Mavzu. Birinchi jahon urushidan keyin Turkiya, Eron, Afg`oniston

1920 yil 10 avgustda Parij tinchlik konferensiyasida Turkiya bilan sulh shartlari kelishib olindi. Sevr tinchlik shartnomasi imzolandi.

birinchidan, asli Turkiyaning o‘ziga tegishli bo‘lmagan barcha xududlarni endi tashkil qilingan Millatlar Ligasi mandati ostiga o‘tkazdi (mandatni Angliya va Fransiya oldi);
ikkinchidan, Turkiyaning o‘z hududini ham bo‘lishni ko‘zda tutdi. Sharqda Armaniston va Kurdiston mustaqil davlatlarini tuzish boshlandi. Sharqiy Frakiya Adrianopol shahri bilan Gresiyaga o‘tadigan bo‘ldi, bo‘g‘ozlar zonasi ustidan xalqaro nazorat o‘rnatildi, Anatoliyaning bir kismi Yevropa davlatlarining ta’sir zonalariga bo‘lindi;
uchinchidan, Turkiya ustidan Antanta davlatlarining to‘liq moliyaviy nazorati o‘rnatilishi ko‘zda tutildi, turk armiyasi to‘liq qurolsizlantirilishi, mamlakat xududi ustidan kapitulyatsiya rejimi o‘rnatilishi lozim edi.
1
2
3
Gresiya armiyasi M. Kamol qo‘shinlari pozitsiyasiga hujum qilishni davom ettirdi, ammo 1921 yil 10 yanvar kuni Inenyu degan joyda to‘xtatildi.
Antanta davlatlari 1921 yil fevral - mart oylarida Londonda Turkiya ma salasi bo‘yicha ikkinchi konferensiyaga yig‘ildi.
Ayni paytda M. Kamol qo‘shinlarining Armaniston va Gruziyaga qarshi harakatlari natijasida
Mojaro 1921 yil 16 martda Turkiya bilan Rossiya o‘rtasida shartnoma imzolanishi bilan yakunlandi. 10 mln rubl
1921 yil 31 martda Gresiya armiyasi Inenyuda turklar mudofaasini yorib o‘tishga yana bir bor harakat qildi. Ismet
1921 yil yozda greklar mudofaani yorib o‘tdi va avgustda Ankaraga yetib keldi. M. Kamol bosh qo‘mondon etib tayinlandi va cheklanmagan vakolatlarga ega bo‘ldi.
1921 yil 23 avgustda Sakarya daryosi yonida janglar boshlandi. U juda dahshatli bo‘lib, 22 kun davom etdi; natijada greklar armiyasi tor-mor qilindi.
1921 yil 20 oktyabrda Fransiya Turkiya bilan separat sulh imzoladi, M. Kamol hukumatini tan oldi va o‘z qo‘shinlarini olib chiqib ketdi.
1922 yil 30 avgustda Turkiya armiyasi kuchlarini yig‘ib, qarshi xujumga o‘tdi va greklar armiyasini uzil-kesil tor-mor qildi.
1922 yil 9 sentyabrda turk qo‘shinlari Izmirga kirib keldi, greklar armiyasi shtabi asir tushdi.
1922 yil 18 sentyabrda Turkiya hududi to‘liq ozod qilindi, 11 oktyabrda esa Gresiya bilan sulh imzolan-di.
1922 yil 1 noyabr kuni Turkiya Buyuk Millat majlisi sulton hokimiyatini bekor qilish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Sulton Mehmed VI taxtdan ag‘darildi va mamlakatni tark etdi
Barcha musulmonlar xalifasi qilib sulton sulolasi vakili Abdul Majid II saylandi.
1861-1926
1918-1922
36-sulton
1868-1944
1922-1924
36-sulton