130
lanish bo‘yicha 1000 dan ortiq har hil ixtiro va takliflar mavjud (AQSH, Buyuk
Britaniya,
Fransiya, Rossiya).
10.2 Okean va dengizlardagi to‘lqinlar, ularning o‘lchamlari va
energetik xarakteristikalari.
Dengiz va okeanlardagi to‘lqinlar asosan shamol yordamida hosil bo‘ladi.
Ammo quyidagi sabablarga ko‘ra ham to‘lqinlar hosil bo‘lishi mumkin [34]:
suv sathini ko‘tarilib-tushishiga (oy, er va quyoshning suv sathining
o‘zgartiruvchi kuchlariga)
nisbatan;
barometrik (atmosfera bosimining keskin o‘zgarishiga nisbatan);
seysmik-sunami (kuchli er qimirlashi yoki vulqonlar otilishiga nisbatan);
kemalar harakati tufayli hosil bo‘ladigan to‘lqinlar.
Har bir to‘lqin quyidagi elementlari bilan xarakterlanadi (77-rasm):
to‘lqinning o‘rkachi-cho‘qqisi (to‘lqing o‘rkachining eng yuqori nuqtasi);
to‘lqinning tagi (to‘lqin tagidagi eng past nuqta);
to‘lqin balandligi – h (to‘lqin o‘rkachi va tagi oralig‘idagi masofa);
to‘lqin uzunligi – L (ikkala o‘rkach orasidagi gorizontal masofa);
to‘lqinning davri – T (to‘lqinni o‘z uzunligi masofasini o‘tishi uchun zarur
bo‘lgan vaqt);
Dostları ilə paylaş: