Mavzu: Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot bilan bog'liqligi

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Mavzu: Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot bilan bog'liqligi

Mavzu:

Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot bilan bog'liqligi

Reja:

• Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot namunalari bilan bogzi hollarda bolalar o`z o`yinchoqlari asosida o`zlari ham alla, qo`shiq va ovunmachoqlar to`qiydilar. Bularning hammasi bir bo`lib faqat yaxshi tarbiyani targ`ib qiladi. Bolalar xalq og`zaki ijodining pedagogika bilan bog`lanishi alladan boshlanadi.
  

  Alla - qo`shiq

  • Alla - qo`shiq
  • Alladir hayotda sevimli qo`shiq,
  • Onalar kuylaydi yurakdan jo`shib.
  • Bolasin umriga umrlar tilar,A
  • Allaga dildagi niyatin qo`shib.
  • Bu qanday sinoat, men bilolmadim,
  • Tazimi. Yoshi ulug`mi, kichikmi alla eshitgan, alla og`ushida, tazimi. Yoshi ulug`mi, kichikmi alla eshitgan, alla og`ushida, tatibor bering:

• Edodi hosil qilinadi, - deb alla va beshikning norasida kamolotida muhim ahamiyat kasb etishini tazozlagan har narsadan yuqori qo`yib alla aytadi:
  • Alla qadimiy xalq qo`shig`i. Alla va beshik xamohang yuradi. Bu haqda buyuk alloma Abu Ali ibn Sino, - ...Bolaning mijozini kuchaytirmoq uchun unga ikki narsani qo`llamoq kerak. Biri bolani sekin-sekin tebratish, ikkinchisi, uni uxlatish uchun odat bo`lib qolgan musiqa va allalashdir. Shu ikkisini qabul qilish miqdoriga qarab bolaning tanasi bilan badan tarbiyaga va ruhi bilan musiqaga bo`lgan istekidlab o`tgan. Buni dildan his qilgan ona chaqalog`ini o`zi suyugan, ezolari, jonivorlar, parranda-yu, darrandalar bilan oshno bo`ladi. Tabiat insonga xizmat qiladi. Inson uni ehtiyot qilishi, parvarishlashi, o`stirishi, ko`paytirishi lozim. Shu mazolari, jonivorlar, parranda-yu, darrandalar bilan oshno bo`ladi. Tabiat insonga xizmat qiladi. Inson uni ehtiyot qilishi, parvarishlashi, o`stirishi, ko`paytirishi lozim. Shu manoli gaplar maqol, deb yuritiladi. Maqol xalqning, bir necha avlodlarning aqlu farosati hamda turmush tajribasining yakuni, ular donishmandligining mahsulidir. Maqollarda hayotning achchiq-chuchugini tatib ko`rgan, turmushdagi hodisalarga aql ko`zi bilan qaraydigan, sof vijdonli, olijanob, mehnatkash kishining biror voqea-hodisadan, biror kishidan yoki biror ishdan chiqargan xulosasi bayon qilinadi. Bu xulosa biror kishi uchun (ko`proq bolalar uchun) yo`l ko`rsatuvchi bo`lib xizmat qilishi mumkin. Maqollar xalqning aql-idroki, ijtimoiy-tarixiy tajribasi, kurashi hamda mehnatining badiiy ifodasi sifatida yaratilib kelinmoqda.
    • Bolalar xalq og`zaki ijodida maqollar yetakchi o`rinda turadi. Xalq yaratgan g`oyat ixcham, chuqur va tugal manoni ifoda eta bilishi, ixcham, pishiq va puxtaligi bilan xalq og`zaki ijodining boshqa janr turlaridan farq qiladi. Ularda mehnatkash xalqning orzu-umidlari, o`zaro munosabatlari, vatanparvarlik, insonparvarlik hislatlari, o`y-fikrlari o`ziga xos shaklda aks etgan bo`ladi. Shu sababdan ular bolalarni to`g`ri, mantiqiy fikrlashga, maqsadni qisqa, ixcham va lo`nda bayon etishga o`rgatadi, ularning badiiy didini oshiradi, tarixiy hodisalarning mohiyatini yaxshiroq, chuqurroq payqab olishga yordam beradi. Bundan tashqari, maqollar ona tilining eng nozik badiiy xususiyatlarini bilishga va so`z boyligini ham oshirishga ko`maklashuvchi bir vosita sifatida xizmat qiladi. Kuzatishlarimizdan shunday xulosaga keldikki, deyarli barcha maqollarda birinchi navbatda bola tarbiyasi - odob yotar ekan.
      

      Edaz kalom; Avval o`yla odobi undan aziz; Inson odobi bilan, osmon oftobi bilan; Odob bozorda sotilmas; Odobning boshi til; Otang bolasi bo`lma, odam bolasi bo`l; Yaxshi xulq kishining xusni; Ustozingga tik qarasang, to`zasan; Hurmat qilsang, asta-sekin o`zasan; To`g`ri o`zar, egri to`zar bunday iboratomuz maqollar ro`yxatini yana cho`zish mumkin.

      
      

      Bola to`g`ri so`z, odobli, aqlli bo`lib kamol topmog`i lozim. Ana shunday bola bor ovoz bilan:

      
      - Ong ko`zimiz ochamiz,
      

      Tong ko`zimiz ochamiz.

      
      Boqamiz keng olamga,
      

      Barchaga teng olamga! devlar, jinlar, yalmog`iz kampirlar, ajdarlar ular huzuriga odamzod borganda, ularga salom berganida naviy yo`ldosh bo`lib ketishidadir.

      
      Ertaklar insonning maqul illatlar tanqid ostiga olinadi; mardlik,
      epchillik, dovyuraklik, mehnatsevarlik, halollik, vafodorlik, saxiylik g`oyalari ulug`lanadi.
      

      Xalq ertaklari o`z xususiyatlariga ko`ra bir necha turga bo`linadi: hayotiy ertaklar, hayvonlar haqidagi ertaklar, sehrli tiboriz uchun raxmat.

      Tayyorladi:

      1-kurs 191-guruh BTI va STI (sirtqi) talabasi

      Allaberganova Sohiba

      
      http://fayllar.org