XƏYALIN DİGƏR ADI: MADDƏ
144
Hər varlıq bir qədər ilə
yaradılır. Hər hansı bir vaza
hələ istehsal edilməzdən
əvvəl kim tərəfindən, hansı
modeldə istehsal ediləcəyi,
kim tərəfindən, haradan
satın alınıb hansı evin hansı
küncünə yerləşdiriləcəyi və
hansı gün hansı anda necə
düşüb sınacağı Allah qatında
məlumdur.
Zaman da Hissdir
145
Bir avtomobil hələ
istehsal edilməzdən əvvəl
hansı rəngdə olacağı, kim
tərəfindən satın alınacağı,
hətta hansı metal
tullantıları xarabalığında
necə vəziyyətdə olacağı
qədərində bəllidir.
hz. Yaqubun övladlarının təhlükəsizliyi üçün aldığı tədbirdən bəhs olunur. Hz.
Yaqub pis niyyətli insanların diqqətini çəkməmələri üçün oğullarına şəhərə
ayrı-ayrı qapılardan girməyi nəsihət etmiş, amma bunun Allahın müəyyən
etdiyi qədərə əsla təsir etməyəcəyini də onlara xatırlatmışdır:
Dedi: “Oğullarım! Eyni bir qapıdan girməyin, ayrı-ayrı qapılardan daxil
olun. Bununla belə, mən Allahın qəza-qədərini sizdən heç bir şeylə dəf edə
bilmərəm. Hökm yalnız Allahındır. Mən ancaq Ona təvəkkül etdim. Qoy
təvəkkül edənlər də ancaq Ona təvəkkül etsinlər!” (Yusif surəsi, 67)
Allah insanların nə etsələr də, qədərlərini dəyişdirə bilməyəcəklərini bir
ayədə belə bildirir:
Bu qəm qüssədən sonra Allah sizə rahatlıq üçün xəfif bir uyğu
göndərdi. O, sizin bir qisminizi bürüdü. O biri qisminiz isə ancaq öz
canlarının harayına qalaraq: “Bu işdə bizim üçün bir şey varmı?” - deyə
Allaha qarşı haqsız yerə, cahiliyyətə xas olan düşüncələrə qapıldılar.
Onlara de: “Əlbəttə, bütün işlər Allaha məxsusdur”. Onlar sənə açıb
bildirmədikləri şeyləri öz ürəklərində gizlədərək: “Əgər bu işdə bizim
üçün bir şey olsaydı, elə buradaca öldürülməzdik”, - deyirlər. De: “Əgər
siz evlərinizdə olsaydınız belə, alınlarına ölüm yazılmış kəslər yenə
çıxıb əbədi yatacaqları yerlərə gedərdilər ki, Allah sizin ürəklərinizdə
olanları yoxlayıb aşkara çıxartsın və qəlblərinizdə olanları təmizləsin.
Allah ürəklərdə olanları biləndir!” (Ali-İmran surəsi, 154)
XƏYALIN DİGƏR ADI: MADDƏ
146
Ayədən də göründüyü kimi, insan ölməmək üçün xeyir və ibadət olan
işdən qaçsa belə, əgər ona ölüm yazılmışsa, onsuz da öləcəkdir. Hətta ölümdən
qaçmaq üçün əl atdığı yollar və üsullar da qədərində bəllidir və hər insan
qədərindəki hadisəni yaşayacaqdır. Allah bu ayədə də insanlara qədərlərində
yaratdığı hadisələrin məqsədinin onları sınamaq və onların qəlblərini
təmizləmək olduğunu bildirir. “Fatir” surəsində isə hər insanın ömrünün Allah
qatında bəlli olduğu, ana bətninə düşən körpələrin də Allahın izni ilə olduğu
bildirilir:
Allah sizi torpaqdan, sonra nütfədən xəlq etmiş, sonra da sizi cüt-cüt
yaratmışdır. O bilmədən heç bir qadın hamilə olmaz və bari-həmlini
yerə qoymaz. Ömür sahibi olan birinin uzun ömür sürməsi də, onun
ömrünün qısaldılması da ancaq kitabda yazılmışdır. Həqiqətən, bu,
Allah üçün çox asandır. (Fatir surəsi, 11)
“Qəmər” surəsinin aşağıdakı ayələrində isə insanın hər etdiyinin sətir-
sətir yazılı olduğu bildirilərkən, cənnət əhlinin yaşadıqları da yaşanmış şəkildə
danışılır. Daha əvvəl də bildirildiyi kimi, cənnətdəki gerçək həyat bizim üçün
gələcəkdir. Ancaq cənnətdə olanların həyatları, söhbətləri, ziyafətləri hal-hazırda
Allahın hifzində mövcuddur. Biz doğulmadan əvvəl də bütün bəşəriyyətin
dünyadakı və axirətdəki gələcəyi Allah qatında bir an içərisində yaşanmışdır
və Allahın hifzində mühafizə edilir:
Onların etdiyi hər şey dəftərlərdədir!
Hər bir kiçik və böyük yazılmışdır!
Şübhəsiz ki, müttəqilər cənnət bağlarında və çaylar kənarında,
Haqq məclisində, qadir hökmdarın (Allahın) hüzurunda olacaqlar!
(Qəmər surəsi, 52-55)
Allah qatında zamanın tək bir an olduğunu, Allah üçün keçmiş və gələcək
olmadığını Quranda istifadə edilən bu üslubdan anlayırıq. Göründüyü kimi,
bizim üçün gələcək zamanda olacaq bəzi hadisələr Quranda çoxdan olub-
bitmiş hadisə kimi danışılır. Çünki Allah keçmişi də, gələcəyi də bir an kimi
artıq yaratmışdır. Buna görə, gələcəkdə olacağı danışılan hadisə artıq olub-
bitmişdir. Amma biz görmədiyimiz üçün onu gələcək zənn edirik. Məsələn,
axirətdə insanların Allaha verəcəkləri hesabın bildirildiyi ayələr çoxdan olub-
bitmiş hadisə kimi bəhs edilir:
Sur çalınacaq, Allahın göylərdə və yerdə olan istədiyi kimsələrdən
başqa, dərhal hamı yıxılıb öləcək. Sonra bir daha çalınan kimi onlar
qalxıb (Allahın əmrinə) müntəzir olacaqlar!
Zaman da Hissdir
147
Yer öz Rəbbinin nuru ilə işıqlanacaq, kitab qoyulacaq, peyğəmbərlər və
şahidlər gətiriləcək, onlar arasında ədalətlə hökm olunacaq və onlara
haqsızlıq edilməyəcəkdir! Hər kəs öz əməlinin cəzası veriləcəkdir!
Allah onların nə etdiklərini ən yaxşı biləndir! Kafirlər dəstə-dəstə
cəhənnəmə sürüklənəcəklər. Nəhayət, ora çatınca onun qapıları açılacaq
və cəhənnəm gözətçiləri onlara deyəcəklər: “Məgər sizə öz içərinizdən
Rəbbinizin ayələrini oxuyan, sizi bu gününüzə qovuşacağınızla qorxudan
peyğəmbərlər gəlməmişdi?” Onlar isə: “Bəli (gəlmişdi), lakin əzab sözü
kafirlər barəsində vacib oldu!” – deyə cavab verəcəklər. (Onlara) belə
deyiləcək: “Girin cəhənnəmin qapılarına orada əbədi qalmaq üçün!”
təkəbbür göstərənlərin məskəni necə də pisdir! Rəbbindən qorxanlar da
dəstə-dəstə Cənnətə gətiriləcəklər. Nəhayət, ora çatınca onun qapıları
açılacaq və (cənnət) gözətçiləri: “Salam əleykum! Xoş gəldiniz! Əbədi
qalacağınız cənnətə daxil olun!” – deyəcəklər. (Zumər surəsi, 68-73)
Bu barədə digər misallar isə belədir:
Hər bir kəs bir sürüyən və bir də şahidlə gəlmişdir. (Qaf surəsi, 21)
Və (göy) süst düşüb parçalanmışdır. (Haqqə surəsi, 16)
Və onları etdikləri səbir müqabilində cənnətlə və ipəklə
mükafatlandırmışdır. Onlar orada taxtlara söykənmiş, orada nə günəş,
nə də sərt soyuq görəcəklər. (İnsan surəsi, 12-13)
Cəhənnəm də hər görənə görünəcəkdir. (Naziat surəsi, 36)
Bu gün isə möminlər kafirlərə gülürlər. (Mütəffifin surəsi, 34)
Günahkarlar atəşi görüncə ona düşəcəklərini yəqin etmiş və oradan baş
götürüb qaçmağa bir yer tapa bilməmişlər. (Kəhf surəsi, 53)
Yuxarıdakı ayələrdə ölümümüzdən sonra yaşanacaq hadisələrdən yaşanmış
və bitmiş hadisələr kimi bəhs edilir. Çünki Allah bizim bağlı olduğumuz nisbi
zaman ölçüsündən və məkandan uzaqdır. Allah bütün hadisələri zamansızlıqda
diləmiş, insanlar bunu etmiş, bütün bu hadisələr yaşanmış və nəticələnmişdir.
Böyük-kiçik hər hadisədən Allahın xəbəri olduğunu və bir kitabda qeyd
olunduğu həqiqəti isə aşağıdakı ayədə belə xəbər verilir:
Sən nə iş görsən, Qurandan nə oxusan, nə iş görsəniz, onlara daldığınız
(onları etdiyiniz) zaman Biz sizə şahid olarıq. Yerdə və göydə zərrə qədər
bir şey sənin Rəbbindən gizli qalmaz. Ondan daha böyük, daha kiçik
Dostları ilə paylaş: |