M. T. Do’stova B. X. Xo`janiyozova
Yüklə 4,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 5.
Tabiiy yashash joylarin buzilishi Bio xilma-xillikni kamayishi odatda turlarni yashash joyini buzulishidan boshlanadi. Yangi texnalogiyalarni taraqqiyoti va atrof muhitni buzulishi, inson hayot faoliyati natijasida, katta sur’at bilan borayapti, qachonki yangi sharoitdagi turlarni moslash sur’ati ancha past. Bundan istesno shundoy turlar mavjud, qaysiiki biz ularni begona yoki keraksiz turlar deb tushunamiz va kelajakda planetamizni ularo bilan bo’lib yashashni xolamaymiz. Bundoy turlarga misol uchun tarakanlar, kalamushlar va hokazo, shularga o’xshagan o’simlik va hayvonlar, ya’ni umumiy qilib aytganda hamma sinatropik turlar. Insoni aralashishi ko’pincha tabiiy bio xilma-xillikni pasaytiradi. Biz ko’pgina ekosistemalardagi bazit bir turlarni kamaytirib bizga maqul tbo’lgan boshqa bir turni ko’paytirmoqchi bo’lamiz. Bunday yo’nalishda biz tabiiy holda yaratilgan ekologik nishani buzgan bo’lamiz. Ekologik nishani buzulishi tabiiy holda bio xilma-xillikni pasayishga olib keladi. Tabiiy yashash joylarini buzulishi o’sha joylarni alohida izolyatsiyalashgan maydonlarga bo’linishdan boshlanadi. Fragmentatsiya jarayonida bir xil turlarni ko’payishiga zarur bo’lgan maydon qisqaradi va o’sha turni o’sishi, rivojlanishiga zarar yetkazilgan bo’ladi. Bunga misol bahorda gluxar parandasini xo’rozlari tokga (uchrashishga) yi0iladi. Buning kamida 5-8 gektar maydon lozim bo’ladi, agar uchrashish joyi shu 191 miqdordan kam bo’lsa ramani uchrashishi yuz bermaydi, tabiiy ki ko’payish ham yo’q Har qanday tabiiy omillarni o’zgarishi inson hayot faoliyati natijasida, dar hol ekosistemani muvozanatiga ta’sir qiladi, natijada yashash joy buziladi, buning natijasida bio ximlma-xillik pasayadi. Yana bir yaxshi misol suv havzalarining eftrofikatsiyalanishi jarayoni. Yüklə 4,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|