“Матн лингвистикаси” фани бўйича ўқув қўлланма яратилмоқда
Yüklə 2,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
| matnni gaplar ketma-
ketligining bog‘lanishlilik asosida og‘zaki yoki yozma shaklda yuzaga keladigan struktur, mazmuniy va kommunikativ yaxlitligi tarzidagi butunlik sifatida, til sintaktik sathining oliy darajadagi birligi sifatida talqin etish maqsadga muvofiq. Bunday talqin, albatta, matnga xos boshqa turli xususiyatlar, belgilar, kategoriyalarning mavjudligini mutlaqo inkor etmaydi. Masalan, prospeksiya va retrospeksiya, konseptuallik, avtosemantiya va sinsemantiya, informativlik, modallik, tugallanganlik kabi bir qancha kategoriyalar mazkur ta’rifda ta’kidlangan bog‘lanishlilik va yaxlitlik tushunchalari bilan u yoki bu darajada bog‘liqdir. Bu kategoriyalar matnning mohiyatiga daxldor mazkur ikki o‘zak xususiyatning reallashuvida ishtirok etadi. Shuning uchun ham matn ta’rifida matnga xos bo‘lgan barcha xossalarni, kategoriyalarni birma-bir aks ettirish uchun alohida bir zaruriyat yo‘q. Zotan, har qanday ta’rifning bosh, asosiy maqsadi, qanday fanda bo‘lishidan qat’i nazar, muayyan hodisaning tamal mohiyati va umumiy tabiatini ko‘rsatib berishni nazarda tutadi. Nazorat uchun savol va topshiriqlar 1. L.M.Losevaning matnga bergan ta’rifi qanday? 2. I.R.Galperinning matnga bergan ta’rifi qanday? 3. Z.Y.Turayevaning matnga bergan ta’rifi qanday? 4. M.Hakimovning matnga bergan ta’rifi qanday? 5. R.A.Karimovaning matnga bergan ta’rifi qanday? 6. O.V.Dolgovaning matnga bergan ta’rifi qanday? 7. Diskurs termini nimani anglatadi? 8. O.L.Kamenskayaning matnga bergan ta’rifi qanday? 9. Amerika tilshunoslari Kats va Fodor konsepsiyasiga ko‘ra matn nima? 10. O‘zbek tilidagi matn muammolari bilan muntazam shug‘ullanib kelayotgan A.Mamajonov va M.Abdupattoyevlarning matnga bergan ta’rifi qanday? 11. M.Yo‘ldoshevning matnga bergan ta’rifi qanday? Yüklə 2,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|