Mavzu dolzarbligi

Adabiyotlar sharhi:
1. Bogdanov S.P. O`zbekiston hayvonlari.
2. Dubovskiy G.K. Ummatov A.M. Zoologiya o`quv qo`llanmasi.
3. Muxammadiyev A.M. Umurtqasiz hayvonlar zoologiyasi.
4. Mavlonov O, Xurramov Sh, Norboyev Z. umurtqasizlar zoologiyasi


MUNDARIJA:

KIRISH…………………………………………………………………………3

I.BOB. BIR HUJAYRALILAR FILOGENIYASI
1.1. Ko`p hujayralilar tipi filogeniyasi ...………………………………………..7
1.2. Bo`g`imoyoqlilar tipining filogeniyasi …….……………………………...10
II.BOB. HALQALI CHUVALCHANGLAR TIPI
2.1.Halqali chuvalchanglar tipi ………………………………………...………17
2.2.To`garak chuvalchanglar tipida eng ko`p parazitlik qilib yashaydigan turlari…………………………………………………………………………...23
Xulosa………………………………………………………………………….31
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………..….…33
Ilova ……………………………………………………………………………34
Umurtqasizlar (Invertebrata) - umurtqa pogʻonasi boʻlmaydigan hayvonlar guruhi. Hayvonot dunyosini umurtqasizlar va umurtqalilarga ajratishni 19-asr boshida fransuz olimi J.B. Lamark taklif etgan boʻlib, sistematik ahamiyatga ega emas. Chunki umurtqasizlarga hayvonot dunyosining xordalilardan tashqari barcha tiplari kiradi. Lekin xordalilarning hamma vakillarida umurtqa boʻlmaydi. Hozir "Umurtqasizlar" termini faqat hayvonlarni umumiy tavsiflash uchun ilmiy asar va oʻquv qoʻllanmalarida ishlatiladi. Umurtqasizlarning taksonomik guruxlari uzilkesil hal etilmagan. Ularga bir qujayralilarning 5—7 tipi, plastinkalilar, gʻovaktanlilar, taroqlilar, barcha chuvalchanglar, mollyuskalar, boʻgʻimoyoqlilar, ignaterililar (hammasi boʻlib 16—23 tipga mansub hayvonlar) tipi kiradi. Lekin bir qancha taksonomik guruhlar tarkibi (mas, bir qujayralilar, chuvalchanglar) aniq belgilanmagan. Umurtqasizlarning 1,5 mln. dan 2,0 mln.ga yaqin turi maʼlum. Umurtqalilarning esa 45 ming turi bor.
Umurtqasizlar chuchuk suv, dengiz va okeanlar, quruqlik va tuproq qatlamlarida yashaydi; bir qanchasi parazit (qarang Parazitizm). Umurtqasizlar tabiatda katta ahamiyatga ega. Oldingi geologik davrlarda yashagan Umurtqasizlar baʼzi choʻkindi jinslarning tarkibini tashkil etadi (mas, ohaktoshning tarkibi deyarli oʻlib bitgan foraminifera, korallar, mshankalar va boshqa skeletidan iborat). KoʻpchilikUmurtqasizlar yoki ularning mahsuloti odam va chorva mollari, parrandalar, baliqlar uchun oziq (mas, asal, qisqichbaqasimonlar va boshqalar). Umurtqasizlar hayotiy mahsuloti texnikxoʻjalik maqsadlarda ishlatiladi (mas, asalari mumi, ipak qurti pillasi, mollyuskalar chigʻanogʻi, marvarid va boshqalar), shuningdek, Umurtqasizlar.dan qishloq xoʻjaligida ekinlar va hayvonlar zararkunandalariga biologik qarshi kurashda, choʻkindi jinslar yoshini aniklashda xam foydalaniladi. Foydali Umurtqasizlar bilan birga, qishloq xoʻjaligi zararkunandalari, yuqumli kasalliklarni tashuvchilar, parazitlik qilib kasallik qoʻzgʻatuvchilari ham boʻladi.