MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 591 Təsəvvür etmək heç də çətin olmaz ki, bundan sonra ona Feysbukda ermənipərəstlər və ermənilər tərəfindən necə hücümlar oldu. Bilsirsinizmi, o hücumların cavablarını birinci kimlər verməyə baĢladı? Və Volpenin tərəfində kimlər durdu? Həmin o tələbələr ki, onlar Azərbaycan multikultrualizmini fənn kimi keçmiĢdilər. Və o tələbələr ki, Azərbaycanda öz gözləri ilə yay məktəbində gəlib, mutikultrualizm məktəbində iĢtirak edib. Yəni fənn olaraq keçdiklərini əyani Ģəkildə Azərbaycanda da görmüĢdülər.
Budur Azərbaycanın dostlarının sayının artırılması və azərbaycanlının öz sözünün deyənə qədər onun dostunun onun əvəzinə bu sözü deməsi. Sistem bu Ģəkildə qapanır. Cənab prezident bu ili multikultrualizm ili elan etdi. Bütün bunların iĢığında həmin xarici ölkələrdəki universitetlərin də sayı artacaq və elə güman edirəm ki, biz də Azərbaycan multikultralizmi haqqında sözümüzü daha geniĢ auditoriyada demək imkanı ələ edəcəyik.
Bu gün bütün dünyada multikultralizm istiqamətində iki qütb formalaĢmaqdadır. Bu qütbin biri nikbin, digər qütb isə bədbin qütb adlandırıla bilər. Bədbin qütbün lideri belə deyək ki, Ġngiltərənin baĢ naziri Devid Kemerondur. O elan etdi ki, Britaniyada multikultralizm iflasa uğrayıb.
Bunun da yəqin ki, obyektiv və subyektiv tərəfləri var. Bu gün nikbin qütbün təmsilçisi Ġlham Əliyevdir. Prezident Ġlham Əliyev deyir ki, multikutralizmin alternativi yoxdur. Azərbaycanda multikultralizm yaĢayır və yaĢayacaq. Bu o deməkdir ki, Azərbaycanda mərhəmət hissi, Ģəfqət hissi, baĢqasının halına acımaq hissi, özünə gördüyün münasibəti baĢqasına da göstərmək hissi daima üstünlük təĢkil edəcək və bu istiqamətdə dünyaya çox örnəklər verə bilərik.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu
592
- Kamal müəllim, indi Avropanı baĢa düĢmək olar. Avropa 2011-ci ildən bu yana yaĢanmıĢ proseslərin içərisində xeyli problemlərlə üzləĢdi. O cümlədən, miqrantların kütləvi axını ilə. Belə qənaətin formalaĢması müəyyən mənada bundan qaynaqlanır ki, Avropa miqrant axını qarĢısında multikultralizm idealarının iflasa uğradığını bəyan etdi. Azərbaycan isə faktiki olaraq, bütün dünyaya bunun əksini sübut eləməklə məĢğuldur və təcrübədən də görünür ki, bunu uğurla edir. Risk nə qədərdir?
- Siz çox maraqlı məsələyə toxundunuz. Mən öz aləmimdə bu məsələ ilə yaxından tanıĢ olmağa və tədqiq eləməyə çalıĢımıĢam. Burda biz iki məqamı bir-birindən ayırmağa çalıĢmalıyıq. Avropada baĢ verən situasiyanı Azərbaycanda bu gün hökm sürən situasiyadan fərqləndirən iki məqam var. Bu miqrantların gəliĢi ilə bağlı məqamdır. Avropada baĢ verən prosesi ―sonrakı müxtəlifliklərin toqquĢması‖ adlandıra bilərik. Azərbaycanda isə sonrakı yox, ilkin müxtəliflik olub. Yəni bu miqrantlar artıq Avropaya gələndə, onlar artıq püxtələĢmiĢ, formalaĢmıĢ mədəniyyətləri ilə gəlirdilər.
Bu iki mədəniyyət bir-biri ilə toqquĢanda məlumdur ki, heç biri o birsinin qarĢısından geri çəkilmək istəmir. Amma Azərbaycanda əyyami-qədimdən multikultral mühitin olması həm də onunla Ģərtlənir ki, burda müxtəlif xalqlar bir-birinin yanında öz mədəniyyətləri ilə ilkin olaraq yaĢayıblar. Bunların arasında öz və özgə qarĢıdurması olmayıb. Olubsa da, özünün ən yumuĢaq formasında təzahür edib. Bu ilkin müxtəlifliklə sonrakı müxtəlifliyin həmin ölkələrə nələr gətirdiyini biz özümüz üçün müəyyənləĢdirməsək, Avropada pessimist nəticənin, Azərbaycanda optimist nəticənin sirlərinə vaqif ola bilmərik.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi – II Elmi toplu 593 - Məsələ burasındadır ki, bu idealogiya həm ilk baxıĢdan çox sadə, cazibədardır, həm də alt qatında mürəkkəbliyi var. Nədən gedir söhbət? Azərbaycan çoxlu millətlərin yaĢadığı ölkədir. Burada çoxlu millətlərin mədəniyyətləri var. Eyni zamanda, bu millətlər milli mədəniyyətə tövhələrini verir. Öz eksklüzivliklərini qorumaq Ģərti ilə. Siz bu xidmətin baĢında dayanan bir adam kimi bu çox incə xəttə necə nail olursunuz? Mənim üçün çox mürəkkəbdir, doğurdan deyirəm, eyni zamanda həm onu qoruymaq, həm də xətti qorumaq.
- Yenə də məsələnin kökünə vardınız, həmiĢə olduğu kimi. Bütün bunları cənab prezident öz hədəflərini müəyyənləĢdirəndə çox dəqiq Ģəkildə göstərdiyindəndir ki, biz həmin o incə və həsas xətlərlə bir- birinə yaxınlaĢan, toqquĢa bilən, amma toqquĢmayan məqamları bir-birindən ayırmağa çalıĢırıq və buna müvəffəq oluruq. 3 istiqmət saydınız siz mənim təmsil etdiyim xidmətin adını çəkərkən - milli münasibətlər, dini münasibətlər və multikultral münasibətlər.
Mən Azərbaycanın bir çox kəndlərində, rayonlarında oldum. Demək olar ki, hamısında məscidlərdə din xadimləri ilə, ziyalılarımızla görüĢdüm və hər dəfə mən bir daha əmin oldum ki, dini münasibətlərdən danıĢanda biz
istər-istəməz milli
münasibətlərdən danıĢmıĢ oluruq, milli münasibətlərdən danıĢanda öz-özündən multikultural dəyərlər haqqında danıĢmaq ortaya çıxır. Bunların 3-ü də bir-biri ilə son dərəcə sıx bağlıdır. Ona görə də həmin ilkin müxtəlifliyin qorunması naminə bu torpaqda kim kimdən əvvəl olub müddəasını və iddiasını bir tərəfə qoyaraq, bir- birimizin yanında, əyyami-qədimdən bir yerdə olmağımızdan çıxıĢ edərək, ancaq bu Ģəkildə bir-birimizi baĢa düĢə və bir-birimizi anlaya bilərik.
Yüklə 4,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|