Borliq va mavjudlik.
Atrofimizdagi odam, olam,
tabiat, jamiyat, tafakkur, g'oyalar, o'y-xayollarimiz barchasi birday
mavjuddir, ular turli tarzda va shaidlarda namoyon bo'lib, hammasi
mayjudlik belgisi ostida umumlashib, borliq tushuncljasiga kiradi.
Materialistik mazmundagi borliq tushufichasi ta'rifiga faqat
ob'ektiv real olam, ongdan tashqaridagi, unga bog'liq bo'lmagan jismoniy
mohiyatga ega bo'lgan narsalargina kiritiladi. Borliqning ideal, virtual,
potentsial, abstrakt, ma'naviy shakllari bu ta'rifdan tashqarida qoladi.
Aslida esa, borliq kategoriyasi umumiy abstraictsiya bo'lib,
mayjudlik belgisi bilan barcha narsa va hodisalarni o'ziga qamrab
oluvchi o'ta Keng tushunchadir. U o'ziga nafaqat ob'ektiv
геаllikni, balki
sub'eictiv
геаllikni ham qamrab oladi. .
Borliq mavjudlik va reallik tushunchalariga qaraganda ham
kengroq tushunchadir. Mavjudlik — borliqning hozirgi paytda namoyon
bo'lib turgan qismi bo'lib, o'tgan va mavjud bo'ladigan narsa va hodisalar
ham borliq tushunchasiga kiradi. Reallik esa, mayjudlikning hammaga
ayon bo'lgan, ular tomonidan tan olingan qismi. Borliq o'ziga reallhcni
ham, mavjudlkni ham qamrab oladi. An'anaviy falsafiy qarashlarda
borliqning uchta sohasi ajratib ko'rsatiladi. Ularga: tabiat borlig'i,
jamiyat borlig'i, ong borlig'i kiradi. Bular uchun eng umumiy belgi,
ularning mavjudligidir.
Shuningdek, falsafiy adabiyotlarda tabiat borlig'i va jamiyat
borlig'ining quyidagi shakllari ham farqlanadi.
Dostları ilə paylaş: |