65
Yuxuda maddənin
əslini gördüyünü iddia
edən şəxs “maddənin
xəyalını gördüyünü”
izah edən dostunun
çiyninə əlini qoyar və:
“İndi mən bir xəyalam?
Sən əlimi çiynində hiss
etmirsən? Elə isə necə
xəyal ola bilərsən?”
-deyər.
Sonra dostunu
avtomobilində
gəzməyə çağırar.
“Gəl, səninlə
gəzintiyə çıxaq.
Sən də belə şeyləri
hardan çıxardığını
izah edərsən”,
-deyər.
Gördüyü bu yuxu o
qədər həqiqidir ki,
həvəslə avtomobilini
işə salıb motora
yavaş-yavaş qaz
verdiyini və arabanı
hərəkətə gətirərək
sürdüyünü əslinin
eynisi kimi görür və
hiss edir.
66
Dostu ilə boğazda
gedərkən dənizin
qoxusunu, dalğaların
səsini, əsən mehi
həqiqətdə olduğu kimi
hiss edir.
Yolda sürətlə gedərkən
ağaclar və yol xətləri
sürətdən göz aparan
görüntü əmələ gətirir
və avtomobilin
yanından sürətlə ötüb
keçir. Bu görüntülərin
gerçək həyatında
gördüklərindən heç bir
fərqi yoxdur.
Elə dostuna etiraz etməyə, o anda yaşadıqlarının xəyal olmadığını izah etməyə
hazırlaşarkən zəngli saatının səsinə oyanır. Oyandıqda isə bir an əvvəl həqiqiliyindən
əmin olduğu hadisələrin və görüntülərin əslində yuxu olduğunu anlayır. Bəs bu insan
hal-hazırda da bir az sonra oyanacağı başqa bir yuxunun içindədirsə?
Dünya Həyatının Beynimizdəki Əksi
ilə Təmasda Olduğumuz Texniki Həqiqətdir
67
və yuxudan oyanmadıqca onların bir xəyal olduğunu anlamırıq. Ancaq
oyandığımız zaman: “Deməli, gördüklərim bir yuxu imiş”, -deyirik. Elə isə
hal-hazırda gördüklərimizin yuxu olmadığını necə sübut edə bilərik? Sadəcə
hələ oyandırılmadığımız üçün içində olduğumuz anı həqiqi zənn edə bilərik.
Hər gecə gördüyümüz yuxulardan daha uzun davam edən bu yuxudan bir gün
oyandırıldıqda bu həqiqətlə qarşılaşa bilərik və bunun əksini söyləyəcək heç bir
dəlilimiz yoxdur.
Dünya həyatının bir yuxu kimi olduğu, ancaq bu yuxudan “böyük oyanma”
ilə oyandıqda insanların yuxu kimi bir aləmdə yaşadıqlarını anlayacaqları
İslam alimləri tərəfindən də dilə gətirilən bir həqiqətdir. Üstün elminə görə
Şeyxi-əkbər (ən böyük Şeyx) kimi tanınan böyük İslam alimi Muhyiddin Ərəbi
bir sözündə Peyğəmbərimiz hz. Muhəmmədin (s.ə.v.) bir hədisini söyləyərək
dünya həyatını yuxularımıza belə bənzətmişdir:
Həzrəti Muhəmməd əleyhissəlam: “İnsanlar yuxudadır, öldükləri vaxt
oyanacaqlar”, -buyurmuşdur. Deməli, dünya həyatında gördüyü şeylər yatan
şəxsin yuxusunda gördüyü şeylər kimidir. Yəni xəyaldır.
15
Bir ayədə isə Allah insanların qiyamət günündə yenidən dirildildikdə belə
deyəcəklərini bildirir:
Onlar deyəcəklər: “Vay halımıza! Bizi yatdığımız yerdən kim qaldırdı?
Bu Rəhmanın məxluqata buyurduğu vəddir. Peyğəmbərlər doğru
deyirlərmiş!” (Yasin surəsi, 52)
Ayədən də göründüyü kimi, insanlar qiyamət günü eynilə yuxudan
oyanan kimi oyanırlar. İnsan dərin yuxuya getdiyi və yuxu gördüyü anda birdən
oyandırıldıqda onu oyandıranın kim olduğunu necə soruşursa, bu insanlar da
eyni şəkildə onları kimin oyandırdığını soruşurlar. Bu ayədə də diqqət çəkildiyi
kimi, dünya həyatı gördüyümüz bir yuxu kimidir və hər insan bu yuxudan
oyandırılacaq və gerçək həyatı olan axirət həyatına dair görüntüləri görməyə
başlayacaqdır.
Süni şəkildə əmələ gətirilən dünyalara digər nümunələr
“Xarici dünya” olmadan hisslərin çox həqiqi şəkildə yaşana biləcəyinə dair
dövrümüzün texnologiyasında da çox əhəmiyyətli nümunələr var. Xüsusilə son
illərdə böyük irəliləyiş göstərən “xəyali gerçəklik” anlayışı çox diqqət çəkir.
Xəyali gerçəklik ən sadə formada kompyuterdə canlandırılan üç
ölçülü görüntülərin bəzi cihazlar vasitəsilə insanlara “gerçək dünya” kimi
göstərilməsidir. Bu gün bir çox sahədə fərqli məqsədlərlə istifadə edilən bu
texnologiya bu səbəbdən “süni həqiqət”, “xəyali dünyalar”, “xəyali mühit”
XƏYALIN DİGƏR ADI: MADDƏ
68
HƏYATINIZI YUXULARINIZ KİMİ TAMAMİLƏ BAŞQA
BİR YERDƏ SEYR EDƏ BİLƏRSİNİZ
Yuxuda qəhvə içən insan qəhvənin şəkərini, qatılığını, içindəki südün dadını həqiqətən
qəhvə içirmiş kimi hiss edir. Ancaq ortada nə qəhvə, nə də içməli bir şey var. Belə ki,
yuxuda qəhvə içən insana birisi yaxınlaşıb: “Hal-hazırda yuxudasan və bu qəhvə əslində
görüntüdür”, -desə, dərhal etiraz edər. “Görüntü ola bilərmi? Bax, istiliyini də hiss edirəm.
Birdən içdikdə dilim yanır. Hətta qəhvəni içdikdə susuzluğum keçdi. Görüntü olsa,
susuzluğumu keçirər?” -deyir. İçdiyini hesab etdiyi qəhvənin əslində beynində əmələ
gələn görüntü olduğunu, içərkən hiss etdiyi istilik, susuzluq kimi hisslərin də beynində
əmələ gələn hisslər olduğunu ancaq yuxudan oyandıqdan sonra anlayar.
Y
uxularımızda yaşadıqlarımızla gerçək həyatda
yaşadıqlarımız eyni məntiqlə əmələ gəlir.
Yuxularımız necə zehnimizdə yaşanırsa, gerçək
həyatımız da zehnimizdə yaşanır. Yuxularımıza
“xəyal” deməyimizin tək səbəbi səhər
oyandıqda bədənimizi yatağımızda görməyimiz
və “deməli, mən yatırdım və bunları yuxuda
gördüm” nəticəsinə gəlməyimizdir.
Bəs
yuxudan
heç
oyanmadan
yaşamağa
davam
etsəniz,
yuxu içində
yaşadığınızı,
gördüklərinizin
heç birinin
əsli ilə təmasda
olmadığınızı anlaya
bilərsiniz?
Qətiyyən yox. Oyanıb özünüzü yatağınızda yatarkən görmədikcə heç vaxt yuxuda
olduğunuzu anlaya bilməzsiniz və bu qədər ömrü gerçək həyatınızı yaşadığınızı zənn edərək
keçirərsiniz. Elə isə gerçək həyat dediyimiz həyatımızın da bir yuxu olmadığını necə sübut
edə bilərsiniz? Bir gün bu gördüyümüz həyatdan çıxıb özümüzü tamamilə başqa bir yerdə,
bu həyatımıza dair görüntüləri seyr edərkən görməyəcəyimizə dair bir məlumatımız var?
Dostları ilə paylaş: |
