M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

M a a rifp ərəst  şə x slə r in   n əzərin d ə  c ə rid ə n izin   heç 
bir  eyb  v ə  n əq zi  y o x d u r.  Əlbəəl  gəzlb   v ə  x o ş  qəbul  olu- 
nur.  A m m a  H a cı  Z eynəlabidin  T a ğ ıy ev in   b arəsin d ə  yaz- 
d ığ ın ız  
fəq ərələrd ən  
ö trü   ham ı  d an ışır.  H eç 
k ə s   x o ş  
nəzər  ilə   b a x m ırla r.  D eyirlər 
k İ ,  
şayəd  T iflis  m əK təbinin 
m ü d irin in  
və 
y a   m ü əllim lərin in  
və 
yairiKİ  m əhz 
о  məK- 
təb in   ö zü n ü n   n ə  eyb i  v ə  nöqsi  (nöqsam )  var  im iş  Kİ,  cə- 
nab  T a ğ ıy ev   b u   q əlil  v ə c h i  oradan  m üzayiqə  edibdir.  Və 
illa   T a ğ ıy ev   heç  b ir  tə sista ti-x e y r iy y ə d ə   v ə   x e y ir   v ə   ia- 
nə  d air  heç  b ir  m əqam da  pul 
verməKdən 
m üzaiyqə  et- 
m əyib.  B u   m ü x tə sər  v ə  m əla lən g iz  sö z ləri  yazm aqla 
onun  s ə x a v ə tin i  danm aq  olm az.  İn d i  necə 
kİ, 
b u   sö zləri 
N a x çıv a n d a   d a n ışırla r,  habelə  özgə  şəh ərlərd ə  də  danı- 
şacaqlar.  B elə  Kİ,  ruznam ədə  əşar  e td iy in iz ə   görə  bu  ba- 
rədə  sə n in   özü n ə  də  neçə-neçə  məKtublar  yazıb lar.
B əs  in d i  m ən 
nəinKİ 
vaizlİK  v ə  n ə sih ə tg u lu q   təriq i 
ilə ,  bəİKə  d o stlu q   v ə  x e y ir x a h lıq   y o lu   ilə   cən ab ın ıza  ərz 
ed irəm  
kİ, 
cənab  T a ğ ıy ev   ilə   hər  n övlə  v ə   n iy y ə tlə   ol- 
m u şsa   da,  ə w ə ld ə n   sə x a v ətə  v ə  y a x ş ılığ a   yaranıbdır. 
tn d i  on u n   b a tin in i  v ə  p is liy in i  xalqa  isb a t  etməK  o l­
m az.  X ü su sə n  b elə  b lr  v a x td a  
Kİ, 
ru zn am ən in   m tişa r ın m  
ib tid a sıd ır .  GərəKdir  hələlİK  də  m əddahına  d a  o lm a sı  da, 
m üdare  etməK  la zım d ır.  T a ğ ıy ev in   tərəfd a rı  v ə  x ey ir- 
x a h ı  h ər 
şəhərdə  v ə  KÜcədə  v ard ır.  0   x e y ir x a h la r   da 
hər  b ir i  ö zlərin ə  tabe  olan ların   n əzərin d ə  s iz i  əh li-q ərəz 
q ələm in ə  v erərlər.  B u  su rətd ə  həm   sən in   özü n ü   cam m a- 
tm   n əzərin d ə  nam əğbu l  v ə  həm   də  cə rid ən izin   tə r v ic   və 
iştira K in ı  m əm nu  edərlər.  N ə  la zım   olubdu 
k
İ,  ə w ə l  
m ərh ələd ə  о  g ü n ə  n ü fu z   v ə   sərv ət  sah ib i  şə x slə   b u   mə-
qama gəlməK?
« H əb lü lm ətin » ,  «Ə dəb»,  «M ü zəffəri» 
ruznam ələ-
riıü n   b əzi  n öm rələri  olur 
k
İ,  T a ğ ıy ev in   iqd am at  v ə   xey- 
rat  v ə   m ü b ərra tın ın   barəsində  b ir  şe y   y a zm a m ış  olsu n -
lar.
T a ğ ıy e v in   şə rh i-h a lın ı  m ü fəssəl  m əq alələr  ilə   ruz- 
n am ələrin d ə  n əşr 
etməKdən 
maəda 
« H əb lü lm ətin » in  
m ü d iri  bu  ild ən   cərid əsin ə 
zəmimə 
olaraq  T a ğ ıy ev in   tər- 
cü m e y i-h a lın ı  Kİtab  şəKİində 
m ü şşərin ə 
göndərməKdə- 
d ir.  O nun  ƏKSini  ( 
şəKİlini) 
ru zn am əsin d ə  v ə   h əm  
Kİtabın 
sərlö v h əsin d ə  nəqş  v ə  
n əşr 
etməKdədir. 
K eçən  
illərdə 
T a ğ ıy
0
v in   tə r ə fin d ə n   «H əb ü lm ətin »  id a rəsin ə 
yazılm ışdı 
Kİ,  ü m u m ən   İraq  v ə  ərəb  m ü ləm a sm ın   ism in ə   ruznam ə

---

g ö n d ə r ilsin  
K i ,  
m əx a r ic i-sa liy a n ə si  T a ğ ıy ev   tərə fin d ən  
əda  olun acaq d ır.
M əq su d u n u za 
rəhbər  və  vasitə  olan 
ruznamənin 
səbat  və  durumu,  ziruh  və  in tişa n   cəhətinə  gərəKdir. 
HəlilİK 
bu  məğulədən  müzaKİrə  etməyəK. 
Onu 
yazan 
vaxtda  mən  əgər  sənin  yanmda  olsaydım,  hər  kövIə  ol- 
saydı  yalvarıb,  yaxarıb,  əlindən  və  ayağından  Öçərdim, 
ta  inKİ  qoymazdım  о  fəqərəni  dərc  edəsiniz. 
In d i 
bu 
məKtubla  bir  yerdə  öz  təşəKKÜrnaməmi  göndərirəm  və 
təvəqqe  edirəm 
K İ , 
ona  cəridənizdə  yer  verəsiniz. 
О 
tə- 
şəKKÜrnamənin  bir  fəqərəsini 
də  T a ğ ıy ev in  
qız  məKtəbi- 
ni  və  onun  mühibbi-maarif  olmağını  və  himməti-mər- 
danəsini  istihqaq 
ilə  
qəsdən  zİKr  etmişəm . 
TəvəqqÖ 
edi- 
rəm  Kİ,  о  məKtub  dərc  olunsa, 
о 
fəqərənin  süqutunu 
iazım   görməyəsiniz.
Y en ə  öz  fəh m i-q əsiran əm cə  belə  m əsələh ət  görü rəm  
K İ , 
b ir  v a s itə   tapıb,  T a ğ ıy ev   ilə   sü lh   e d ə sin iz .  0   v a sitə  
də  heç  b ir  cə h ə t  ilə   mümKÜn  olm az.  M əgər  inKİ  yen ə 
ru zn am ə  v a s itə s ilə   ola  b ilir.
B u n u   da 
demirəm 
k İ ,  
ə w ə lc ə  
yazdıqlannızı  təKzib 
edəsiniz.  BƏİKƏ 
b ir 
növ  ilə  səhv  və  nisyanı,  qüsur  və 
nöqsanı  məKtəbə  isnad  edəsiniz.
Ə lh a sil,  əg ər  m ən  öz  x ey irx a h a n ə  olan   m ərdi-m əhən 
y a zı 
ilə 
d ü r ü st  ifa d ə   edə  b ilm əsəm   də,  cən a b ın ız 
Kəla- 
m ın   r ə v işin d ə n   v ə  söh b ətim in   səyaq ın d an   b ilə r sin iz  
K İ , 
mən  nə  deməK  istəyirəm .
« B əh ri-уек 
qol  minnəti-səd  xar  mibayəd  Kəşid».
S id q i
T ərcüm əsi:  B ir  g ü ld ən   ö trü   y ü z 
t İ K a n ı n  
m in n ə tin i 
çəKməK  gərəKdir.
PuKet  içində  A x u n d   molla  Abbasqulu  S u lta n   Hü-
seynbəyovun  isminə  bir  məKtub  qoymuşam.  Ona  göndə-
rin  uə  iblağının  izharına  etdiyim   cdzarətə  ümidi-əfv  va- 
rımdır.
M dhəm m əd  Tağı  Sidqi

---