M stan nəz rl nəzrl ocağinin üÇ
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
söyüş söydü. Bədirlənən Ay isə acıq verirmiş kimi seyrək, dümağ buludları yara- yara Yekə yalın zirvəsi boyunca diyirlənirdi. Dar daşın aşırımı burdan apaydın görünürdü. Mehdi kişini fikir götürmüşdü. “Bundan sonra uşaqların yanına gündüz gedib-gələcəm”. Sonra günahın özündə olduğunu bilə-bilə zəmanəni qarğadı, sanki kiminsə dalınca deyinirdi: “Şura hökumətidi-nədi, o da gəlib çıxmadı. Deyirlər, o gələndə bərabərlik olacaq, torpaq ancaq hökumətin hesabında qalacaq, ayrı-ayrı adamın yox. Mənim danam Nəziroğlunun yerində otlayıb, bunun üçün qan düşməni olmuşuq. Bircə hökumət tez gəlib bu torpağı alsaydı, bizim didişməmizə son qoyulardı”. Cadar düzü qurtardı. Qabaqda gedən Mehdi kişinin atı lap Xramın qaşında dayandı. Başını bir-iki dəfə aşağı-yuxarı silkələyib bərkdən kişnədi. Atın səsi o tay meşədə, Səngər dağında əks-səda verib qayıtdı. Loru dərəsinin gecəsi mürgüdən diksindi. Yaxınlıqdakı yalçın qayadan qopan bayquş vahimə ilə ulaya-ulaya yox oldu. Mehdi kişinin üzünün dərisi səyridi, tez atın boynunuu tumarlaya-tumarlaya onu oxşadı ki, daha kişnəməsin. Səlim yaxın gəlib sakitcə: - Ağzını bağla, - dedi, - a Mehdi yeznə, yoxsa... - Lazım deyil, Mehdi kişinin səsi titrədi. - Düş atdan, yavaş-yavaş dalımca yedəklə, aşağı enək. Mehdi kişi çiynini atın boğazına söykəyib, alnını tumarlaya-tumarlaya, sakit, qorxaq səslə oxşaya-oxşaya Xramı endilər. Arabir atların ayağı altından qopan daş taqqıltı sala-sala ta çaya kimi gedib çatırdı. Daşların hər taqqıltısı Mehdi kişinin ürəyinə bir zərbə olurdu. Sol əlini döyünən ürəyinin üstündən götürə bilmirdi. Çaya çatanda atın arxasına keçib dal budunu, ayaqlarını əlilə yoxladı. Səlim yaxın gəlib: - Nə olub, - dedi, - nəyə baxırsan? Mehdi kişi deyinə-deyinə: - Bir-iki dəfə ayağı bərk sürüşdü, - dedi, - at yaman əziyyət çəkdi, dedim bəlkə yaralanıb eləyib. Səlim əlini yellədi: - Bir şey olmaz, min, çayı keçək, deyəsən, daha qara-qorxudan qurtardıq, çatmışıq, - dedi. “Daha çatmışıq, qara-qorxudan qurtardıq”. Bu sözlər ona ürək-dirək vermişdi. Doğrudanmı, görəsən, qurtardıq. Ürəklə ata sıçradı. Təpinib çaya saldı. Çayı bu taya keçib balaca dikdiri çıxdılar. Mehdi kişi atın başını çəkdi. Səlim yaxınlaşıb: - Niyə durdun? - deyə soruşdu. - O nədi elə qaralan qabaqda? - Körpüdü. Nəziroğlunun körpüsünü tanımırsanmı, yoxsa yadından çıxıb? Səni qara basır, a kişi... - Bəs ondan bir az o yanda ayaq üstə duran? - Hansı? - Səlim əyilib zəndlə irəli baxdı. - Dağdağandı, dağdağan ağacı, görmürsənmi bəyəm?! - Zəhrimar necə də adama oxşayır. Sür gedək. Yanımca, bəri sür. Top dağın dibindəki cığırla çıxıb gedək. - Bir atını saxla, a Mehdi əmi... Səksənən kişi atın üstündə dikəlib tez geri baxdı. Ona elə gəldi ki, bu vahiməli səs yerin tərkindən çıxdı. Bu səsin həqiqi olduğuna inanmadı. Nəzir körpüsünün yanından üzü bəri gələn iki nəfəri görüb ata bərk bir qamçı vurdu. Atın götürülməyi ilə güllənin açılmağı bir oldu. Üzü üstə yerə yıxılan at çabalayıb toz qaldırdı. Yarımçıq və yazıq səslə kişnədi. Mehdi kişi qurşağacan can verən atın meyidi altında qalmışdı. Səlim yerində donmuşdu. Daş Salahlı srafili səsindən dərhal tanıdı. Tüfəng ə lində, Mehdi kişinin üstünə gedə-gedə sərt, acıqlı səslə: - A Səlim, səninlə işim yoxdu, - dedi, - çıxıb gedə bilərsən. Səni bağışlayıram dostun Qara Omara. At zarıya-zarıya nəfəs alırdı. Sağ ayağı atın altında qalan Mehdi kişi dartınıb zorla çıxdı. Qucağı qanla dolmuşdu. Atın bədənindən çıxan qanqarışıq ifrat iydən öyüdü, güc-bəla ilə dizi üstə oturdu. Tir-tir titrəyir, tərsinə tutduğu tüfənginin tətiyini tapa bilmirdi. srafil lap yaxın gəldi. Onun yoğun gövdəsi, enli kürəyi Mehdi kişinin başı üstə duranda daha da vahimələndi, əli əsə-əsə tüfəngi yerə atdı. - Qoca kişiyəm, məni öldürmə, günaha batarsan, Allah... srafil səsi gəldikcə bağırdı: - Necə öldürməyim, bu axıdılan günahsız qanın baisi sən deyilsənmi? A qoca kaftar, bu iki qohum tayfanı bir-birilə vuruşduran sən deyilsənmi? Nə oldu, indi qoca oldun? srafilin üzünə qalxan tüfəngin səsi boğuq çıxdı. - Səni, səni görüm qanına bulaşasan, - deyib, Mehdi kişi zarıdı, - Yusif, Hüseyn, oğul.... - üzü üstə yerə düşdü. Bu, nahaq qanın ikinci qurbanı idi... 12 iyul 1980-ci il, Körpülü - Bakı. SARITEL Qadın gözəlliyi yüzlərlə kəldən güclüdür. Atalar sözü Sarıtel nənə əsasına dirənə-dirənə evdən çıxdı. Üzü günbatana baxan iki otaqlı evinin cəftəsinə qol boyda ağac parçasını keçirib iki addımlıqdakı Sarıtəpəyə tərəf getdi. Sağ əlini gözünün üstünə qoyub təpənin aşağılarına diqqətlə baxdı, heç nə görmədi. - Şahin, ay Şahin, - deyə nəvəsini səslədi. Təpənin aşağılarından cır uşaq səsi ona hay versə də, qarı heç nə eşitmədi. - Bu uşaq harda qaldı, maşın-zad altına düşər, - öz özünə deyinə-deyinə lap təpənin üstünə çıxıb bir tərəfi yağışdan mamır bağlamış balaca sal daşın üstündə oturdu. Ömrünü-gününü bu daşın üstündə ağlayan qar; həmişəki kimi ötən günləri xatırladı. Qarı yaxına-uzağa baxdıqca olub-keçənləri bir-bir xəyalında canlandırır, artıq çoxdan həyatda olmayan adamlarla həmsöhbət olurdu. Bu yolda o, atlı da, piyada da, yaxşı da, yaman da görmüşdü. Qarı üçün həyatın ən böyük səhnəsi bu yol, bu təpə idi. Bütün kənd onun gözü önündə ovuc içi kimi görünürdü. Körpülü kəndinin beş yüz evini burdan saymaq olardı. Burdan o, hansı ailənin tez yatıb- durduğunu, kimin tüstüsünün düz və əyri çıxdığını da nuru azalmış gözləri ilə apaydın görürdü. Gur səsli poçtalyon da sovetliyə adam çağıranda gəlib bu təpəyə çıxar, işini əlüstü qurtarıb, qarının keçmiş haqqında söhbətlərini maraqla dinlərdi. ... Bozalqanlı Aşıq Hüseyn onun ortancıl qardaşının toyuna gələndə Sarıtelin on dörd-on beş yaşı ancaq olardı. Atası Paşa xozeyin kənddə sayılan kişilərdən biri idi. Ona görə də oğlunun toyuna adlı-sanlı aşıq çağırmışdı. Başqa kənd və obalardan dəvət olunan bəylər və rütbəli şəxslər tər tökə-tökə yeyir, arabir qol açıb oynamaqdan da qalmırdılar. Yalnız Alışan bəyin kefi açılmır, qaş-qabağı dolan bulud kimi sanki yaş tökəcəkdi. O, özlüyündə bu toyu, şadlığı qudurğanlıq sayırdı, “Xozeyin Paşa var-dövlətini gözümüzə soxub nümayiş etdirir”, - deyə fikirləşən Alışan bəy aşığa sifariş verənləri belə pis, xəbis bir nəzərlə süzüb, hirsindən bığını gəmirirdi. Gecə keçirdi. Aşıq çoxdan sifarişlərə son qoyub yarıda olduğu məhəbbət dastanı ilə camaatı ah-uf elətdirirdi. Yeyib doyan toy adamları acı bir hərisliklə aşığa diqqət kəsilmişdi. Məclisin dağılmağının yaxınlaşdığını hiss edən Alışan bəy bir azdan gec olacağını duyub qəfıldən ayağa durdu. Hirslə ayağını yerə vurub: - Şaxla, aşıq, - dedi, - bəsdir, səhərdən baş-beynimizi dəng elədin. ndi də bir qəhrəmanlıq havasında Koroğludan oxu. Məclis bir anlıq susdu. Dünya görmüş aşıq heç kefini pozmadan səsini alçaldıb sazını bir neçə dəfə astadan dınqıldatdı. Üzünü yanaqları pörtüb qızaran Alışan bəyə tutub: - Oğul, bəlkə imkan verəsən bu dastanımı bitirim, az qalıb, sonra sənin... - Yox! - deyə Alışan bəy qudurğan-qudurğan bağırdı. Kişisən, kişi mahnısı oxu. Bəsdir bu ah-uf. Yerdən bəylər, toy adamları narazılıq etdi. Uca boylu bir gənc - xozeyin Paşanın bacısı oğlu ayağa qalxıb: - Gəl, xeyir işimizə qan salma, qonaqsan, qonaq yerində... Qəfildən içəri girən xozeyin Paşa bacısı oğlunun çiynindən basıb: - Sən otur, oğul, özüm cavab verərəm. Bacısı oğlu heç nə deməyib oturdu. Xozeyin hörmətlə və astadan: - Oğul, əvvəla, sən burda hamıdan cavansan, bir də ki, kişinin sözünü... - Mən dedim, qurtardı, Koroğludan oxusun, yoxsa... - Yoxsa, nə olacaq ki... Alışan bəy hirslə əlini gümüş dəstəli xəncərinə atdı: - ndi cəsarəti varsa, oxumasın, - deyib oturdu. Hamı bir anlıq susdu. Pəncərədən, qapıdan boylanan toy xidmətçiləri, qız-gəlin bir-birinin üzünə baxıb, işin pis qurtaracağı barədə astadan təşvişlə pıçıldaşırdılar. Ağsaqqallar da işin məğzini bildiyindən qabağa düşməyə cəsarət etmirdilər. Əhvalat Sarıtellə bağlı idi. ki dəfə xozeynin qapısına elçi göndərən Alışan bəyə qız verməmişdilər. Ə slində qızın bəyə könlü olduğunu bilən xozeyin vermək istəyirdi, Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|