kirish kuchlanishi chegaralagichga kelishidan oldin chegaralash bo‘sag‘asi deb ataladi.
4.2.2. Tezkor chegaralagichlar
Tezkor chegaralagichlarning asosiy belgilari chiqishida kuchlanish amlitudasiniig formasi kirishdagi kuchlanish formasidan
farqlanishidir.
4.3.1-rasmda chegaralagichning kirish va chiqishdagi kuchlanishlari
ko‘rsatilgan.
4.3. 1-rasm
Tezkor chegaralagichlarning kirishi va chiqishidagi kuchlanishlar farqining sababi yuk kaskadining aperiodikligidadir. Signal formasining o‘zgarishi uning spektri o‘zgarishiga olib keladi.
Tezkor chegaralagichlar sxemasi 4.3.2- rasmda berilgan.
4.3.2-rasm
4.3. Amplituda chegaralagichlari
Amplituda chegaralagichlarning tezkor chegaralagichlardan farqi, uning chiqishida kuchlanish deyarli sinusoidal kirishda bo‘lib, ideal ACh da u o‘zgarmas bo‘ladi.
Amplituda chegaralagichning kirish va chiqishdagi kuchlanishlar formasi 4.3.1-rasmda ko‘rsatilgan.
4.3.1-rasm
Amlituda chegaralagich aktiv element (lampa, tranzistor) va
filtrdan iborat bo‘lib, shu aktiv elementning chiqishida kuchlanishning birinchi garmonikasi ajratib beradi (4.3.2 -rasm).
4.3.2 -rasm
Chegaralash vaqtida chastotaning o‘zgarish qonuni saqlanib qoladi. Chegaralagich kirish qismida keraksiz amplituda modulyatsiyasi koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi;
(4.4)
Amplituda chegaralagich tasiri natijasida keraksiz amplituda modulyatsiyasi koeffinsienti sezilarli kamayadi.
(4.5)
Chegaralagich tasirining effektivligi quyidagi koeffitsient orqali aniqlanadi.
(4.6)
Samarali chegaralagich odatda 50-70 va undan katta.
Aplituda chegaralagichning amplituda xarakteristikasi 4.3.4-rasmda keltirilgan.
4.3.4 -rasm
Dostları ilə paylaş: |
