Lazerlar fizikasidan laboratoriya ishlari
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| v
yuq - v past deb belgilanadi. Yuqoridagi energetik kvant o‘tishlarni oydinroq tushunish uchun, molekulani ikki atomli deb qaraymiz. Atomlar bir-biridan cheksiz uzoqlikda (r→ ) yoki uzoq masofada joylashgan bo‘lsa, energetik sathlar yakka atomlarning energetik sathlaridan iborat bo‘ladi. Atomlar yaqinlashishi bilan atomlarning o‘zaro tortishish ta‘siri tufayli energetik sathlar siljiydi. Avval boshida atomlar orasidagi masofa katta bo‘lgan edi, endi esa, atomlar yaqinlashish tufayli, atomlarning bir-birini tortish kuchi ro‘yobga chiqadi. Atomlar orasidagi masofa juda ham kichik bo‘lganda esa, atomlarning o‘zaro itarilishi kuchi ustun keladi. Potensial (ichki) energiyadan masofa bo‘yicha olingan hosila, atomlarning o‘zaro ta‘sir kuchini ifodalaydi. Atomlar orasidagi masofa r 0 –ga teng bo‘lganda, atomlarning o‘zaro ta‘sirini belgilovchi potensial energiyasi minimal qiymatga ega bo‘ladi. r 0 -shunday masofaki, atomlar shu masofani egallashga intiladi. Atomlar r 0 -masofani egallaganda, molekula hosil qiladi. 55-rasmda atomlarning molekula hosil qilish potensial chuqurligi va energetik sathlari ko‘rsatilgandir. Atomlar r 0 masofada muvozanatda bo‘lib, undan chetlanganda tebrana boshlaydi. Bir atom ikkinchi atom potensialida joylashgan bo‘lib, r 0 masofadan chetlashganda molekula tebranish erkinligiga ega. Molekulaning erkin tebranishini botiq sferik sirtga tashlangan sharchaning tebranishiga o‘xshatish mumkin. Molekulaning tebranishi (bir atomning ikkinchi atomga nisbatan tebranishi) garmonik ossillyatorning tebranishiga o‘xshash. 9- rasm. Ikki atomli molekulaning potensial chuqurligi va energetik sathlari. a) Tebranish energetik sathlari. b) Tebranma-aylanish energetik sathlari. Molekulaning ichki potensial energiyasi bir necha egri chiziq bilan ifodalanadi. Molekulaning tebranish energetik sathlari v q0,l,3,... va hokazo belgilanadi. Tebranish energetik sathlari bir-biriga teng masofada joylashadi va energetik oraliqlar hv v – ga teng.Shuni aytish lozimki, v q 0 energiyaning minimal qiymati ustiga tushmaydi va u energiyaning minimal qiymatidan bir muncha yuqori joylashadi. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|