binəzir Lermantov m üəssir və ibrətnüma bir nəzm yaz-
m ışdı. Və о nəzmində Peterburq əhalisindən PuşKİnin
qətlinin xüsusunda m üfsid və fitnəəngiz şəxsləri zəhəra-
miz sözlər ilə tən və tövbix etm işdi. Bəzi sahibqərəz
şəxslər о mənzümənin məzrrmnunu m ünasibi-hal görüb
və özlərinə həml edib, şairi-rövşənzəm irin zəcr və tənbi-
hinə çalışdılar.
Əlhasil, R ustya
m əm ləKəti
və rus m illəti bu böyÜK
şairin vücudundan məhrum qalan gündən indiyə Kİmi
bunun əm salının intizarını çəKməKdə və bir belə ədib,
danişmənd və şairi-aləmpəsənd yetişdirməK arzusunda-
dırlar.
Bunlardan əlavə, PuşKİn rus dilini gözəl surətdə
d iriltd i. Güya
Ki,
rus ədəbiyyatına təzə ruh verdi və rus
qövmünün təhzibi-əxlaqına və
tövsiyi-əfKarına
çox xid-
mət göstərdi. Zülmətdən Gün tu lu edən
K İm i
inqilabati-
ziyad cəhl və fəsad ilə dolu olan əsrində, asayiş və ra-
hətdən, elm və m ərifətdən və adabi-insaniyyətdən dəm
vurub, sözünü dərəcəyi-sübuta yetirdi. PuşKİnin on dörd
əsəri-binəzirləri cövdəti-zehninə, ü lv iy y əti-f
İKrinə
bir
dəlili-m öhK əm dir.
Və bunu da nəzərdə tutmaq lazımdır
k
İ,
PuşKİn bu
qədər şöhrəti və bu dərəcə səadəti sadə və
aşKar
yazmaq
sayəsində qazandı. Belə
k
İ, Kənd
əhaliləri də onun nəzm-
lərini və
yazdığı heKayələrini oxuyub qissədən hissə hasil
edər. Bununla belə, yenə PuşKİnin şerlərinin bir beyti də
şivəyi-şairanədən və ləhcəyi-ədibanədən xali deyildir.
Bu ş£iir öz əsrində öz qədrini bilib və gələcəK za-
manlarda qədrinin bilinm əyini də bilirdi. Və bəİKƏ özün-
dən sonra gələn şairlərin də qədrini bilərdi.
Elm və
ədəb rövnəqinə ömür sərf edənləri və insaniyyət aləminə
xidm ət göstərənləri və ülum və m aarifin rəvac və inti-
şarına çalışanları mədəni m illətlər heç bir vaxt unut-
maz.
Qeyd:
A.S.PuşKin haqqında məruzd
1914-cü ildd B a m d a Mdmmdddli Səfərov
tardfindən Kitab halında nəşr etdirilmiş-
dir.
HEYKƏLİ-İNSANA BİR NƏZƏR
HeyKəli-insana diqqət nəzərilə baxanda insana nə
qədər heyrət üz verir. Bu vüzudi-heyrətəngizin hər bir
əfKarını
və h isiyyatın ı və onda mövcud olan növbənöv
q ü w ələri nəzəri-mülahizəyə alanda insana nə payədə
təəccüb gətirir.
Hərçənd
Kİ,
insan zahir surətdə bir-birindən о qə-
dər fərqli və m ütəfaıütlü deyil, amma xəyalat və э£каг
və təbiət və əxlaq cəhətincə bir-birindən nə qədər mütə-
favü tlü olm ağı
aşKardır
və
bəİKƏ,
zahirən surət cəhə-
tində bir-birinə müşabihəti yoxdur. Hərgah bir şəxs
dünya yaranandan indiyə və indidən qiyamətə Kimi ömr
edib, yaşaya
bilsəydi
və əfradi-bəşəri fərdən-fərd müşa-
hidə və m üayinə etm iş olsaydı, bu qədər həddü hesabsız
nüfusun heç birinin heç bir cəhətdən bir-birinə müşabi-
h əti və m ünasibəti olm adığm ı bil-qət vəl-yəqin iqrar və
isbat edərdi. Belə
kI,
indi yer üzündə olan insanlardan
(M üşti nəm uneyi-xərvar) m isalm ca hər
kəs öz
qədrincə
hər nə qədər
k İ ,
görüb, onların əmal və
əfKarı,
rəftar və
gü ftarı,
sirət
və surəti, söz və söhbəti,
şəkİİ və
sim ası,
hətta sövt və sədası və sair hərəKat və səKənatı bir-
blrinə oxşam adığı qəti surətdə
bəyan
eylər.
Bu ənasürdən
mürəKKəb
olan cirm i-səğirin həqiqə-
tinə dürüst düşünən adam dəryayi-heyrətə qərq olur.
Necə qərq olmasın Kİ, bu əcubeyi-dövran olan
in sa n
də-
mirdən davamlı və gül yarpağından
naziKdir.
Gahi pey-
dərpey (dalbadal) yetişən möhnət və m üsibətə və bir-
birinin üstündən
tÖKÜlən
zəhmət və məşəqqətə
Kamali-
istiqam ətlə davam edib, məzacmda əbədən bir ix tila l za
hir olmaz. Gahi bir namülayim cavab ilə rəngi təğyir
tapıb, pərişanhal olub, özlüyündən çıxar. Gahi öz vücu-
dunun zindəganlığından ötrü qisim-qisim (növbənöv) bə-
lalara davam edib, növbənöv zəhmətlərə dözür. Öz hifz
və hərasətindən ötrü hər bir hadisənin müqabilində tə-
babiri-aqilanədə bulunur. Gahi bir qeyri səbəblə izz və
etibarından əl
çəKİb,
hər bir şeydən göz götürüb, divanə-
lər
Kİmi
özü-öz həlaKətinə çalışır. Gahi bir qəzəbnaK şirə
hücumavər olub, müqabilə edər. Gahi bir qaraltıdan va-
himəyə düşüb, öz KÖlgəsindən
йгкэг.
Gahi
Kİsrəti-
hüznündən həlaK olur. Gahi şiddəti-fərəhindən dərdnaK,
Çox v a x t olur
Kİ,
bir adam öz övladının m əişət və asayi-
Dostları ilə paylaş: |