www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
33
Multikulturalizm Azərbaycanın dövlət siyasəti,
cəmiyyətin həyat tərzidir
Azərbaycan dünyanın humanitar kataklizmlər baĢ verməyən nadir
ölkələrindəndir. Humanitar məsələ bu gün özündə mədəniyyətlərin,
sivilizasiyaların, konfessiyaların qarĢılıqlı münasibətlərini ehtiva
etməkdədir. Ölkəmizdə tarixən bu sahəyə ən pozitiv mövqe
sərgiləndiyi üçün bu gün Azərbaycan dünyanın humanitar
əməkdaĢlıq mərkəzinə çevrilib. Ġlk Forum 2010-cu ilin yanvarında
Bakıda keçirildi. Bu tədbir geniĢ rezonansa səbəb oldu və effektiv
nəticələr verən ənənəyə çevrildi. Bu il Heydər Əliyev Mərkəzində
keçirilən növbəti Üçüncü Beynəlxalq Forum öz iĢində humanitar
əməkdaĢlığın aktual məsələlərini müzakirə edib. Tədbirdə 70
ölkədən 800-ə yaxın qonaq iĢtirak edib. Onların arasında nüfuzlu
ictimai-siyasi xadimlər, sabiq dövlət baĢçıları, Nobel mükafatı
laureatları və baĢqaları iĢtirak ediblər. Ġki günlük Forumda olduqca
mühüm, dövrün çağırıĢlarına cavab verən mövzular səkkiz dəyirmi
masada müzakirə obyekti olub: ―Texnologiyaların konvergensiyası
və gələcəyin konturları:‖XXI əsrin çağırıĢları‖, ―Ġqtisadi inkiĢafın
humanitar aspektləri‖, ―Elmi innovasiyalar və onların təhsil
mühitinə transferi‖, ―Multikulturalizm və özgünlük: cəmiyyətdə
dəyər konsensusu axtarıĢında‖, ―Postmodern dövründə milli
özünüdərk‖, ―Davamlı inkiĢaf və ekoloji sivilizasiya‖, ―Molekulyar
biologiya və biotexnologiyanın nailiyyətləri: nəzəriyyədən
təcrübəyə‖, ―QloballaĢan informasiya məkanında medianın aktual
məsələləri‖. Azərbaycan Prezidenti açılıĢ mərasimindəki nitqində
Azərbaycanda son illərdə müxtəlif mövzularla bağlı mötəbər
beynəlxalq tədbirlər, konfranslar, sammitlər keçirildiyini, Bakının
bir növ beynəlxalq əməkdaĢlıq mərkəzinə çevrildiyini, Humanitar
Forumun da bu sırada öz yeri olduğunu vurğulamıĢdır: ―Bu il
Cənubi Qafqazda və Mərkəzi Asiyada ilk dəfə olaraq Bakıda Davos
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
34
Ümumdünya Ġqtisadi Forumu, Madrid Klubunun toplantısı
keçirilmiĢdir. Artıq iki dəfə Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu
keçirilmiĢdir. Bakı Humanitar Forumunun da bu sırada öz yeri
vardır. Əminəm ki, Forum çərçivəsində aparılacaq diskussiyalar,
fikir mübadiləsi beynəlxalq humanitar əməkdaĢlığa öz töhfəsini
verəcəkdir. Belə tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi yəqin ki,
təbiidir. Çünki bütün dövrlərdə Azərbaycanda bütün millətlərin,
dinlərin nümayəndələri sülh, əmin-amanlıq, qardaĢlıq Ģəraitində
yaĢamıĢlar. Azərbaycanda hökm sürən ictimai-siyasi quruluĢdan
asılı olmayaraq bütün dövrlərdə Azərbaycan dözümlülük,
tolerantlıq məkanı olmuĢdur. Bu gün müstəqil Azərbaycan öz
siyasətini bu təməl üzərində qurur‖. YaĢadığımız XXI əsrin
xarakterik xüsusiyyəti bütün dövlətlərin istər iqtisadi, istər siyasi
arenasına, istərsə də sosial həyatına qloballaĢma prosesinin
təsirlərini gətirməsidir. Yer kürəsində əhalinin sayı 6 milyardı ötür
və daim artır . Bir çox ölkələrdə iqtisadiyyat zəifdir, əhalinin
tələbini ödəmir. Nəticədə milyonlarla insan aclıq çəkir, ehtiyac
içindədir. Buna görə də digər ölkələrə kütləvi axın baĢlayır. Bundan
baĢqa, hər bir ölkənin sosial tələbi vardır. Bu tələbat iqtisadiyyatın
da qarĢısına daim yeniləĢmək, müasirləĢmək və verilən sosial
sifariĢi ödəmək tələbi qoyur. Bu tələb ilk növbədə öz əhlisinin
sosial ehtiyaclarını ödəməklə bağlıdır. Bu tələbin öhdəsindən gələn
dövlətlər digər kasıb ölkələr üçün cəlbedici olurlar. Həmin dövlətlər
miqrantlar üçün də iĢ və dolanıĢıq yeri kimi maraqlı görünürlər.
Nəticədə qanuni və qeyri-qanuni miqrasiya baĢlayır. Həmin ölkələrə
miqrasiya nə qədər güclü olarsa o qədər də iqtsadi, sosial və
nəhayət, siyasi balansda tarazlıq pozula bilər. Buna görə də hazırda
qloballaĢma prosesinin qarĢısında duran ən mühüm vəzifələrdən biri
və önəmlisi beynəlxalq iqtisadi inteqrasiyanı sürətlə və səmərəli
həyata keçirməkdən ibarətdir. Bu inteqrasiya nəticəsində bəzi
ölkələr tranzit dövlətlərə çevrilir, bəziləri müxtəlif iqtisadi birliklər
yaradır, bəziləri də ərazilərində azad iqtisadi zonalar təĢkil edir.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
35
Ġnteqrasiya prosesində də təbii və qeyri-təbii miqrasiya baĢ verir. Bu
zaman da humanitar məsələ aktual problem kimi öz həllini tələb
edir. Buna görə də humanitar məsələ beynəlxalq problem və
dövlətlərarası saziĢlərlə, beynəlxalq normalarla öz həllini tələb edir.
Dövlət baĢçısı humanitar problemlərin mühüm əhəmiyyət
daĢıdığını, bu forumun artıq beynəlxalq əməkdaĢlıqda öz müsbət
rolunu oynadığını qeyd etmiĢdir. Bu gün humanitar problemlərin
həlli dünya miqyasında mühüm əhəmiyyət daĢıyır. Dünyanın
müxtəlif regionlarında baĢ verən siyasi, ictimai kataklizmlər,
üstəgəl ekoloji dəyiĢikliklərin yaratdığı fəlakətlər nəticəsində
insanlar çox böyük faciə və məhrumiyyətlərlə qarĢılaĢırlar. Bundan
baĢqa diqqət etdikdə bu kataklizmlərin əsasında milli-dini
anlaĢılmazlıqların da böyük rol oynadığını aydın görmək olar.
Azərbaycan isə bu gün dünyanın ən sabit, multikulturalizmi
yaĢadan, qoruyan ölkələrindəndir. Azərbaycanda tarixən bütün
etnoslar qardaĢ kimi yaĢayıb, milli-dini zəmində qarĢıdurma heç bir
vaxt baĢ verməyib və bir vətən üçün çalıĢıb yaĢayıblar. Bu
keyfiyyət xalqımızın qədimdən-qədim özünəməxsus dövlətçilik
ənənəsini yaĢatması və inkiĢaf etdirməsi ilə bağlıdır və hazırkı
qlobalizm prosesində çox pozitiv və nümunəvi bir yaĢam
təcrübəsidir. Azərbaycanda millətlərarası, dinlərarası münasibətlərin
sağlam zəmində qurulması və dövlətin siyasi, iqtisadi və sosial
həyatında müsbət nəticələrlə müĢayiət olunması bu gün çox
xarakterik və artıq dünyada da təsdiq və təqdir olunan bir
göstəricidir. Belə ki, hər bir azərbaycanlı ölkəmizdə tarixən yaĢayan
bu adi insani birgəyaĢayıĢ normasını xalqımızın milli-mənəvi
dəyərinin ayrılmaz hissəsi sayır, dövlətçilik ənənəmizdə
multikulturalizmi təqdir edir. Digər tərəfdən bu xarakterik keyfiyyət
təbii ki, xalqımızın qədimdən milli eqoizmdən uzaq, bəĢəri
dəyərlərin daĢıyıcısı olduğunun təsdiqidir. Təsadüfi deyil ki,
Qarabağ uğrunda döyüĢlərdə azərbaycanlılarla yanaĢı digər
xalqların da övladları erməni iĢğalçılarına qarĢı qəhrəmanlıqla
Dostları ilə paylaş: |